Adjustment Processes in Selected Types of Farms Depending on Their Income Situation

• Autorzy: Wojciech Józwiak , Zofia Mirkowska , Jolanta Sobierajewska , Marek Zieliński , Wojciech Ziętara

Warianty tytułu

Procesy dostosowawcze w wybranych typach gospodarstw rolnych w zależności od ich sytuacji dochodowej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

W artykule przedstawiono możliwości rozwojowe gospodarstw w grupach wydzielonych według poziomu dochodu z gospodarstwa w przeliczeniu na jednostkę nakładów pracy własnej rolnika i członków jego rodziny oraz według typów rolniczych. Według kryterium dochodu wydzielono gospodarstwa: - pomocnicze, w których dochód z gospodarstwa w przeliczeniu na godzinę nakładu pracy własnej rodziny rolniczej w posiadanym gospodarstwie był niższy od stawki opłaty pracy najemnej w rolnictwie; - przejściowe (na rozdrożu), w których dochód ów był wyższy od stawki opłaty pracy najemnej w rolnictwie, ale niższy od stawki opłaty w gospodarce narodowej; - rozwojowe, w których dochód ten był równy lub wyższy stawce opłaty pracy w gospodarce narodowej. Analizą objęto typy gospodarstw wyspecjalizowanych w: uprawach polowych, uprawach trwałych, uprawach warzywniczych, chowie krów mlecznych, chowie zwierząt ziarnożernych i z produkcją mieszaną. Źródłem materiałów badawczych był panel gospodarstw objętych monitoringiem Polskiego FADN w latach 2009-2016. Grupy wydzielono zgodnie z metodyką FADN. Możliwości rozwojowe analizowanych grup gospodarstw określono wskaźnikiem konkurencyjności (Wk). W analizowanym okresie znaczący był udział gospodarstw pomocniczych, zawarty w przedziale od 24,5% (gospodarstwa mleczne) do 43,1% (gospodarstwa z produkcją mieszaną). Udział ten zwiększał się w kolejnych okresach. Gospodarstwa te nie miały zdolności rozwojowych. Udział gospodarstw przejściowych był niewielki, Mieścił się w przedziale od 8,5% (uprawy polowe) do 13% (z produkcją mieszaną). Gospodarstwa tej grupy również nie wykazywały zdolności rozwojowych. Udział gospodarstw rozwojowych był dość zróżnicowany, zawarty w przedziale od 44,4% (z produkcja mieszaną) do 69% (z uprawami polowymi). Zastosowane kryterium podziału gospodarstw według poziomu dochodu z gospodarstwa na jednostkę nakładów pracy własnej rolnika i członków jego rodziny zwiększa możliwości ich analizy. (abstrakt oryginalny)

EN

This article presents the development capacities of farms in groups divided according to the level of income from farm per unit of work of a farmer and farmer's family members. According to the income criterion, farms were separated into: - auxiliary in which income from the farm per hour of family work input in the owned farm was lower than the level of payment for employed labour in agriculture; - transitional ("at the crossroads") in which this income was higher than the level of payment for employed labour in agriculture, but lower than the rate of payment in the national economy; - developmental in which this income was equal to or higher than the rate of payment for labour in the national economy. The analysis covered types of farms specialised in: field crops, permanent crops, vegetable crops, dairy cattle raising, granivores raising, and mixed production. The source of research materials was the panel of farms covered by the monitoring of the Polish FADN in 2009-2016. Groups were separated according to the FADN methodology. The development capacities of the analysed farm groups were determined with the competitiveness index (CI). In the analysed period, the share of auxiliary farms was significant, ranging from 24.5% (dairy farms) to 43.1% (farms with mixed production). This share increased in subsequent periods. These farms did not have development capacities. The share of transitional farms was small, ranging from 8.5% (field crops) to 13% (with mixed production). Farms in this group also did not show developmental capacities. The share of developmental farms was quite varied, ranging from 44.4% (with mixed production) to 69% (with field crops). The applied criterion for the division of farms according to the level of income from farm per unit of work of a farmer and farmer's family members increases the possibilities of their analysis. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarstwa rolne; Dochody rolnicze; Analiza danych statystycznych

EN

Arable farm; Farm household income; Statistical data analysis

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 4
• Strony: 29-54

Twórcy

autor

Wojciech Józwiak

• Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute (IAFE-NRI) in Warsaw, Poland

autor

Zofia Mirkowska

• Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute (IAFE-NRI) in Warsaw, Poland

autor

Jolanta Sobierajewska

• Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute, Puławy, Poland

autor

Marek Zieliński

• Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute, Puławy, Poland

autor

Wojciech Ziętara

• Institute of Agricultural and Food Economics, National Research Institute in Warsaw, Poland

Bibliografia

• Bocian, M., Osuch, D., Smolik, A. (2018). Parametry techniczno-ekonomiczne według grup gospodarstw rolnych uczestniczących w Polskim FADN w 2016 roku. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Brinkmann, T. (1992). Die oekonomik des landwirtschaftlichen Betriebes. Grundriss der Sozialoekonomik. Tübingen.
• Czyżewski, B. (2017). Kierat rynkowy w europejskim rolnictwie. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Dudek, M. (2016). Sukcesja indywidualnych gospodarstw rolnych jako czynnik przeobrażeń strukturalnych w polskim rolnictwie. Autoreferat rozprawy doktorskiej przygotowanej pod kier. prof. M.A. Sikorskiej, maszynopis. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• GUS (2014). Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2013 r. Informacje i Opracowania Statystyczne. Warszawa: GUS.
• GUS (2017). Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2016 r. Informacje i Opracowania Statystyczne. Warszawa: GUS.
• Józwiak, W. (2013). Polskie rolnictwo i gospodarstw rolne w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku. Program Wieloletni 2011-2014, No. 87, Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Józwiak, W. (2017). Gospodarstwa rolne osób fizycznych na rozdrożu. Skąd się biorą i dokąd zmierzają. Materiały do referatu pod tym samym tytułem wygłoszonego na seminarium IERiGŻ-PIB w dniu 03.03.2017 r.
• Józwiak, W. (ed.). (2017). Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne wobec zmian klimatu i polityki rolnej (3). Program Wieloletni 2015-2019, No. 51. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Józwiak, W., Sobierajewska, J., Zieliński, M., Ziętara, W. (2019). Poziom dochodowości pracy a możliwości rozwoju gospodarstw rolnych w Polsce. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, No. 2(359), pp. 28-42.
• Kleinhanss, W. (2015). Konkurencyjność głównych typów gospodarstw rolniczych w Niemczech. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1(342), pp. 24-39.
• Kulawik, J., Płonka, R. (2014). Subsydia i efektywność ekonomiczno-finansowa a typ produkcyjny gospodarstw. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, No. 3(340), pp. 3-19.
• Manteuffel, R. (1981). Racjonalizacja produkcji w gospodarstwie rolnym. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Runowski, H. (2018). Zróżnicowanie dochodów ludności rolniczej między krajami Unii Europejskiej i kierunki ich zmian. Wieś i Rolnictwo, No. 2(179), pp. 65-84.
• Statistisches Jahrbuch über Ernährung, Landwirtschaft und Forsten 2015 (2016). Münster Landwirtschafts Verlag.
• Sikorska, A. (2013). Przemiany w strukturze agrarnej indywidualnych gospodarstw rolnych. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Steffen, G. (2001). Wielkość i organizacja rodzinnych gospodarstw rolniczych w Niemczech. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Tomczak, F. (2004). Od rolnictwa do agrobiznesu. Transformacja gospodarki rolniczo-żywnościowej Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Woś, A. (ed.). (1998). Encyklopedia agrobiznesu. Warszawa: Fundacja Innowacja, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
• Ziętara, W. (2017). Pozycja konkurencyjna polskich gospodarstw z uwzględnieniem typów rolniczych. Roczniki Naukowe SERiA, Vol. XIX, Issue 3, pp. 319-324.
• Ziętara, W., Adamski, M. (2018). Konkurencyjność polskich gospodarstw mlecznych na tle gospodarstw z wybranych krajów Unii Europejskiej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, No. 1(254), pp. 56-79.
• Ziętara, W., Mirkowska, Z. (2019). Pozycja konkurencyjna polskich gospodarstw nastawionych na chów trzody chlewnej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, No. 1(358), pp. 44-63.
• Żmija, D. (2016). Wpływ wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej na funkcjonowanie małych gospodarstw rolnych. Warszawa: Difin.
• http://ec.europa.eu/eurostat/data/database (access date: 24.04.2018).

Identyfikatory

DOI

10.30858/zer/115183