Abuse of Subjective Right in Cases of Establishing a Regime of Separate Property and Determining Unequal Shares in the Common Property

• Autorzy: Agnieszka Szczekala

Warianty tytułu

Nadużycie prawa podmiotowego w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej i ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

Celem opracowania jest ustalenie zakresu stosowania konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd i ustalanie nierównych udziałów w majątku wspólnym. Przesłanką zarówno ustanowienia rozdzielności majątkowej, jak i ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym są "ważne powody". Do ustalenia dopuszczalności stosowania art. 5 Kodeksu cywilnego konieczne jest ustalenie zakresów znaczeniowych pojęć "ważne powody" i "zasady współżycia społecznego". W artykule przyjęto, że klauzule generalne to rodzaj odesłania w zakresie interpretacji przepisów do rodzajowo określonych norm i ocen pozaprawnych, mający co do zasady aksjologiczne uzasadnienie moralne, a co za tym idzie tylko zwroty wartościujące, jak "zasady współżycia społecznego", mogą być określane tym mianem. "Ważne powody" natomiast nie są zwrotem wartościującym, lecz zwrotem szacującym i tym samym nie są klauzulą generalną. Uznano również, że nie można wykluczyć oceny przez pryzmat przepisu art. 5 Kodeksu cywilnego żądania ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej czy też żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do jego powstania. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the study is to determine the scope of application of the construction of abuse of subjective rights in cases involving the establishment of a regime of separate property by the court and the determination of unequal shares in the common property. The prerequisite for both the establishment of the regime of separate property and the determination of unequal shares in the common property are "important reasons". In order to determine the admissibility of the application of Article 5 of the Polish Civil Code it is therefore necessary to define the meaning of the terms "important reasons" and "rules of social coexistence". It is assumed herein that general clauses are a kind of reference, in terms of the interpretation of provisions to generically defined norms and non-legal assessments, which have, in principle, an axiological moral justification and, consequently, that only evaluative phrases, as "rules of social coexistence" can be referred to using this term. "Important reasons", on the other hand, are not an evaluative phrase but an estimative phrase and therefore not a general clause. It was also considered that it could not be ruled the assessment, under Article 5 of the Polish Civil Code, of the request for the regime of separate property to be established by the court or the request for the establishment of unequal shares in the common property, taking into account the extent to which each of the spouses contributed to its creation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa majątkowe; Prawo cywilne; Prawo rodzinne; Małżeństwo; Prawo podmiotowe

EN

Property rights; Civil law; Family law; Marriage; Subjective right

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2020
• Numer: Vol. 29, nr 5
• Strony: 283-299

Twórcy

autor

Agnieszka Szczekala

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland

Bibliografia

• Andrzejewski M., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2014.
• Berć A., Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2012.
• Dmowski S., Trzaskowski R., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, ed. J. Gudowski, Warszawa 2014.
• Dobrzański B., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1972 r., III CRN 250/72, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 1973, no. 1.
• Doliwa A., Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2004.
• Dyoniak A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1994 r., I CRN 61/94, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 1995, item 96.
• Dyoniak A., Ustawowy ustrój majątkowy małżeński, Wrocław 1985.
• Grzybowski S., [in:] System Prawa Cywilnego. Część ogólna, ed. S. Grzybowski, vol. 1, Wrocław 1985.
• Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985.
• Ignaczewski J., [in:] Małżeńskie prawo majątkowe. Komentarz, ed. J. Ignaczewski, Warszawa 2014.
• Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2016.
• Jędrejek G., [in:] Meritum. Prawo rodzinne, ed. G. Jędrejek, Warszawa 2017.
• Justyński T., Konstrukcja nadużycia prawa jako instrument zapewnienia słuszności w związku ze sprawami małżeńskimi, [in:] Nam hoc natura aequum est... Księga Jubileuszowa ku czci Profesora Janusza Justyńskiego w siedemdziesięciolecie urodzin, ed. A. Madej, Toruń 2012.
• Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000.
• Justyński T., Nadużycie prawa w związku z żądaniem zniesienia współwłasności, "Przegląd Sądowy" 2003, no. 5.
• Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001.
• Lutkiewicz-Rucińska A., Odpowiedzialność majątkiem wspólnym za zobowiązania cywilnoprawne współmałżonka, Bydgoszcz-Gdańsk 2003.
• Machnikowski P., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, eds. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014.
• Machnikowski P., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 5: Prawo zobowiązań - część ogólna, ed. E. Łętowska, Warszawa 2013.
• Machnikowski P., [in:] Zarys prawa cywilnego, eds. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2014.
• Machnikowski P., Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005.
• Nazar M., [in:] T.A. Filipiak, J. Mojak, M. Nazar, E. Niezbecka, Zarys prawa cywilnego, Lublin 2010.
• Oleszko A., Ważne powody jako przesłanka zniesienia wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i doktryny, "Palestra" 1978, no. 1.
• Pawliczak J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Osajda, Warszawa 2017.
• Piątowski J.S., [in:] System prawa rodzinnego i opiekuńczego, ed. J.S. Piątowski, Wrocław 1985.
• Piątowski J.S., Glosa do orzeczenia SN z dnia 25 marca 1958 r., 3 CR 45/58, "Państwo i Prawo" 1959, no. 1.
• Piątowski J.S., Udziały małżonków w majątku wspólnym, [in:] Studia z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa dla uczczenia 50-lecia pracy naukowej Prof. dr. hab. Adama Szpunara, ed. A. Rembieliński, Warszawa-Łódź 1983.
• Pietrzykowski K., [in:] Kodeks cywilny, vol. 1: Komentarz. Art. 1-44910, ed. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
• Pietrzykowski K., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
• Pietrzykowski J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, ed. J. Pietrzykowski, Warszawa 1990.
• Pietrzykowski K., Nadużycie prawa podmiotowego w prawie cywilnym, [in:] Nadużycie prawa, eds. H. Izdebski, A. Stępowski, Warszawa 2003.
• Pyziak-Szafnicka M., [in:] Kodeks cywilny. Część ogólna, ed. M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2009.
• Pyziak-Szafnicka M., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 1: Prawo cywilne - część ogólna, ed. M. Safjan, Warszawa 2012.
• Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2013.
• Radwański Z., Zieliński M., [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 1: Prawo cywilne - część ogólna, ed. M. Safjan, Warszawa 2012.
• Skiepko K., [in:] Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, ed. J. Ignaczewski, Warszawa 2017.
• Skowrońska-Bocian E., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. J. Wierciński, Warszawa 2014.
• Słyk J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Osajda, Warszawa 2017.
• Smyczyński T., Glosa do postanowienia SN z dnia 6 stycznia 2000 r., I CKN 320/98, "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2001, no. 9.
• Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2018.
• Sokołowski T., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 1: Część ogólna, ed. A. Kidyba, Warszawa 2013.
• Sokołowski T., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, eds. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.
• Stecki L., Ustanie ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej, Poznań 1986.
• Sychowicz M., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, ed. K. Piasecki, Warszawa 2009.
• Szołdrowski P., Żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym w postępowaniu o podział majątku wspólnego, "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 2019, no. 1.
• Szpunar A., Uwagi o nadużyciu prawa podmiotowego, [in:] II Kongres Notariuszy RP, Poznań-Kluczbork 1999.
• Wawiłowa M., Glosa do wyroku SN z dnia 6 listopada 1972 r., III CRN 250/72, "Państwo i Prawo" 1974, no. 7.
• Winiarz J., [in:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, ed. J. Pietrzykowski, Warszawa 1990.
• Winiarz J., [in:] System prawa rodzinnego i opiekuńczego, ed. J.S. Piątowski, Wrocław 1985.
• Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
• Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2001.
• Zbiegień-Turzańska A., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. K. Osajda, vol. 1, Warszawa 2013.
• Zbiegień-Turzańska A., Zasady stosowania art. 5 Kodeksu cywilnego, "Monitor Prawniczy" 2013, no. 21.
• Act of 23 April 1964 - Civil Code (consolidated text Journal of Laws 2020, item 1740 as amended).
• Act of 25 February 1964 - Family and Guardianship Code (consolidated text Journal of Laws 2019, item 2089).
• Decision of the Supreme Court of 28 April 1972, III CRN 626/71, Legalis no. 16220.
• Decision of the Supreme Court of 5 October 1974, III CRN 190/74, Legalis no. 18318.
• Decision of the Supreme Court of 22 September 1997, II CKN 306/97, Legalis no. 343297.
• Decision of the Supreme Court of 21 November 2002, III CKN 1018/00, Legalis no. 57304.
• Decision of the Supreme Court of 27 June 2003, IV CKN 278/01, Legalis no. 61009.
• Decision of the Supreme Court of 19 December 2012, II CSK 259/12, Legalis no. 550174.
• Decision of the Supreme Court of 24 April 2013, IV CSK 553/12, Legalis no. 741808.
• Judgement of the Supreme Court of 11 September 1961, I CR 963/61, OSNCP 1963, no. 2, item 31.
• Judgement of the Supreme Court of 4 October 1967, II PR 340/67, PiP 1968, no. 12.
• Judgement of the Supreme Court of 28 November 1967, I PR 415/67, OSP 1968, no. 10, item 210.
• Judgement of the Supreme Court of 13 May 1997, III CKN 51/97, OSNC 1997, no. 12, item 194.
• Judgement of the Supreme Court of 17 September 1999, I CKN 129/99, Legalis no. 45959.
• Judgement of the Supreme Court of 27 January 2000, III CKN 426/98, Legalis no. 56331.
• Judgement of the Supreme Court of 12 September 2000, III CKN 373/99, Legalis no. 56332. Judgement of the Supreme Court of 3 October 2000, I CKN 287/00, OSN 2001, no. 3, item 43.
• Judgement of the Supreme Court of 17 May 2002, I CKN 827/00, OSP 2003, no. 12, item 157.
• Judgement of the Supreme Court of 29 November 2002, IV CKN 1549/00, Legalis no. 59158.
• Judgement of the Supreme Court of 31 January 2003, IV CKN 1710/00, Legalis no. 59149.
• Judgement of the Supreme Court of 8 May 2003, II CKN 78/01, LEX no. 80245.
• Judgement of the Supreme Court of 26 November 2004, I CK 279/04, LEX no. 277859.
• Judgement of the Supreme Court of 6 January 2005, III CK 129/04, Legalis nr 76870.
• Judgement of the Supreme Court of 11 December 2008, II CSK 371/08, OSNC 2009, no. 12, item 171.
• Judgement of the Supreme Court of 4 April 2014, II CSK 387/13, OSNC 2015, no. 4, item 46.
• Resolution of the Supreme Court of 17 January 1974, III PZP 34/73, OSNCP 1975, no. 1, item 4.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2020.29.5.283-299