Aksjologia dziennikarska wobec wyzwań współczesności

• Autorzy: Agata Anna Raczkowska

Warianty tytułu

The Contemporary Challenges for the Journalists' Axiology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie uwarunkowań, jakim podlega dziennikarstwo w dobie rewolucji w dostępie do informacji, oraz pokazanie, jak uwarunkowania te wpływają na realizowanie przez dziennikarzy standardów zawodowych. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy został sformułowany jako pytanie: czy w związku z kryzysem epistemologicznym dotykającym dziennikarstwo zasadne jest rozważenie zmiany ustanowionych w XX w. przez środowisko dziennikarskie norm i wartości? W zakresie przyjętej metodologii zastosowano założenia teorii normatywnej i teorii społecznej odpowiedzialności mediów, a także metodę analizy i krytyki piśmiennictwa. PROCES WYWODU: Publikację rozpoczyna przypomnienie norm etycznych w dziennikarstwie, które przez przeszło sto lat, pełniąc funkcję "drogowskazów", przyczyniały się do budowy społecznego ładu opartego na wartościach. Następnie przedstawiono uwarunkowania, jakim podlega dziennikarstwo we współczesnym, zmediatyzowanym społeczeństwie. Na podstawie badań orzeczeń Rady Etyki Mediów wskazano na naruszenia standardów dziennikarskich w praktyce redakcyjnej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Podjęte badania wskazują na znaczenie etyki dziennikarskiej w komunikowaniu oraz negatywne konsekwencje dla społeczeństwa demokratycznego, jakie przynosi odchodzenie od standardów związanych z przekazywaniem informacji. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Mimo ogromnej konkurencji i starań mediów o pozyskanie audytorium to wiarygodność i zaufanie odbiorców będą decydowały o ich powrocie do tych samych źródeł informacji. Respektowanie standardów etycznych, w tym ujęciu, staje się fundamentem ekonomicznej egzystencji środków masowego przekazu.(abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The article aims at presenting conditions affecting journalism in the era of information revolution and fulfilling journalists' ethical standards. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The research problem forms of a question: whether, facing epistemological crisis, ethical values and norms established by the journalists in XX century need reshaping? As to the methodology - systematical analyze has been applied with elements of normative theory, media social responsibility theory, and critical analyze of the literature. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: This article begins with reminding the most important ethical norms for journalists, the value pillars of the social order so far. Then contemporary conditions of a media activity are presented. Basing on the sentences of the Media Ethics' Council the text analyzes then cases of violation of journalists' standards. RESEARCH RESULTS: The analyze has led to a conclusion, that in journalism - as in other spheres - one may not morality for disobedience to moral norms creates an amoral attitude. The study underlines the importance of journalists' standards for a democratic society and presents consequences of abandoning the standards in communications. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Regardless of competition between media companies to obtain readers and viewers, it will be crucial to remain credible and trustworthy to keep their attention. Thus, respect for ethical standards found the economical existence of the mass media.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Etyka; Media; Dziennikarstwo; Kodeks etyki; Społeczna odpowiedzialność

EN

Ethics; Media; Journalism; Code of ethics; Social Responsibility

• Czasopismo: Horyzonty Wychowania
• Rocznik: 2020
• Tom: 19
• Numer: nr 50 Horyzonty człowieczeństwa
• Strony: 45-57

Twórcy

autor

Agata Anna Raczkowska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Baczyński, A. (2012). Uczciwość dziennikarska czyli o potrzebie etyki zawodowej w mediach. Studia Socialia Cracoviensia, 4, nr 1(6).
• Bauer, Z. (2010). Gatunki dziennikarskie. W: Z. Bauer i E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: TAiWPN Universitas.
• Baumann, Z. (1996). Etyka ponowoczesna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Boniecki, A. (2010). Parę zasad ważnych na co dzień. W: A. Skworz i A. Niziołek (red.), Biblia dziennikarstwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Boventer, H. (1995). Odpowiedzialność mediów i zaufanie publiczne. Etyka, moralność i wolność prasy. Zeszyty Prasoznawcze, nr 1-2.
• Chrapek, J. (1990). Kościół a środki społecznego przekazu. Praca zbiorowa. Warszawa: Pallotinum.
• Czyżewski, M. (2005). Rola dziennikarza w dyskursie publicznym. W: S. Mocek (red.), Dziennikarstwo, media, społeczeństwo. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN & Collegium Civitas.
• Dąbała, J. (2014). Media i dziennikarstwo. Aksjologia - warsztat - tożsamość. Kraków: Universitas.
• Dobek-Ostrowska, B., Barczyszyn, P. i Michel, A. (2013). Zmiana w dziennikarstwie. Kultura zawodowa polskich dziennikarzy (badania ilościowe). Studia Medioznawcze, nr 1 (52).
• Doktorowicz, K.(1989).Obiektywizm w amerykańskiej doktrynie prasowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Długowski, Ł. (2014). Bez etyki nie ma gazety, Gazeta Wyborcza-wydanie internetowe. Pozyskano z: https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,17086199,Bez_etyki_nie_ma_gazety.html.
• Chudy, W. (2007). Kłamstwo jako metoda. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Gdula, M. (2016). Polityka po końcu prasy. Krytyka Polityczna, nr 44.
• Gierula, M. (red.) (2006). Współczesny dziennikarz i nadawca. Sosnowiec: Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu.
• Gugała, J. (2013). Hodowla kretyna. Wprost, 34.
• Hafez, K. (2002). Journalism ethics revisited: a comparison of ethics codes in Europe, North Africa, The Middle East and Muslim Asia. Political Communication, vol. 19(3), 225-250.
• Hallin, D. (1992). The passing of the "High Modernizm" of American Journalism. Journal of Communication, Vol. 42(3), 14-25.
• Kapuściński, R. (2013a). Autoportret reportera. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Kapuściński, R. (2013b). To nie jest zawód dla cyników. Warszawa: Dom Wydawniczy PWN.
• Kononiuk, T. (2013). Profesjonalizacja w dziennikarstwie. Między modernizmem a ponowoczesnością. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
• Kozieł, A. (2015). Iluzja dziennikarskiego obiektywizmu. W: K. Wolny-Zmorzyński, P. Urbaniak i K. Bernat (red.), Modele współczesnego dziennikarstwa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Laitila, T. (1995). Journalistic codes of ethics in Europe. European Journal of Communication, vol. 10 (4).
• Łuniński, E. (1928). O zawodzie dziennikarza. Warszawa: Instytut Wydawniczy "Bibljoteka Polska".
• Majmurek, J. (2016). Postprawda, czyli o świecie, w którym ciągle można wierzyć w zamach smoleński. Newsweek - wydanie internetowe. Pozyskano z: https://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/ post-prawda-slowem-roku-2016-czym-jest-post-prawda-i-jak-wplywa-na-polityke/yey7zrp.
• Michalewicz, I. (2015). Reporter, który umarł ze smutku. Gazeta Wyborcza, "Duży format", 17.06.
• Michalski, B. (1998). Podstawowe problemy prawa prasowego. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA.
• Mikułowski-Pomorski, J. (2006). Czytelnik poszukuje partnera. Jak utrzymać wiernego czytelnika. W: M. Gierula (red.), Współczesny dziennikarz i nadawca. Sosnowiec: WSZiMS - Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu.
• Miller, M. (2005). Dziennikarstwo jako narzędzie poznania. W: S. Mocek (red.), Dziennikarstwo, media społeczeństwo. Warszawa: ISP PAN, Collegium Civitas Press.
• Mocek, S. (2006). Dziennikarze po komunizmie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Nordenstreng, K. (1994). Od prawa międzynarodowego do zasad etyki dziennikarskiej. Komentarz do Deklaracji Paryskiej. Przekazy i Opinie, nr 4, 167-169.
• Ortega y Gasset, J. (2002). Bunt mas. Warszawa: Replika.
• Pilikowski, J. (2010). Podróż w świat etyki. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Pleszczyński, J. (2007). Etyka dziennikarska. Warszawa: Difin, sp.z.o.o.
• Płudowski, T. (2005). Dziennikarstwo i środki masowego przekazu w rynkowym społeczeństwie demokratycznym: krytyka modelu amerykańskiego. W: S. Mocek (red.), Dziennikarstwo, media, społeczeństwo. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN & Collegium Civitas.
• Raczkowska, A. (2019). Kształtowanie się dziennikarskiej etyki normatywnej w Polsce. Warszawa: Beck.

Identyfikatory

DOI

10.35765/hw.1869