Młodzież gimnazjalna w obliczu niepełnosprawności członka rodziny - doniesienie z badań nad samotnością rodzeństwa dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.

• Autorzy: Maria Borczykowska-Rzepka , Beata Skwarek

Warianty tytułu

Secondary School Students in the Face of a Disability of a Family Member - a Report from a Study on Loneliness of Siblings of Children with Cerebral Palsy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł zawiera analizę zjawiska samotności w odniesieniu do młodzieży w wieku gimnazjalnym posiadającej rodzeństwo z niepełnosprawnością - mózgowym porażeniem dziecięcym. Doniesienie z badań stanowi kontynuację rozważań autorek obejmujących poczucie samotności globalnej i jej trzech aspektów: społecznej, egzystencjalnej i emocjonalnej.(abstrakt oryginalny)

EN

This paper contains an analysis of the phenomenon of loneliness experienced by junior high school students with siblings affected by cerebral palsy. the report from the research is a continuation of the authors' deliberations, including a sense of global loneliness and its three aspects: the social, existential and emotional ones.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Osoby niepełnosprawne; Choroby; Rodzina

EN

Disabled people; Illness; Family

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 31
• Strony: 13-35

Twórcy

autor

Maria Borczykowska-Rzepka

• Krakowska Akademia im. Andrzeja F. Modrzewskiego w Krakowie

autor

Beata Skwarek

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy

Bibliografia

• Bal I., Marginalizacja i wykluczenie społeczne jako bariery rozwoju regionalnego, https:// www.ur.edu.pl/file29990/24.pdf, dostęp: 28.10.2017 r.
• Barniak S., Doznawanie samotności przez rodzeństwo dzieci z niepełnosprawnością, niepublikowana praca magisterska (napisana pod kierunkiem M. Borczykowskiej-Rzepki), Krakowska Akademia im. Andrzeja F. Modrzewskiego w Krakowie, Kraków 2016.
• Będkowska-Heine V., Tworzenie roli matki dziecka niepełnosprawnego [w:] Wybrane zagadnienia psychopatologii rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych, red. S. Mihilewicz, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2003, s. 77 - 92.
• Bieniasz A., Samotność jako pomijany rodzaj doświadczenia osób chorujących na schizofrenię, "Potępy Psychiatrii i Neurologii" 2009, nr 18(1), s. 67 - 73.
• Borczykowska-Rzepka M., Potrzeba wspierania matek dzieci z dystrofią mięśniową Duchennne'a - w świetle badań empirycznych nad poczuciem ich życiowej satysfakcji [w:] Wybrane zagadnienia z pediatrii i opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym, red. E. Kędra, Wyd. Wyższej Szkoły Medycznej w Legnicy, Legnica 2011, s. 51- 68.
• Borczykowska-Rzepka M., Satysfakcja z życia a sposób postrzegania funkcjonowania systemu rodzinnego przez matki dzieci niepełnosprawnych - na przykładzie matek dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym [w:] Jakość życia w niepełnosprawności. Mity a rzeczywistość, red. M. Flanczewska-Wolny, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Gliwice-Kraków 2007, s. 275 - 286.
• Borczykowska-Rzepka M., Wybrane aspekty rehabilitacji dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym a poczucie satysfakcji z życia jego matki - w świetle badań empirycznych [w:] red. E. Kędra, M. Borczykowska-Rzepka, "Zeszyty Naukowe" BR1(14), Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy, Legnica 2014, s. 23 - 35.
• Borczykowska-Rzepka M., Skwarek B., O potrzebie budowania zasobów osobistych młodzieży w okresie późnego dorastania w kontekście stylu życia - na przykładzie poczucia koherencji i stylów radzenia sobie ze stresem [w:] Молодіжна політика: проблеми та перспективи, red. S. Shchudlo, Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Iwana Franki w Drohobyczu, Drohobycz -Zielona Góra 2017, s. 21- 31.
• Borczykowska-Rzepka M., Skwarek B., Poczucie samotności jako potencjalny czynnik ryzyka zachowań agresywnych wśród młodzieży gimnazjalnej [w:] Молодіжна політика: проблеми та перспективи, red. S. Shchudlo, P. Długosz, Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Iwana Franki w Drohobyczu, Drohobycz - Rzeszów 2016, s. 109 -117.
• Borczykowska-Rzepka M., Skwarek B., Poczucie samotności u młodzieży gimnazjalnej z małżeństw rozwiedzionych [w:] Młode pokolenie w zderzeniu cywilizacyjnym. Studia - badania - praktyka, red. M. Jędrzejko, J.A. Malinowski, Wyd. Edukacyjne "AKAPIT", Toruń 2014, s. 267 - 278.
• Borczykowska-Rzepka M., Skwarek B., Resocjalizacja osadzonych w Areszcie Śledczym w Nowej Soli a poczucie doznawania samotności [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty pracy resocjalizacyjnej, red. B. Skwarek, J. Herberger, J. Cichla, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie, Głogów 2012, s. 223 - 234.
• Borczykowska-Rzepka M., Skwarek B., Samotność - zagrożenie dla młodzieży gimnazjalnej [w:] Молодіжна політика: проблеми та перспективи, red. S. Shchudlo, Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Iwana Franki w Drohobyczu, Drohobycz - Przemyśl 2013, s. 146 -151.
• Braun-Gałkowska M., Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa, Wyd. Uniwersytetu M.C. Skłodowskiej, Lublin 1992.
• Breslau N., Weitzman M., Messenger K., Psychological functioning of siblings of disabled children, "Pediatrics" 1981, nr 67.
• Chodkiewicz J., Świątkowska M., Poczucie osamotnienia a wsparcie społeczne i zadowolenie z życia u mężczyzn uzależnionych od alkoholu, "Acta Universitatis Lodziensis", Folia "Psychologia" 2007, nr 11, s. 81- 95.
• Chrzanowska I., Niepełnosprawność a zagrożenie marginalizacją i wykluczeniem. Rozważania w kontekście teorii underclass, "Studia Edukacyjne" 2013, nr 25, s. 63 - 74.
• Coleman J.C., the nature of adolescence, Methuen, London 1978.
• Dębska U., Poczucie jakości życia osób niepełnosprawnych i ich opiekunów. Doniesienie z badań [w:] Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społecznie, red. Z. Palak, Wyd. Uniwersytetu M.C. Skłodowskiej, Lublin 2006, s. 109 -123.
• Dołęga Z., Poczucie samotności a sposoby radzenia sobie w sytuacjach szkolnych w kontekście autodestruktywności [w:] Zdrowie psychiczne uczniów - różne konteksty i odniesienia, red. Z. Dołęga, M. John-Borys, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009, s. 154 -184.
• Dołęga Z., Poczucie samotności a zachowania agresywne uczniów, "Psychologia Wychowawcza" 1999, nr 2, s. 146 -153.
• Dołęga Z., Samotność młodzieży: analiza teoretyczna i studia empiryczne, Wyd. Uniwersutetu Śląskiego, Katowice 2003.
• Dołęga Z., Skala do Badania Samotności (SBS) "Przegląd Psychologiczny" 2013, nr 56(3), s. 323 - 346.
• Dołęga Z., System rodzinny a samotność dzieci i młodzieży [w:] Kultura pedagogiczna współczesnej rodziny, red. J. Cichla, J. Herberger, B. Skwarek, Wydawnictwo DrukAr, Głogów 2010, s. 205 - 217.
• Drozdowicz-Nita I., Jakość więzi małżeńskiej a satysfakcja z życia matek dzieci z dystrofią mięśniową Duchenne'a, niepublikowana praca magisterska (napisana pod kierunkiem Marii Borczykowskiej-Rzepki), Krakowska Akademia im. Andrzeja F. Modrzewskiego w Krakowie, Kraków 2016.
• Dykcik W., Problemy funkcjonowania rodziny z osobą niepełnosprawną w relacjach wewnętrznych i zewnętrznych [w:] Sfery życia z niepełnosprawnością intelektualną, red. Z. Janiszewska-Nieścioruk, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2005, s. 29 - 49.
• Firkowska-Mankiewicz A., Jakość życia rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym, "Psychologia Wychowawcza" 1999, nr 2, s. 134 -145.
• Gath A., Gumley D., Down Syndrome and family: Follow - up of children first seen in infancy, "Developmental Medicine and Child Neurology" 1984, nr 27, s. 392 - 400.
• Gawęcka M., Poczucie osamotnienia dziecka w rodzinie własnej, Wyd. MADO, Toruń 2005.
• Giryński A., Poczucie samotności dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w zależności od postaw rodzicielskich, "Szkoła Specjalna" 2004, nr 1, s. 3 -18.
• Izdebska J., Dziecko osamotnione w rodzinie: kontekst pedagogiczny, Wyd. Trans Humana, Białystok 2004.
• Jackowska E., Stygmatyzacja i wykluczenie społeczne osób chorujących na schizofrenię - przegląd badań i mechanizmy psychologiczne, "Psychiatria Polska" 2009, nr 6, s. 655 - 670.
• Jakuta M., Zagubieni w tłumie - poczucie osamotnienia u współczesnej młodzieży, "Resocjalizacja Polska" 2012, nr 3, s. 399 - 410.
• Kędra E., Dołęga Z., Borczykowska-Rzepka M., Intrapsychiczne aspekty funkcjonowania młodzieży z różnych systemów społecznych [w:] Rodzina wobec zagrożeń XXI wieku, red. M. Bąk-Sosnowska, M. Kosiński, L. Niebrój, "Eukrasia", Vol. 20, "Media - Silesia", Katowice 2014, s. 65 - 74.
• Krause A., Dziecko niepełnosprawne w rodzinie w perspektywie zmiany społecznej [w:] Rodzina osób z niepełnosprawnością intelektualną wobec wyzwań współczesności, red. A. Żyta, Wydawnictwo Edukacyjne "Akapit", Toruń 2010, s. 15 - 24.
• Król J., Kultura masowa jako katalizator poczucia samotności [w:] Zrozumieć samotność. Studium interdyscyplinarne, red. P. Domeracki, W. Tyburski, Wydawnictwo Uniwersytetu M. Kopernika, Toruń 2006.
• Levitt S., Rehabilitacja w porażeniu mózgowym i zaburzeniach ruchu, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
• Lipińska-Lokś J., Skwarek B., Rodzice w obliczu niepełnosprawności dziecka [w:] Rodzicielstwo w kontekście wychowania i edukacji, red. J. Brągiel, P.E. Kaniok, A. Kurcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2013, s. 359 - 372.
• Majewicz P., Proces psychospołecznej adaptacji dzieci i młodzieży w sytuacji przewlekłej choroby i niepełnosprawności, "Zeszyty Naukowe" nr 1(14), Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy, Legnica 2014, s. 9 - 22.
• Michałowicz R., Problemy kliniczno-diagnostyczne [w:] Mózgowe porażenie dziecięce, red. R. Michałowicz, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, s. 17 - 26.
• Namysłowska I., Adolescencja - wiek dorastania [w:] Psychiatria dzieci i młodzieży, red. I. Namysłowska, Wyd. PZWL, Warszawa 2011, s. 231- 246.
• Obuchowska I., Adolescencja [w:] Psychologia rozwoju człowieka, red. B. HarwasNapierała, J. Trempala, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 163 - 201.
• Oleś M., Psychologiczna charakterystyka dzieci o wysokim i niskim poczuciu osamotnienia, "Roczniki Psychologiczne" 2006, tom IX, nr 1, s. 121-140.
• Pisula E., Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wyd. UW, Warszawa 2007.
• Pit-Ten Cate I.M., Loots G.M.P., Experiences of siblings of children with physical disabilities: An empirical investigation, "Disability and Rehabilitation" 1999, 22, s. 399 - 408.
• Psychologia rozwoju człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempala, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Rodger S., Tooth L., Adult siblings' perceptions of family life and loss: A pilot case study, "Journal of Developmental and Physical Desabilities" 2004, 16, s. 53 - 71.
• Rola J., Melancholia rodzinna. Psychologiczne uwarunkowania zaburzeń depresyjnych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, Wyd. APS, Warszawa 2004.
• Skwarek B., Borczykowska-Rzepka M., Samotność czynnikiem ryzyka zachowań agresywnych wśród wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, "Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy" nr 22 (1)/2017, Wyd. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, Legnica 2017, s. 149 -160.
• Świętochowski W., Choroba przewlekła w systemie rodziny [w:] Psychologia rodziny, red. I. Janicka., H. Liberska, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2014, s. 387 - 404.
• Świętochowski W., Psychologiczna sytuacja dzieci w rodzinach schizofrenicznych [w:] Sprawy dzieci w polskich reformach społecznych, red. J. Kordacki, Wyd. Fundacji na Rzecz Ochrony Dzieci przed Okrucieństwem, Łódź 2000, s. 71- 79.
• Tice D.M., Baumeister R.F., Controlling anger: Self -induced emotion change [w:] Handbook of mental control Englewood Cliffs, red. D.M. Wegner, J.W. Pennebaker, Prentice Hall, New York 1993, s. 393 - 409.
• Twardowski A., Psychologiczne problemy ojców dzieci z niepełnosprawnościami, "Szkoła Specjalna" 2009, nr 1, s. 4 -17.
• Twardowski A., Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych [w:] Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, red. I. Obuchowska, Wyd. WSiP, Wydanie 5, Warszawa 2008, s. 18 - 52.
• Zawadzki P., Poczucie alienacji, osamotnienia i depresji u współczesnej młodzieży, "Wychowanie na co Dzień" 2007, nr 12 (171), s. 10 -13.