Glosa do uchwały Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych z dnia 22 października 2019 roku, sygn. I NSNZP 2/19

• Autorzy: Aneta Paleczna

Warianty tytułu

Commentary of the Composition of Five Judges of the Supreme Court, Chamber of Extraordinary Supervision and Public Cases, 22nd October 2019, I NSNZP 2/19

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Glosa stanowi próbę analizy granic kompensacji szkody na gruncie uchwały Sądu Najwyższego z 22 października 2019 r. (I NSNZP 2/19). Na tym tle w sposób szczególny zarysowuje się zagadnienie zadośćuczynienia za uszczerbek na zdrowiu poniesiony przez osoby bliskie oraz problematyka konstruowania przedmiotu ochrony cywilnoprawnej w postaci więzi rodzinnej. Zgodnie z tą uchwałą osobie bliskiej poszkodowanego nie przysługuje zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w sytuacji naruszenia więzi rodzinnej na skutek uszczerbku na zdrowiu bezpośrednio poszkodowanego. W ocenie Sądu Najwyższego więź rodzinna nie jest dobrem osobistym i ze swojej natury ma charakter relatywny. Choć katalog dóbr osobistych na gruncie rodzimego prawodawstwa jest otwarty, nie oznacza to, że zawsze subiektywne i nieskonkretyzowane więzi międzyludzkie będą zasługiwały na ochronę prawną. Wreszcie, poziom satysfakcji z życia rodzinnego nie powinien uzasadniać przyznania zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową. Uchwała Sądu Najwyższego pozostaje także istotna na tle uchwały Sądu Najwyższego z 27 marca 2018 roku, w której Sąd Najwyższy wyraził całkowicie odmienne zapatrywanie i uznał, że osoby bliskie mogą żądać zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wskutek uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego.(abstrakt oryginalny)

EN

The hereby commentary is an attempt of analysis of limitations of liability in connection with judgment of Supreme Court of 22.10.2019 (I NSNZP 2/19). It should also be noted that it is problematic to delimit circle of people, who in principle could be entitled to compensation. Consequently, it may be difficult to appoint liability, when victim - after accident - is alive, but he/she has serious damage on his/her health. The Supreme Court assumed that closest family members aren't entitled to claim damages for mental harm in case of infringement of family ties due to a direct injury to the victim. In opinion of the Supreme Court, a family relationship cannot be qualified as a personal interest because of its interpersonal nature. The Polish Civil Code contains exemplary catalogue (article 23rd) and means of protection (article 24th) but it doesn't mean that subjective family bonds will be protect. Finally, dissatisfaction with family life doesn't justify granting damages for non-pecuniary loss. What is more, judgment of Supreme Court of 22.10.2019 is incompatible with judgment of Supreme Court of 27.03.2018.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sąd Najwyższy; Dobra osobiste; Szkody; Zadośćuczynienie

EN

Supreme Court; Personal rights; Damages; Redress

• Czasopismo: Wiadomości Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 4
• Strony: 93-107

Twórcy

autor

Aneta Paleczna

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Bagińska E., Dopuszczalność dochodzenia przez osoby bliskie zadośćuczynienia w związku z doznaniem poważnej szkody na osobie przez bezpośrednio poszkodowanego, "Iustitia" 2016, nr 2.
• Bagińska E., Kompensacja krzywdy osób najbliższych w razie poniesienia przez poszkodowanego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu - przegląd rozwiązań europejskich, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, Jagielska M., Pazdan M., Rott-Pietrzyk E., Szpunar M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
• Banaszczyk Z., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2008 r., II CSK 177/08,"Palestra" 2010, nr 7-8.
• Bosek L., W sprawie kwalifikacji więzi rodzinnej jako dobra osobistego (uwagi krytyczne na tle aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego), "Forum Prawnicze" 2015.
• Dyka I., Zasady przyznawania i ustalania wysokości zadośćuczynienia pieniężnego w razie naruszenia dobra osobistego, "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 2001, z. 3.
• Garlicki L., Artykuł 18, [w:] Konstytucja. Tom III, Działocha K., Garlicki L., Sarnecki P., Sokolewicz W., Trzciński J. [red.], Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2003.
• Gąska M., Więź rodzinna - refleksje nad charakterem dobra oraz dopuszczalnością i sposobami kompensacji krzywdy wywołanej jego naruszeniem, "Forum Prawnicze" 2018.
• Grzeszak T., Dobro osobiste jako dobro zindywidualizowane, [w:] Experientia Docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, Kostański P., Podrecki P., Targosz T. [red.],Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
• Kaliński M., [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 6. Prawo zobowiązań - część ogólna, Olejniczak A.[red.], CH Beck, Warszawa 2009.
• Kaliński M., Szkoda poniesiona przez spółkę akcyjną a szkoda poniesiona przez akcjonariusza w świetle przepisów kodeksu spółek handlowych i kodeksu cywilnego - polemika," Przegląd Prawa Handlowego" 2007 nr 9.
• Kasprzyk R., Bezprawność względna, "Studia Prawnicze" 1988, z.3(97).
• Księżak P., Komentarz do art. 23, [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, Księżak P., Pyziak-Szafnicka M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
• Lanckoroński B., Kontrowersje wokół ustalania odpowiedzialności z tytułu naruszenia więzi rodzinnych jako dobra osobistego, "Studia Prawnoustrojowe" 2019, nr 46.
• Matys O., Kontrowersje wokół podstaw i przesłanek zadośćuczynienia na rzecz najbliższych osób zmarłego, "Administracja Publiczna. Studia krajowe i międzynarodowe. Zeszyty Naukowe WSAP w Białymstoku" 2006, nr 1.
• Opinia Rzecznika Generalnego przedstawiona w dniu 11 lipca 2013 r. w sprawie Katarina Haasova przeciwko Rastislavowi Petrikowi,Blance Holingovej, C-22/12 oraz w sprawie Vitālijs Drozdovs przeciwko AAS Baltikums C-277/12, EUR-LEx nr 62012CC0022.
• Orlicki M., O możliwości dochodzenia roszczeń o zadośćuczynienie za śmierć najbliższego członka rodziny zmarłego przed dniem 3 sierpnia 2018 r., "Prawo Asekuracyjne" 2013, nr 4.
• Osajda K., Zadośćuczynienie za doznanie przez bliskiego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, "Państwo i Prawo" 2016, nr 1.
• Owczarek M., Problem bezprawności względnej w systemie odpowiedzialności deliktowej, "Palestra" 004, nr 5-6(557-558).
• Popiołek W., Więź między osobami fizycznymi jako przedmiot ochrony cywilnoprawnej, [w:] Experientia Docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
• Sadomski J., Wild M., Zadośćuczynienie za śmierć osoby najbliższej w orzecznictwie sądów powszechnych, "Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne" 2012, nr 12.
• Strus Z., Zadośćuczynienie w razie śmierci osoby bliskiej, [w:] Zadośćuczynienie po nowelizacji art. 446 Kodeksu cywilnego na tle doświadczeń europejskich, Strus Z., Ortyński K., Pokrzywniak J. [red.], PIU, Warszawa 2010.
• Syska M., Wysokość zasądzonego odszkodowania oraz tzw. punitive damages a klauzula porządku publicznego w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności orzeczenia zagranicznego, "Przegląd Sądowy" 2015.
• Szpunar A., Nadużycie prawa podmiotowego, PAU, Krakow 1947.
• Szpunar A., O ochronie pamięci osoby zmarłej, "Palestra" 1984, nr 7-8.
• Szpunar A., O zakresie odpowiedzialności za szkodę na osobie, "Nowe Prawo" 1974, nr 12, poz. 1633.
• Tokarz A. S., Zdrada małżeńska. Zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych, "Przegląd Sądowy" kwiecień 2011.
• Wałachowska M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 14.01.2010 r., IV CSK 307/09, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2011, nr 2, poz. 15.
• Wałachowska M., Roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za zerwanie więzi rodzinnych w razie doznania przez osobę bliską poważnego uszczerbku na zdrowiu, "Przegląd Sądowy" 2017, nr 9.
• Wałachowska M., Wyłączenie odpowiedzialności UFG za szkody wyrządzone posiadaczowi pojazdu mechanicznego przez kierującego nieubezpieczonym pojazdem a roszczenia osób pośrednio poszkodowanych, "Prawo Asekuracyjne" 2016, nr 4.
• Wałachowska M., Wynagrodzenie szkód deliktowych doznanych przez pośrednio poszkodowanych, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Watson H., Zasady i tryb ustalania zadośćuczynienia za ból i cierpienie dla ofiar wypadków drogowych i członków ich rodzin na gruncie prawa angielskiego, [w:] Zadośćuczynienie po nowelizacji art. 446 Kodeksu cywilnego na tle doświadczeń europejskich, Strus Z., Ortyński K., Pokrzywniak J. [red.], PIU, Warszawa 2010.
• Wniosek Rzecznika Finansowego z 13.12.2019 r., https://rf.gov.pl/pdf/SN_wniosek_stany_wegetatywne. pdf [dostęp: 4.09.2020].
• http://www2.gov.si/zak/Zak_vel.nsf/7e8891d494d7669fc1256616002db47b/c12563a4003388 36c1256adb002917dd?OpenDocument [dostęp: 20.08.2020].

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.33995/wu2020.4.7