What was the direction of the reform of the PRL (Polish People's Republic) economy in the eighties?

• Autorzy: Janusz Kaliński
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the 1980s, the communist authorities of Poland, forced by the dire economic and social situation, undertook a number of attempts to reform the centrally managed economy. By deciding on limited liberalization, they simultaneously secured the economic foundations of the government, which was dominated by the public sector. The Polish version of perestroika was, thus, implemented in order to balance the economy. However, like the Soviet model, it was a tactical move, essentially to consolidate the centrally managed economy. The economic hybrid that emerged from the partial reforms, contrary to the intentions of its creators, did not weaken, but rather strengthened deep crisis phenomena. Their inhibition became the main goal of the democratic government formed in 1989 and the radical economic reforms associated with the name of Leszek Balcerowicz. The departure from the reforms of the centrally managed economy and the undertaking of consistent market transformation resulted in measurable economic successes. They were particularly visible against the background of the economy of Belarus, Russia and Ukraine, whose authorities had abandoned comprehensive and consistent market reforms.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka socjalistyczna; Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Reformy gospodarcze; Kryzys gospodarczy; Kryzys społeczno-gospodarczy; Działania antykryzysowe; Gospodarka scentralizowana; Rozwój gospodarczy państwa; Podejmowanie decyzji gospodarczych; Społeczeństwo postsocjalistyczne; Geopolityka

EN

Socialist economy; Political and systemic transformations; Economic reforms; Economic crisis; Socio-economic crisis; Anti-crisis actions; Centralized economy; Economic development of the country; Business decisions; Post-communist society; Geopolitics

• Czasopismo: Studia Historiae Oeconomicae
• Rocznik: 2020
• Tom: 38
• Numer: nr 1
• Strony: 83-99

Twórcy

autor

Janusz Kaliński

• Warsaw School of Economics, Poland

Bibliografia

• Alachnovič A. (2011), Koszty zaniechania reform: Białoruś w latach 1991-2011, [in:] Iwanow M. (ed.), Białoruś: dalsza droga do demokracji, GAJT Wydawnictwo, Wrocław, 119-142.
• Åslund A. (2010), Jak budowano kapitalizm. Transformacja Europy Środkowej i Wschodniej, Rosjii Azji Środkowej, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Baka W. (1999), U źródeł wielkiej transformacji, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Bałtowski M. (2009), Gospodarka socjalistyczna w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bałtowski M., Miszewski M. (2006), Transformacja gospodarcza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bauc J., Dąbrowski M., Senator P. (1994), Pieniężne źródła inflacji w Polsce w latach 1989-1993, Gospodarka Narodowa, 10, 6-15.
• Dudek A. (2004), Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Arcana, Warszawa.
• Dwilewicz Ł., Kaliński J., Paprotny Ł., Zawistowski A. (2008), Próby zreformowania gospodarki centralnie kierowanej w Polsce w latach 1981-1989, Studia i Prace Kolegium Ekonomiczno-Społecznego, 15, 385-422.
• Grala D.T. (2005), Reformy gospodarcze w PRL (1982-1989). Próba uratowania socjalizmu, TRIO, Warszawa.
• Hobsbawm E. (1999), Spojrzenie na krótkie dwudzieste stulecie. Wiek skrajności, Politeja, Warszawa.
• IX Nadzwyczajny Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, 14-20 lipca 1981 r. Podstawowe dokumenty i materiały, (1981), Książka i Wiedza, Warszawa.
• Kaliński J. (1995), Gospodarka Polski w latach 1944-1989. Przemiany strukturalne, PWE, Warszawa.
• Kaliński J. (2009), Transformacja gospodarki polskiej w latach 1989-2004, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Kaliński J. (2012), Gospodarka w PRL, IPN, Warszawa.
• Kaliński J. (2015), Kiedy zaczęło się odradzanie gospodarki rynkowej w Polsce?, Optimum. Studia Ekonomiczne, 1, 3-13.
• Kaliński J. (2019a), Dwie polskie próby wprowadzenia chinizmu, [in:] Mączyńska E. (ed.), Ekonomia i polityka. Wokół teorii Grzegorza W. Kołodki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 418-430.
• Kaliński J. (2019b), Nierolniczy sektor prywatny gospodarki w polityce ekonomicznej władz komunistycznych po 1980 r., Komunizm. System/Ludzie/Dokumentacja, 8, 33-50.
• Kierunki reformy gospodarczej: projekt. Projekty ustaw o przedsiębiorstwach państwowych, o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego, (1981), Trybuna Ludu, Warszawa.
• Kowalik T. (1991), W kierunku gospodarki mieszanej, [in:] Domańska E. (ed.), Pamięci Edwarda Lipińskiego. Szkice ekonomiczne, PWE, Warszawa, 251-275.
• Kowalik T. (2009), www.Polska Transformacja.pl, Muza SA, Warszawa.
• Mataczyński T. (2014), Przebieg restrukturyzacji gospodarki Ukrainy w okresie transformacji -przyczyny niepowodzeń, Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 176: Kategorie i teorie ekonomiczne oraz polityka gospodarcza, 159-167.
• Memoriał "Stanowisko w kwestii reform politycznych, gospodarczych oraz ruchu związkowego -próba syntezy" przygotowany przez Zespół Międzywydziałowy KC PZPR (10 października 1988 r.), (2002), [in:] Polska 1986-1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji, t. 3 Dokumenty, TRIO, Polska Akademia Nauk, Warszawa, 149-157.
• Mujżel J. (1991), Doświadczenia reform systemowych w Polsce, [in:] Domańska E. (ed.), Pamięci Edwarda Lipińskiego. Szkice ekonomiczne, PWE, Warszawa, 299-325.
• Nasiłowski M. (1991), Od reformy połowicznej do reformy przełomowej, [in:] Domańska E. (ed.), Pamięci Edwarda Lipińskiego. Szkice ekonomiczne, PWE, Warszawa, 326-347.
• Paprotny Ł. (2007). Drugi etap reformy gospodarczej (luty 1988-sierpień 1989), [in:] Kościk E., Głowiński T. (eds.), Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRL-u (1944-1989), GAJT Wydawnictwo, Wrocław, 354-366.
• Plan Konsolidacji Gospodarki Narodowej na lata 1989-1990, (1988), Prezydium Rady Ministrów, Warszawa.
• Program realizacyjny II etapu reformy gospodarczej przyjęty przez Sejm PRL uchwałą z 11 lutego 1988 r., (1988), Rzeczpospolita, 127, suplement: Reforma Gospodarcza.
• Rakowski M.F. (1991), Jak to się stało, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa.
• Rapacki R., Próchniak M. (2006), Rachunek wzrostu gospodarczego w krajach postsocjalistycznych w latach 1993-2003, [in:] Konferencja naukowa pt. Ścieżki wzrostu gospodarczego w krajach postsocjalistycznych w latach 1950-2005; konwergencja czy dywergencja, Oficyna Wydawnicza SGH, Katedra Ekonomi II Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa, (CD-ROM).
• Sekuła I. (1989), Zamierzenia rządu w realizacji Planu Konsolidacji Gospodarki Narodowej i budżetu państwa na rok 1989, Finanse, 1, 1-8.
• Sikora M. (2012): Służba Bezpieczeństwa wobec przekształceń ekonomicznych w Polsce 1980-1989. Przyczynek do badań nad ingerencją polskich służb specjalnych w gospodarkę, Pamięć i Sprawiedliwość, 11/2 (20), 359-410.
• Staniszkis J. (1990), "Political Capitalism" in Poland, East European Politics end Societies, 5(1), 127-141.
• Staniszkis J. (2001), Postkomunizm. Próba opisu, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
• Tezy w sprawie II etapu reformy gospodarczej, (1987), Rzeczpospolita, 102, 17.04.1987, suplement: Reforma Gospodarcza.
• Założenia programu gospodarczego na lata 1989-1992, (1989), Rzeczpospolita, 163, 13.07.1989, suplement: Reforma Gospodarcza.
• Dz.U. 1976 nr 7 poz. 36, Obwieszczenie Przewodniczącego Rady Państwa z dnia 16 lutego 1976 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalonej przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r.
• Dz.U. 1981 nr 24 poz. 122, Ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych.
• Dz.U. 1988 nr 41 poz. 324, Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej.
• Dz.U. 1988 nr 41 poz. 325, Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych.
• Dz.U. 1989 nr 10 poz. 57, Ustawa z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw.
• EBRD structural and institutional change indicators, (2019), The European Bank for Reconstruction and Development, Transition indicators by country, https://www.ebrd.com/economic-research-and-data/transition-qualities-asses.html, accessed 15.04.2020.
• IMF, GDP per capita, current prices, (2020), International Monetary Fund, https://www.imf.org, accessed 17.04.2020.
• Rocznik Statystyczny 1990, (1990), GUS, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.2478/sho-2020-0004