Modele biznesowe gospodarki o obiegu zamkniętym

• Autorzy: Agnieszka Rozwadowska

Warianty tytułu

Business Models of a Circular Economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiot badań: Koncepcja gospodarki o obiegu zamkniętym, skupiająca coraz większą uwagę nie tylko środowiska naukowego, ale i biznesowego, stanowi alternatywny sposób gospodarowania dla obecnie dominującego systemu liniowego. Tradycyjny model konsumpcji "weź-zużyj-wyrzuć" nie może utrzymać się w dłuższej perspektywie, a przedsiębiorstwa muszą dostosować swoje modele biznesowe do zgodnych z zasadami GOZ sposobów tworzenia, dostarczania i przechwytywania wartości. Aby osiągnąć pozytywne korzyści gospodarcze, środowiskowe i społeczne przedsiębiorstwa muszą tworzyć nowe modele biznesowe, które oddzielą wzrost gospodarczy od nakładów surowcowych przy zastosowaniu podejścia kołowego. W gospodarce o obiegu zamkniętym produkty i zasoby wykorzystywane są tak długo, jak to możliwe, na przykład poprzez ponowne wykorzystanie lub naprawę produktów - w gospodarce liniowej zostałyby wyrzucone. Cel badawczy: Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym i proponowanych przez nią potencjałów biznesowych wraz z przykładami tego, jak przedsiębiorstwa na całym świecie sprzedają obecnie produkty i usługi w oparciu o powstające okrągłe modele biznesowe. Przedstawione przykłady najlepszych praktyk mają na celu wykazanie różnorodności okrągłych modeli biznesowych wdrażanych przez przedsiębiorstwa i ukazanie możliwości biznesowych w gospodarce o obiegu zamkniętym, które obecnie są wykorzystywane. Metoda badawcza: Niniejszy artykuł jest wynikiem przeglądu oraz analizy piśmiennictwa i raportów dotyczących założeń GOZ i okrągłych modeli biznesowych. Wyniki: Przejście na okrągły model biznesowy jest przykładem fundamentalnej zmiany, która wymaga nowego sposobu myślenia i prowadzenia działalności gospodarczej. Przedstawiona typologia okrągłego modelu biznesowego daje możliwość wdrożenia idei obiegu zamkniętego na poziomie praktycznym. Należy zauważyć, że opisane w artykule typy wraz z przykładami niekoniecznie przedstawiają pełne innowacje w modelu biznesowym, ale raczej kluczowe elementy strategii, które przyczyniają się do działalności o obiegu zamkniętym. Posiadają one odrębne cechy, ale dokładnie nie istnieją między nimi granice. Aby wspierać przedsiębiorstwa w osiągnięciu jak najwyższej produktywności zasobów naturalnych, można je stosować pojedynczo lub łącznie.(abstrakt oryginalny)

EN

Background: The concept of a circular economy is attracting more and more attention from the scientific and business community. It represents an alternative way of management for the currently dominant linear system. The traditional "take-use-discard" consumption model cannot be sustainable in the long run. Companies need to adapt their business models to CE-compatible ways of creating, delivering, and capturing values. To achieve positive economic, environmental, and social benefits, companies need to create new business models that separate economic growth from raw material inputs using a circular approach. In a circular economy, products and resources are used for as long as possible, for example by reusing or repairing products - in a linear economy they would be discarded. Research purpose: This paper presents the concept of a circular economy and its business potential. It also presents examples of how companies around the world sell products and services based on developed circular business models. These best practice examples aim to demonstrate the diversity of business models implemented by companies and the business opportunities in a circular economy that are already being used today. Methods: This article is the result of a review and analysis of literature and reports on CE objectives and circular business models. Conclusions: The presented typology of a circular business model gives an opportunity to implement the idea of a closed circuit on a practical level. It should be noted that the types described in the article, together with examples, do not necessarily present full innovations in the business model, but rather key elements of a strategy that contribute to closed-circuit activities. They have separate features, but there are no clear-cut boundaries between them. In order to support companies in achieving the highest possible productivity of natural resources, these strategies can be used individually or jointly.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka zamkniętego obiegu; Gospodarka zasobami; Gospodarka

EN

Circular economy; Store management; Economy

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2020
• Tom: 116
• Strony: 253-268

Twórcy

autor

Agnieszka Rozwadowska

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Bondaruk J., Kruczek M., Zawartka P., Koncepcyjne ujęcie modeli biznesowych w gospodarce o obiegu zamkniętym, w: J. Kulczycka, K. Głuc (red.), W kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Perspektywa przemysłu, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków 2017, s. 9-17.
• Dania: 10 rozwiązań dla gospodarki cyrkularnej, https://www.spcc.pl/node/20358; stan na 10.09.2019r.
• Dyba H., Model biznesowy - istota kategorii,Studia i Prace WNEIZ US 2017/47/1, s. 11-20.
• Ellen MacArthur Fundation, Growth within: acircular economy vision for acompetitive Europe,Report 2015, https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/publications/EllenMacArthurFoundation_Growth-Within_July15.pdf;stan na 5.10.2019r.
• Ellen MacArthur Fundation, Ku gospodarce oobiegu zamkniętym: Biznesowe uzasadnienie przyspieszonej zmiany,Raport 2015, https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/PL-Towards-a-Circular-Economy-Business-Rationale-for-an-Accelerated-Transition-v.1.5.1.pdf; stan na 5.10.2019r.
• Ellen MacArthur Foundation, Towards Circular Economy: Economic and business rationale for an accelerated transition, Report 2012, https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/publications/Ellen-MacArthur-Foundation-Towards-the-Circular-Economy-vol.1.pdf; stan na 26.09.2019r.
• Ghisellini P., Cialani C., Ulgiati S., Areview on circular economy: the expected transition to abalanced interplay of environmental and economic systems, Journal of Cleaner Production 2016/114 (7), s. 11-32.
• Gołębiewski J., Systemy żywnościowe wwarunkach gospodarki cyrkularnej,Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2019.
• IMSA, Circular Business Models,Report 2015, https://groenomstilling.erhvervsstyrelsen.dk/sites/default/files/media/imsa_circular_business_models_-_april_2015_-_part_1.pdf; stan na 5.10.2019r.
• Ionascu I., Ionascu M., Business models for circular economy and sustainable development: the case of lease transaction,Amfiteatru Economic 2018/20 (48), s. 356-372.
• Jabłoński A., Odporność modeli biznesu przedsiębiorstw wekonomii cyrkularnej,https://oees.pl/wp-content/uploads/2019/02/2.-Odporność-modeli-biznesu-przedsiÄ™biorstw-w-ekonomii-cyrkularnej-A.-JabÅ‚oÅ„ski.pdf; stan na 28.09.2019r.
• Kirchherr J., Reike D., Hekkert M., Conceptualizing the circular economy: An analysis of 114 definitions, Resources, Conservation and Recycling 2017/127, s. 221-232.
• Korhonen J., Honkasalo A., Seppälä J.,Circular economy: the concept and its limitations, Ecological Economics 2018/143, s. 37-46.
• Lahti T., Wincent J., Parida V., A Definition and Theoretical Review of the Circular Economy, Value Creation, and Sustainable Business Models: Where Are We Now and Where Should Research Move in the Future, Sustainability 2018/10 (8),https://www.researchgate.net/publication/326887887_A_Definition_and_Theoretical_Review_of_the_Circular_Economy_Value_Creation_and_Sustainable_Business_Models_Where_Are_We_Now_and_Where_Should_Research_Move_in_the_Future; stan na 2.10.2019 r., s. 1-19.
• Nesteruk P., IKEA planuje testowanie usługi leasingu mebli na całym świecie w2020 roku. W Polsce pierwsze testy rozpoczną się już w tym roku! https://ikea.prowly.com/55846-ikea-planuje-testowanie-uslugi-leasingu-mebli-na-calym-swiecie-w-2020-roku-w-polsce-pierwsze-testy-rozpoczna-sie-juz-w-tym-roku; stan na 5.10.2019r.
• Ogunmakinde O.E., Sher W., Maund K.,Circular Construction: Opportunities and Threats,https://www.researchgate.net/publication/318336536_Circular_Construction_Opportunities_and_Threats; stan na 2.10.2019 r., s. 3.
• Pichlak M., Gospodarka oobiegu zamkniętym - model koncepcyjny,Ekonomista 2018/3 s. 335-346.
• Pichlak M., Kruczek M., Gospodarka o obiegu zamkniętym - stan obecny i perspektywy, Ekonomia XXI Wieku 2017/3 (15), s. 21-31.
• Proksa J., Model biznesowy obiegu zamkniętego na przykładzie zagospodarowania ubocznych produktów spalania w układzie kopalnia - elektrownia, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Zarządzanie Współczesną Organizacją 2018/117, s. 447-458.
• Putting theory into practice: Circular Economy Business Models in the EU, https://www.interre-geurope.eu/fileadmin/user_upload/plp_uploads/policy_briefs/PB_on_CEBM_FINAL.pdf;stan na 4.10.2019r.
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs, World Population Prospects 2019: Highlights, Report 2019, https://population.un.org/wpp/Publications/Files/WPP2019_Highlights.pdf; stan na 30.09.2019r.
• Witjes S., Lozano R., Towards amore Circular Economy: Proposing a framework linking sustainable public procurement and sustainable business models, Resources, Conservation and Recycling 2016/112, s. 37-44.
• Wprowadzenie: przegląd modeli biznesowych GOZ, https://gozwpraktyce.pl/article/przeglad-modeli/;stan na 4.10.2019r.
• WWF, 2016, Living Planet Report 2016. Risk and resilience in a new era, http://awsassets.panda.org/downloads/lpr_2016_full_report_low_res.pdf; stan na 30.09.2019r.
• Zalewski R., Skawińska E., Gospodarka cyrkularna w procesie dostosowania do zrównoważonego rozwoju, w: R. Zalewski (red.), Rola towaroznawstwa w strategii odpowiedzialnego rozwoju, Komisja Nauk Towaroznawczych Polska Akademia Nauk Oddział Poznań, Poznań 2019, s. 31-46.
• Zalewski R., Skawińska E., Perspektywa dostosowania gospodarki linearnej w paradygmacie zrównoważonego rozwoju, w: R. Zalewski (red.), Rola towaroznawstwa w strategii odpowiedzialnego rozwoju, Komisja Nauk Towaroznawczych Polska Akademia Nauk Oddział Poznań, Poznań 2019, s. 13-30.
• http://we-economy.net/case-stories/vigga.html?fbclid=IwAR0xLYm_xJvlwJrk2RIA_1hyJLEBhf1wkEIk57vUTlS4lRJj1dxZNNV5PeQ; stan na 5.10.2019r.
• http://www.symbiosis.dk/en/; stan na 5.10.2019r.
• https://blog.blablacar.pl/about-us; stan na 5.10.2019r.
• https://gozwpraktyce.pl/article/repack/; stan na 5.10.2019r.
• https://gozwpraktyce.pl/article/symbioza-przemyslowa/; stan na 5.10.2019r.
• https://vigga.us/produkter/pige; stan na 5.10.2019r.
• https://www.airbnb.pl/trust; stan na 5.10.2019r.
• https://www.originalrepack.com/service/; stan na 5.10.2019r.

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2020/116/14