Przemysł i polityka przemysłowa Polski w latach 1926-1929

• Autorzy: Zbigniew Klimiuk

Warianty tytułu

Polish Industry and Industrial Policy in the Period 1926-1929

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Pomyślna koniunktura, jaka nastąpiła w gospodarce światowej w latach 1926-1929, objęła również Polskę, przy czym w naszym kraju trwała nieco krócej. Ożywienie gospodarcze wpłynęło na rozszerzenie rynku wewnętrznego na artykuły przemysłowe, co było wynikiem poprawy sytuacji w rolnictwie, zwiększenia zatrudnienia, dopływu kapitałów zagranicznych, wreszcie wzrostu inwestycji, tak prywatnych, jak i państwowych. Nastąpił wzrost liczby zakładów przemysłowych oraz liczby zatrudnionych, przy czym był on nierównomierny w poszczególnych gałęziach. Należy podkreślić, że w omawianym okresie wzrost produkcji był większy niż liczby zakładów, nastąpiło więc zwiększenie produkcji w przeliczeniu na jeden zakład. Zmieniła się struktura zatrudnienia w przemyśle. Zmniejszyło się zatrudnienie w niektórych gałęziach (w górnictwie, hutnictwie i włókiennictwie) w stosunku do ogółu zatrudnionych w przemyśle. Zmniejszyło się również zatrudnienie w górnictwie i hutnictwie na rzecz przemysłu przetwórczego. Nie zmniejszyły się natomiast, a nawet zostały pogłębione dysproporcje w uprzemysłowieniu poszczególnych regionów kraju. Największy rozwój można było zauważyć w głównych ośrodkach przemysłowych na Górnym Śląsku i w województwach centralnych. Procesy uprzemysłowienia nie objęły najbardziej zacofanych ziem Wschodniej Polski. Polityka przemysłowa rządu w analizowanym okresie była w zasadzie polityką liberalną, jednakże ze względu na stopień rozwoju gospodarczego kraju, słabość kapitału prywatnego, ze względu na bezpieczeństwo państwa itd. rząd nie mógł wycofać się z bezpośredniego udziału w życiu gospodarczym i faktyczna w nim rola państwa wzrastała.(abstrakt oryginalny)

EN

The advantageous business cycle conditions prevailing in the global economy in the years 1926- 1929 have affected Poland as well, where they were evident for a somewhat shorter time. The economic recovery caused the expansion of the domestic market for industrial goods, thanks to the improved situation in agriculture, increased employment, expanded inflow of foreign capital, and finally increased investments (both private and public. There was an increase in both the number of industrial plants and in the number of employed, which was, however; unevenly distributed among various branches. It should be underlined, that production growth recorded in the discussed period was higher than the simultaneous increase in the number of production plants - resulting in expanding production per one plant. The structure of industrial employment has also changed. In case of certain branches (such as mining, metallurgy and textiles) the share of employment in total industrial employment declined. The declining employment observed in mining and in metallurgy sector was paralleled by growing number of workers engaged in the manufacturing sector. However, instead of narrowing, the disproportions in the industrialization of individual regions of the country actually widened. The most advanced level of development could be observed in the main industrial centers of Upper Silesia and in central provinces of the country. On the other, hand the industrialization processes did not arrive to the most backward areas of Eastern Poland. The government's industrial policy pursued in the analyzed period was basically a liberal one, but in the view of the level of the country's economic development, weakness of private capital and of the national security reasons Polish government could not withdraw from direct participation in economic life and the actual role of the state was expanding.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia gospodarcza; Przemysł; Polityka przemysłowa; Koniunktura gospodarcza; Etatyzm

EN

Economic history; Industry; Industrial policy; Business trends; Statism

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2019
• Tom: 111
• Strony: 289-306

Twórcy

autor

Zbigniew Klimiuk

• Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie

Bibliografia

• Battagalia Roger, O programie gospodarczym Polski oraz o warunkach rozwoju poszczególnych gałęzi wytwórczości, Warszawa 1927.
• Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku, Część II, Warszawa 1981.
• Éxpose Min. Skarbu Gabriela Czechowicza, wygłoszone na plenarnym posiedzeniu Sejmu w dn. 13 listopada 1926 r. (1926), Warszawa 1926.
• Górecki Roman, Poland and her economic development, London 1935.
• Grabski Władysław, Dwa lata u podstaw państwowości polskiej (1924-1925), Warszawa 1927.
• Grodek Andrzej, Żywioł obcy w przemyśle, górnictwie, finansach i handlu Polski, w: Studia nad rozwojem kapitalizmu w Polsce, Warszawa 1963.
• Gryziewicz Stanisław, Główne problemy rozwoju gospodarczego Polski w okresie 1919-39, Londyn 1951.
• Klarner Czesław, Przemysł i handel w pierwszym dziesięcioleciu niepodległości Polski, Warszawa 1929.
• Kożuchowski Józef, Kapitały zagraniczne w przemyśle polskim, Warszawa 1928.
• Landau Zbigniew, Kapitały zagraniczne w gospodarce II Rzeczpospolitej, Ekonomista 1987.
• Landau Zbigniew, Misja Kemmerera, Przegląd Historyczny Zeszyt 1957/2.
• Landau Zbigniew, Tomaszewski Jerzy, Gospodarka Polski międzywojennej, t. 2, Warszawa 1971.
• Lipiński Edward, Pszczółkowski Stefan, Landau Ludwik, Wiśniewski Jan, Koniunktura gospodarcza w Polsce 1924-1927, Warszawa 1926.
• Malinowski Władysław, Stabilizacja waluty w Polsce w latach 1924 i 1927 w świetle literatury, Kraków 1933.
• Małecka Teresa, Udział kapitału amerykańskiego w kapitałach akcyjnych przemysłu polskiego w latach 1918-1939, w: Materiały do seminariów z najnowszej historii gospodarczej Polski, Warszawa 1974.
• Olszewski Antoni, Górnictwo Polski niepodległej, w: Bilans gospodarczy dziesięciolecia Polski Odrodzonej, t. 1, Poznań 1929.
• Peche Czesław, Rozwój przemysłu, w: Pięć lat na froncie gospodarczym, t. 1, Warszawa 1931.
• Rychliński Stanisław, Marnotrawstwo sił i środków w przemyśle polskim, Warszawa 1930.
• Starzyński Stefan, Pięć lat na froncie gospodarczym, t. 1, Warszawa 1931.
• Szczawiński Zenon, Likwidacja majątków niemieckich w Polsce, Warszawa 1923.
• Taylor Edward, Inflacja polska, Poznań 1926.
• Tennenbaum Henryk, Skomercjalizowana racja stanu, Warszawa 1927.
• Tomaszewski Jerzy, Stabilizacja waluty w Polsce. Z badań nad polityką gospodarczą rządu polskiego przed przewrotem majowym, Warszawa 1961.
• Wellisz Leopold, Foreign capital in Poland, London 1938.
• Zweig Ferdynand, Poland Between Two Wars. A Critical Study of Social and Economic Changes, London 1944.

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2019/111/16