O poszerzaniu horyzontu wychowania i budowaniu osobowych relacji w rodzinie w ujęciu Jespera Juula

• Autorzy: Ewa Rojewska

Warianty tytułu

Upbringing Horizon Widening and Personal Relations Construction Inside the Family, in Jasper Juul Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest analiza koncepcji wychowania Jespera Juula. Przyjęto w pracy tezę, że fundamentem i istotą wychowania w ujęciu duńskiego pedagoga i terapeuty rodzinnego jest osobowa relacja pomiędzy rodzicami a dzieckiem. Podejście pedagogiczne Jespera Juula zyskało w ostatnich latach ogromną popularność. Zasadne jest dokonanie analizy tego podejścia z wielu względów. Jest ono intrygujące naukowo. Juul z niezwykłą przenikliwością wskazuje na wiele aspektów życia rodzinnego i naświetla ich rangę dla procesu wychowania. Jego rozumienie tego podstawowego pojęcia pedagogiki jest koncepcją unikatową i holistyczną. Podejście to wydaje się również niezwykle wartościowe w obliczu zmian i zagrożeń życia rodzinnego w XXI w. w kręgu kultury europejskiej i amerykańskiej. Posiada jako takie istotny walor praktyczny. W perspektywie i poznawczej, i praktycznej stanowi cenną odpowiedź na wyzwania XXI w. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W przygotowaniu artykułu została wykorzystana metoda analityczno-syntetyczna. Na potrzeby pracy dokonano krytycznej analizy, syntezy i interpretacji treści zawartych w książkach autorstwa Jespera Juula (w przekładzie na język polski) oraz jego wypowiedzi w innych formach (np. udzielonych wywiadach). Przyjęto następujące problemy badawcze: Jaka jest koncepcja wychowania Jespera Juula? Jakie znaczenie w wychowaniu ma budowanie osobowych relacji pomiędzy członkami rodziny? Na podstawie jakich wartości buduje się osobowe relacje w rodzinie w koncepcji Jespera Juula? PROCES WYWODU: Proces wywodu przebiega od zaprezentowania koncepcji wychowania Jespera Juula poprzez analizę znaczenia relacji pomiędzy członkami rodziny (najpierw pomiędzy rodzicami, następnie pomiędzy rodzicami a dzieckiem), do wskazania wartości sprzyjających budowaniu osobowych relacji i przestrzeni ich realizacji. Proces wywodu zmierza od wyjaśnienia najogólniejszych przedmiotowych koncepcji Jespera Juula w kierunku ukazania szczegółowych rozstrzygnięć poszerzania horyzontu wychowania i budowania osobowych relacji w rodzinie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W toku przeprowadzonych analiz ustalono, że wychowanie w koncepcji Jespera Juula jest równoznaczne z budowaniem osobowych relacji. Juul odrzuca tradycyjnie pojmowane wychowanie na rzecz zastąpienia go budowaniem konstruktywnych relacji w rodzinie. Fundamentalne znaczenie dla jakości tak rozumianego wychowania ma jakość relacji pomiędzy rodzicami. Juul postrzega dzieci jako osoby naturalnie dążące do współdziałania z rodzicami. Wartościami, które sprzyjają budowaniu osobowych relacji w rodzinie, są: godność, integralność, autentyczność, odpowiedzialność, wspólnota i przywództwo dorosłych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Koncepcja wychowania Jespera Juula zakłada, że tym, czego dziecko potrzebuje do wzrostu i prawidłowego rozwoju, jest osobowa relacja z rodzicami opierająca się na wartości godności, integralności, autentyczności, odpowiedzialności, wspólnoty i przywództwa dorosłych. Z powodzeniem zastępuje ona tradycyjnie rozumiane wychowanie jako pewien zestaw celów, metod, środków zmierzających do wywołania w osobowości dziecka określonych zmian czy też ukształtowania go wedle przyjętego ideału. Juulowska koncepcja relacji w rodzinie stanowi odpowiedź na doświadczany przez wielu rodziców i zauważany przez naukowców z obszaru nauk społecznych deficyt osobowych relacji (związany z licznymi zmianami społeczno-kulturowymi XXI w.). Przyjęcie juulowskiej koncepcji poszerza horyzont wychowania, uwrażliwia na osobową wartość, godność i unikatowość każdego dziecka, daje szansę na budowanie relacji, które służą samorozwojowi, aktualizacji potencjalności każdego człowieka, budowaniu wspólnoty wyzwalającej to, co w człowieku dobre. Jako taka stanowi odważną propozycję budowania w pełni osobowych relacji z dzieckiem, pozbawionych rodzicielskiej dominacji, koncentracji na dziecięcym posłuszeństwie i powszechnych dotąd wzorców wychowawczego postępowania.(abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The scientific goal of the article is the analysis of jasper Juul upbringing concept. In the thesis the statement was undertaken, that the foundation and the core of upbringing, from the perspective of a Danish pedagogist and family therapist Jasper Juul is the relation between the parents and a child. The pedagogical approach of Jasper Juul has reached a high popularity in the recent years. It is essential that such an analysis is performed from many aspects. This approach is intriguing from the scientific point of view. Jull, with extraordinary details presents many of the aspects of everyday family life and presents their importance for the process of upbringing. His understanding for the key pedagogics aspect is a unique and holistic concept. This approach seems to be at the same time very valuable in terms of changes and risks to family life in XXI century, in the European and American culture. It has a practical value. In the comprehensible and practical perspective, it stands for a valuable answer to the XXI century challenges. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The analytical - synthetical method was used to prepare the article. For the purpose of the thesis, the critical analysis was performed, the synthesis and interpretation of the context of the Jasper Juul books (translated into Polish language) as well as his opinions taken from other sources (e.g. delivered interviews or recorded presentations). The following research problems have been examined: what is the Jasper Juul conception of upbringing? What is the meaning of constructing personal relations among the family members? Regarding which values, the personal relations are built in the family, in the Jasper Juul concept? THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The process of the thesis begins with the presentation of Jasper Juul upbringing concept, via the analysis of the meaning of the relations among family members (first between the parents, then between the parents and a child)., till pointing out the values favoring relationships construction and space for their realization. The process of the thesis leads to the explanation the most general aspects of Jasper Juul upbringing concept, in reference to upbringing horizon widening and personal relations construction in the family. RESEARCH RESULTS: In the course of the conducted analysis, it has been determined, that the upbringing in Jasper Juul concept is equal with building personal relations. Juul declines the traditional comprehension of upbringing and gives floor to building constructive family relations. Fundamental meaning for the quality understood in such a way upbringing has the quality of the relation between parents. Juul sees children as individuals who strive for cooperation with their parents in a natural manner. The values that are beneficial for building personal relations in the family are: dignity, integrity, authenticity, responsibility, commonwealth and the leadership of adults. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Jasper Juul upbringing concept assumes, that what a child needs to grow and develop in a proper way is the personal relation with the parents, based on the value of dignity, integrity, authenticity, responsibility, commonwealth and the leadership of the parents. It successfully replaces traditionally understood upbringing as a certain set of goals, methods, means leading towards making some changes in the child's personality, in order to structure him or her in a given way, according to the assumed ideal. Juul concept of relations on the family is the answer to experienced by many parents and perceived by the social researchers, the deficit of personal relations (connected with a multiple social-cultural changes in XXI century). The adjustment of Juul concept widens the upbringing horizons, makes us sensitive to dignity and individuality of every child, gives chance to build relations that serve to self-development, upgrade the potential of every human, build a commonwealth that shows all good in a person. As such, it is a courageous proposal to build fully personal relations with a child, free from parental dominance, concentration on child's obedience and popular until now "upbringing" behavior.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wychowanie; Rodzina; Psychologia człowieka; Relacje międzyludzkie; Relacje międzypokoleniowe

EN

Parenting; Family; Human psychology; Interpersonal relations; Intergenerational relations

• Czasopismo: Horyzonty Wychowania
• Rocznik: 2020
• Tom: 19
• Numer: nr 50 Horyzonty człowieczeństwa
• Strony: 149-160

Twórcy

autor

Ewa Rojewska

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Buber, M. (1992). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy "Pax".
• Chapman, G. (2018). 5 języków miłości. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
• De Barbaro, M. (1999). Struktura rodziny. W: B. de Barbaro (red.). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 45-55.
• Juul, J. (2011a). "Nie" z miłości. Mądrzy rodzice - silne dzieci. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2011b). Twoja kompetentna rodzina. Nowe drogi wychowania. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2011, 2012). Twoje kompetentne dziecko. Dlaczego powinniśmy traktować dzieci poważniej?. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2013a). Agresja - nowe tabu? Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2013b). Życie w rodzinie. Wartości w rodzicielstwie i partnerstwie. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2014). Kryzys szkoły. Co możemy zrobić dla uczniów, nauczycieli i rodziców?. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2016). Zamiast wychowania. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2017a). Być razem. Książka dla par. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. (2017b). Rodzic jako przywódca stada. Pełne miłości przywództwo w rodzinie. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Juul, J. i Øien, M. (2012). Przestrzeń dla rodziny. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.
• Nanni, C. (2009). Personalistyczny wymiar filozofii wychowania. W: A. Szudra i K. Uzar (red.). Personalistyczny wymiar filozofii wychowania. Lublin: Wydawnictwo KUL, 65-76.

Identyfikatory

DOI

10.35765/hw.1859