Efektywność i konkurencyjność rodzinnych gospodarstw rolnych w podregionie bydgoskim

• Autorzy: Roman Sass

Warianty tytułu

Effectiveness and Competitiveness of Family Farms in the Subregion of Bydgoszcz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest określenie zdolności gospodarstw do rozwoju, mierzonej ich efektywnością techniczną i finansową oraz wielkością inwestycji netto. Badaniami objęto gospodarstwa z podregionu bydgoskiego (byłe województwo bydgoskie), które przed akcesją do Unii Europejskiej korzystały z kredytów preferencyjnych. Jednocześnie prowadziły w latach 2004-2015 nieprzerwanie rachunkowość w systemie Polski FADN. Efektywność techniczną gospodarstw określono wykorzystując nieparametryczną metodę DEA. Natomiast do oceny sytuacji finansowej analizach gospodarstw wykorzystano indeks tworzenia wartości - VCI. W celu określenia zdolności gospodarstw do rozwoju (gospodarstwa konkurencyjne) wykorzystano zmodyfikowaną macierz Boston Consulting Group (BCG). Z przeprowadzonych badań wynika, że w najlepszej sytuacji były gospodarstwa, które zaliczono do grupy liderów, gospodarstwa te charakteryzowały się najwyższą efektywnością techniczną i finansową, a także największym poziomem inwestycji netto. W najtrudniejszej sytuacji znajdowały się gospodarstwa zagrożone. Pomimo że efektywność techniczna tych gospodarstw była wysoka, to ograniczenia rozwoju wynikały z małej skali produkcji. Konkurencyjność gospodarstw rolnych wiąże się ściśle z ich powierzchnią.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper aims to determining the farms' capabilities to develop measured with their technical and financial effectiveness as well as the investments' net volume. The research covers the farms from the Bydgoszcz's sub-region (former province of Bydgoszcz) which prior to accession to the European Union took advantage of preferential loans. At the same time in the years 2004-2015 they uninterruptedly conducted accountancy in the Polish FADN system. The technical effectiveness of the farms has been determined with the use of the non-parametric DEA method - Data Envelopment Analysis, while for the purposes of the financial standing of farms' analysts, there has been used the value creation index. In order to determine farms' development capacity (competitive farms) the Boston Consulting Group (BCG) modified matrix has been applied. It results from the conducted studies, that in the best situation are the farms which have been rated among the group of leaders, as were characterised by the highest technical and financial effectiveness and also the highest level of net investments. The endangered farms are in the worst situation. In spite of the fact that these farms' technical effectiveness was high, the developmental restrictions result from low scale of production. Competitiveness of farms is closely connected with their area.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rodzinne gospodarstwo rolne; Gospodarstwa rolne; Konkurencyjność; Efektywność techniczna; Efektywność finansowa; Wyniki badań; Dochody

EN

Family farm; Arable farm; Competitiveness; Technical efficiency; Financial efficiency; Research results; Income

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2018
• Tom: 20
• Numer: z. 4
• Strony: 168-175

Twórcy

autor

Roman Sass

• Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

Bibliografia

• 1. Bezat-Jarzębowska, Włodzimierz Rembisz. 2015. Wprowadzenie do analizy inwestycji, produktywności, efektywności i zmian technicznych w rolnictwie. Program Wieloletni 2015-2019 (Introduction to the analysis of investment, productivity, efficiency and technical changes in agriculture. Multiannual Program 2015-2019). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 2. Binswanger Hans Christoph. 2011. Spirala wzrostu, pieniądz, energia i kreatywność w dynamice procesówrynkowych (Spiral of growth, money, energy and creativity in the dynamics of market processes). Poznań: Zysk i S-ka.
• 3. Chmielewska Barbara. 2007. Płatności bezpośrednie jako forma wsparcia dochodów gospodarstw rolnychw Polsce po integracji z Unią Europejską (Directs Payments as a form of Support for Agricultural Housholds Income in Poland after Integration with the EU). Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego 2 (17): 28-34.
• 4. Goraj Lech, Stanisław Mańko. 2009. Rachunkowość i analiza ekonomiczna w indywidualnym gospodarstwierolnym (Accounting and economic analysis in an individual farm). Warszawa: Difin.
• 5. GUS. 2017. Rocznik statystyczny (Statistical yearbook). Warszawa: GUS.
• 6. Guzewicz Wacław, Adam Kagan, Maria Zdzieborska. 2007. Procesy dostosowawcze w rolniczych spółdzielniachprodukcyjnych. Program Wieloletni 2005-2009 (Adaptation processes in agricultural production cooperatives. Multiannual Program 2005-2009). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 7. Kagan Adam. 2015. Efektywność i konkurencyjność wielkotowarowych przedsiębiorstw rolnych (Efficiencyand competitiveness of large-scale agricultural enterprises). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 8. Kucharski Adam. 2014. Metoda DEA w ocenie efektywności gospodarczej. Łódź: Wydawnictwo UniwersytetuŁódzkiego.
• 9. Kulawik Jacek. 2008. Analiza efektywności ekonomicznej i finansowej przedsiębiorstw rolnych powstałychna bazie majątku WRSP (Analysis of economic and financial efficiency of agricultural enterprises created on the basis of WRSP assets). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 10. Kulawik Jacek, Barbara Wieliczko. 2012. Wybrane finansowe aspekty konkurencyjności rolnictwa (Financialconsiderations of competitiveness in agriculture). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 4: 36-53.
• 11. Rusielik Robert. 2011. Efektywność techniczna funkcjonowania powszechnych towarzystw emerytalnychi jej zmiany - przykład zastosowania analizy granicznej (Technical efficiency of operation of universalpension fund societies and its changes - an example of frontier analysis application). Prace NaukoweUniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 167: 375-386.
• 12. Sobczyński Tadeusz. 2011. Ocena możliwości rozwojowych gospodarstw rolnych Unii Europejskiej napodstawie inwestycji netto w latach 1998-2008 (Assessment of development possibilities of agriculturalfarms in EU based on net investments in years 1998-2008). Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica 291 (65): 145-156.
• 13. Zegar Józef Stanisław. 2008. Dochody w rolnictwie w okresie transformacji i integracji europejskiej (Revenuesin agriculture in the period of transformation and European integration). Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• 14. Ziętara Wojciech. 2012. Pozycja konkurencyjna polskich gospodarstw rolnych w procesie globalizacji (Competitive position of polish agricultural holdings in the process of integration and globalization). Journal of Agribusiness and Rural Development 2 (24): 297-308.
• 15. Ziółkowska Justyna. 2008. Efektywność techniczna w gospodarstwach wielkotowarowych (Technical efficiency in large-scale farms). Studia i Monografie 140: 18-21.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.3057