Strategie adaptacyjne przedsiębiorstw dotkniętych sankcjami - pomiędzy dostosowaniem a obejściem i unikaniem

• Autorzy: Beata Stępień , Patrick M. Weber

Warianty tytułu

Adjustment Strategies of Enterprises Subject to Sanctions: Between Adaptation and Circumvention or Avoidance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Skuteczność sankcji gospodarczych jest uzależniona od ich przestrzegania przez przedsiębiorstwa, sprowadzone do roli narzędzi w politycznej walce państw. Zaangażowanie w tę rozgrywkę zależy od postrzegania przez nie słuszności i nieuchronności sankcji, wpływu sankcji na ich dotychczasową i przyszłą strategię oraz pozycję konkurencyjną, a także możliwości zastosowania strategii minimalizujących potencjalny negatywny wpływ sankcji na ich działalność gospodarczą. W artykule dokonano teoretycznej i empirycznej kategoryzacji strategii adaptacyjnych przedsiębiorstw dotkniętych sankcjami, przeanalizowano przesłanki wyboru określonych typów tych strategii oraz przedyskutowano wpływ poszczególnych strategii adaptacyjnych przedsiębiorstw na polityczną skuteczność sankcji. Podstawę analizy stanowią ustalenia teorii instytucjonalnej, teorii racjonalnego wyboru politycznego i teorii zależności zasobowej oraz dane zebrane od ponad 1000 europejskich przedsiębiorstw dotkniętych sankcjami unijnymi lub rosyjskimi, nałożonymi w 2014 r. i wciąż utrzymywanymi w mocy. Wyniki badania pokazują, że choć administracyjne utrudnienia na rynku objętym sankcjami sprzyjają działaniom zbieżnym z celami sankcji, to istniejące już duże zaangażowanie przedsiębiorstw (w postaci inwestycji lub wielkości sprzedaży) na takim rynku skłania je do działań obniżających skuteczność sankcji. Najbardziej destrukcyjny wpływ - z punktu widzenia makroekonomicznego i politycznego (choć korzystny dla samych przedsiębiorstw) - mają strategie obejścia legalnego transferu produkcji do kraju objętego sankcjami. (abstrakt oryginalny)

EN

The effectiveness of economic sanctions depends on their compliance by enterprises, reduced to the role of tools in the political struggle of the states. The involvement of companies in this game depends on their perception of the legitimacy and inevitability of sanctions; the impact of sanctions on their strategy and competitive position, and the possibility to apply strategies that may minimize the negative impact of sanctions on companies' operations. The article presents a theoretical and empirical categorization of adjustment strategies of enterprises affected by sanctions, analyzes the premises for selecting specific types of these strategies and discusses the impact of respective adjustment strategies of enterprises on the political effectiveness of sanctions. The analysis is based on the findings of institutional theory, theory of rational political choice and resource dependency theory, as well as on the data collected from over 1,000 European enterprises affected by the EU or Russian sanctions/counter-sanctions imposed in 2014 and still maintained in force. The results of the research show that while administrative obstacles in the sanctioned market favor measures coinciding with the sanctioning goals, the already large involvement (in the form of investment or sales volume) on such a market leads enterprises to movements that reduce the effectiveness of sanctions. The most destructive impact - from a macroeconomic and political point of view (although beneficial for the enterprises themselves) - have strategies to circumvent the legal transfer of production to the country subject to sanctions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sankcje gospodarcze; Strategia przedsiębiorstwa; Międzynarodowe stosunki gospodarcze

EN

Economic sanctions; Corporation strategies; International economic relations

• Czasopismo: Ekonomista
• Rocznik: 2020
• Numer: nr 4
• Strony: 513-540

Twórcy

autor

Beata Stępień

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

autor

Patrick M. Weber

• Uniwersytet w Konstancji, Niemcy

Bibliografia

• Agence France Presse (2014), Moscow Suspects Bosnia of Bypassing Food Embargo, dostępne na: Nexis DE. Web (6 grudnia 2018).
• Allen S.H. (2005), The determinants of economic sanctions success and failure, "International Interactions" 31(2), s. 117-138.
• Baker W.E. (1990), Market Networks and Corporate Behavior, "American Journal of Sociology" 96(3), s. 589-625.
• Bapat N.A., Kwon B.R. (2015), When Are Sanctions Effective? A Bargaining and Enforcement Framework, "International Organization" 69(1), s. 131-162.
• Baruch Y., Holtom B.C. (2008), Survey response rate levels and trends in organizational research,,,Human Relations" 61(8), s. 1139-1160.
• Bionorica S.E. (2017), First cut of the spade: Bionorica builds plant in Russia, dostępne na: http://english.bionorica.de/en/service/press-media/press-releases-2017/bionorica-builds-plant-in-russia.html (6 grudnia 2018).
• Christensen СМ., Overdorf M. (2000), Meeting the challenge of disruptive change, "Harvard Business Review" 78(2).
• Christie E.H. (2016), The Design and Impact of Western Economic Sanctions against Russia, "The RUSI Journal" 161(3), s. 52-64.
• Claas Group (2016), CLAAS becomes a "Russian manufacturer" for combine harvesters, dostępne na: http://www.claas-group.com/press-corporate-communications/press-re-leases/claas-becomes-a-russian-manufacturer-for-combine-harvesters/866146 (6 grudnia 2018).
• Collins A., Burt S. (2003), Market sanctions, monitoring and vertical coordination within retailer-manufacturer relationships, "European Journal of Marketing" 37(5/6), s. 668-689.
• Cook C, Heath E, Thompson R.L. (2000), A Meta-Analysis of Response Rates in Web-or Internet-Based Surveys, "Educational and Psychological Measurement" 60(6), s. 821-836.
• Daimler A.G. (2017), Daimler plans new passenger car plant for Mercedes-Benz in Russia, dostępne na: http://media.daimler.com/marsMediaSite/en/instance/ko/Daimler-plans-new-passenger-car-plant-for-Mercedes-Benz-in-Russia.xhtml?oid=15663058 (6 grudnia 2018).
• Dams J., Dierig C, Greive M. і in. (2016), Investitionsboom: So tricksen sich deutsche Konzerne nach Russland, Welt Online, 2 lipca.
• DiMaggio P.J., Powell WW. (1983), The Iron Cage Revisited: Institutional Isomorphism and Collective Rationality in Organizational Fields, "American Sociological Review" 48(2), s. 147-160.
• Donaldson T, Preston L.E. (1995), The Stakeholder Theory of the Corporation: Concepts, Evidence, and Implications, "The Academy of Management Review" 20(1), s. 65.
• Drezner D.W (1999), The sanctions paradox: Economic statecraft and international relations 65, Cambridge University Press.
• Early B.R. (2015), Busted sanctions: explaining why economic sanctions fail, Stanford, Calif: Stanford Univ. Press.
• Eisenhardt K.M., Martin J.A. (2000), Dynamic Capabilities: What Are They? "Strategie Management Journal" 21(10/11), s. 1105-1121.
• Eyler R. (2007), Economic sanctions: international policy and political economy at work, Springer.
• Galtung J. (1967), On the Effects of International Economic Sanctions, With Examples from the Case of Rhodesia, "World Politics" 19(3), s. 378-416.
• Grauvogel J., von Soest C. (2014), 'Claims to Legitimacy Count: Why Sanctions Fail to Instigate Democratisation in Authoritarian Regimes', "European Journal of Political Research" 53(4), s. 635-653.
• Hakimdavar G. (2014), A Strategic Understanding of UN Economic Sanctions: International Relations, Law and Development, New York and Abingdon: Routledge.
• Hillman A.J., Wan WP. (2005), The determinants of MNE subsidiaries' political strategies: evidence of institutional duality, "Journal of International Business Studies" 36(3), s. 322-340.
• Hillman A.J., Withers M.C., Collins B.J. (2009), Resource Dependence Theory: A Review, "Journal of Management" 35(6), s. 1404-1427.
• HM Treasury (2018), Sanctions: Written question - 126717, dostępne na: https://www.parliament.uk/business/publications/written-questions-answers-statements/written-question/Commons/2018-02-05/126717 (6 grudnia 2018).
• Hoffman A.J. (1999), Institutional Evolution and Change: Environmentalism and the U.S. Chemical Industry, "The Academy of Management Journal" 42(4), s. 351-371.
• Hufbauer G.C., Schott J.J., Elliott K.A. (2007), Economic Sanctions Reconsidered, Peterson Institute for International Economics.
• IHS Global Insight (2015), Merck KGaA to Invest USD11 Mil. in Localising production at Russia's Nanolek, dostępne na: Nexis DE. Web (6 grudnia 2018).
• Janasz К. (2009), Ryzyko i niepewność w gospodarce - wybrane aspekty teoretyczne. "Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania" 14, s. 87-98.
• Jędralska К. (1992), Zachowania przedsiębiorstw w sytuacjach niepewnych i ryzykownych, Prace Naukowe, Akademia Ekonomiczna w Katowicach.
• Kaszowska J.A., Santos J.L. (2017), Rola percepcji ryzyka i niepewności w ocenie ryzyka systemowego: podejście symulacyjne ABM, "Ekonomista" 4, s. 369-399.
• Kazun A. (2016), 'Framing Sanctions in the Russian Media: The Rally Effect and Putin's Enduring Popularity', "Demokratizatsiy" 24(3), s. 327-350.
• Khanna Т., Palepu K.G., Bullock R. (2010), Winning in Emerging Markets: A Road Map for Strategy and Execution, Boston: Harvard Business Press.
• Klimczak K.M. (2008), Dylematy ujęcia ryzyka w teorii ekonomii, "Acta Universitatis Lodziensis" 221.
• Knight F.H. (2012), Risk, Uncertainty and Profit, Courier Corporation.
• Kostova Т. (1999), Transnational Transfer of Strategic Organizational Practices: A Contextual Perspective, "The Academy of Management Review" 24(2) s. 308-324.
• Kostova Т., Roth K, Dacin M.T. (2008), Institutional Theory in the Study of Multinational Corporations: A Critique and New Directions, "The Academy of Management Review" 33(4), s. 994-1006.
• Kwok C.C.Y, Tadesse S. (2006), The MNC as an agent of change for host-country institutions: FDI and corruption, "Journal of International Business Studies" 37(6), s. 767-785.
• Lei D., Slocum J.W., Pitts R.A. (1999), Designing organizations for competitive advantage: The power of unlearning and learning, "Organizational Dynamics" 27(3), s. 24-38.
• Louka E. (2006), International environmental law: fairness, effectiveness, and world order, Cambridge: Cambridge Univ. Press.
• Madej A. (2015), Sankcje i kontrsankcje. Przyczyny obecnego kryzysu ekonomicznego w Rosji, "Bezpieczeństwo Narodowe" II, s. 101-125.
• Мau V. (2016), Between Crises and Sanctions: Economic Policy of the Russian Federation, "Post-Soviet Affairs" 32(4), s. 350-377.
• McLean E.V., Whang T. (2014), Designing foreign policy: Voters, special interest groups, and economic sanctions, "Journal of Peace Research" 51(5), s. 589-602.
• Meyer K.E., Thein H.H. (2014), Business under adverse home country institutions: The case of international sanctions against Myanmar, "Journal of World Business" 49(1), s. 156-171.
• Morgan TC, Bapat N.A. (2003), Imposing Sanctions: States, Firms, and Economic Coercion, "International Studies Review" 5(4), s. 65-79.
• Nebus J., Rufin С. (2010), Extending the Bargaining Power Model: Explaining Bargaining Outcomes among Nations, MNEs, and NGOs, "Journal of International Business Studies" 41(6), s. 996-1015.
• Noland M. (2008), The (Non) Impact of UN Sanctions on North Korea, Peterson Institute for International Economics Working Paper 08/12.
• North D.C. (1990), Institutions, institutional change and economic performance, Cambridge: Cambridge Univ. Press.
• Oliver C. (1991), Strategic Responses to Institutional Processes, "The Academy of Management Review" 16(1), s. 145-179.
• Pfeffer J., Salancik G.R. (1978,) The external control of organizations: a resource dependence perspective. New York: Harper Row.
• Piercy N.E, Kaleka A., Katsikeas C.S. (1998), Sources of competitive advantage in high performing exporting companies, "Journal of World Business" 33(4), s. 378-393.
• Pospieszna P., Skrzypczynska J., Stępień В. (2019), Hitting Two Birds with One Stone -How Russian Countersanctions Intertwined Political and Economic Goals, "PS: Political Science & Politics" 4.
• Rappeport A. (2017), Exxon Mobil Fined for Violating Sanctions on Russia, "The New York Times", 20 July.
• RBC Daily (2014), Russia: Import of fish, meat, and dairy products down in Q3 2014, dostępne na: Nexis DE. Web (6 grudnia 2018).
• Rouse M.J., Daellenbach U.S. (1999), RethinkingResearch Methods for the Resource-Based Perspective: Isolating Sources of Sustainable Competitive Advantage, "Strategie Management Journal" 20(5), s. 487-494.
• Sanchez R., Mahoney J.T. (1996), Modularity, Flexibility, and Knowledge Management in Product and Organization Design, "Strategie Management Journal" 17(S2), s. 63-76.
• Scott W.R. (2014), Institutions and organizations: ideas, interests, and identities, Los Angeles, California: Sage.
• Shaffer G.C., Pollack M.A. (2010), Hard v. soft law: alternatives, complements, and antagonists in international governance, "Minnesota Law Review" 94(3), s. 706-799.
• Stępień В., Pospieszna P., Skrzypczynska J. (2016), Challenges In Evaluating Impact Of Sanctions - Political vs Economic Perspective, "Przegląd Polityczny" 4, s. 155-168.
• The Moscow Times (2014), Belarus Helps Norway's Fish Farmers Skirt Russia's Food Import Ban, dostępne na: https://themoscowtimes.com/articles/belarus-helps-norways-fish-farmers-skirt-russias-food-import-ban-39557 (6 December 2018).
• The Moscow Times (2016), German Dairy Manufacturer to Launch Cheese Production in Russia, dostępne na: https://themoscowtimes.com/articles/german-dairy-manufactur-er-to-launch-cheese-production-in-russia-52869 (6 December 2018).
• Thomas A., Boston W. (2018), Germany to Push for Exemptions From U.S. Sanctions on Russia, "The Wall Street Journal", 18 April.
• Ulrich D., Barney J.B. (1984), Perspectives in Organizations: Resource Dependence, Efficiency, and Population, "The Academy of Management Review" 9(3), s. 471-481.
• Wade M., Hulland J, (2004), Review: The Resource-Based View and Information Systems Research: Review, Extension, and Suggestions for Future Research, "MIS Quarterly" 28(1), s. 107-142.
• Wiśniewska M. (2005), Sankcje ekonomiczne Unii Europejskiej, "Studia Europejskie" 2, s. 29-43.