Rzeszów Garrison of the Home Army in the Plans to Restore the Armed Forces

• Autorzy: Grzegorz Ostasz , Tadeusz Olejarz

Warianty tytułu

Rzeszowski garnizon Armii Krajowej w planach odtwarzania sił zbrojnych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

Artykuł jest próbą ukazania roli konspiracyjnego garnizonu Armii Krajowej w Rzeszowie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944. Odtworzono przygotowania oraz zadania garnizonu związane z planem powstania powszechnego w Inspektoracie ZWZ-AK Rzeszów. Omówiono również główne zadania wynikające z zakładanej mobilizacji i tak zwanego odtwarzania sił zbrojnych, to jest próby uformowania regularnych oddziałów Wojska Polskiego nawiązujących do tradycji sprzed września 1939 r. Opisano szczegółowe ustalenia dla garnizonu rzeszowskiego wynikające z rozkazów Naczelnego Wodza z Londynu, ale również krajowych struktur dowódczych Armii Krajowej, które obejmowały również odbudowę obiektów koszarowych oraz innych wojskowych instytucji i obiektów. Przedstawiono organizację i strukturę konspiracyjnej Rejonowej Komendy Uzupełnień, służb kwatermistrzowskich, jak również garnizonowych szpitali. Autorzy dokonali oceny szans mobilizacyjnych, ale też bojowych oddziałów AK Inspektoratu Rzeszów w ramach powstania powszechnego, a potem akcji "Burza". Tekst przynosi ponadto opis realnego stanu odtwarzania sił zbrojnych i formowania tak zwanych wielkich jednostek Armii Krajowej - dywizji piechoty, brygad kawalerii, pułków piechoty - na bazie regularnych oddziałów wojskowych w lecie 1944 r. Poruszono również zagadnienie akcji zbrojnego ujawnienia sił Armii Krajowej we wrześniu 1944 r., które nawiązywało do planu odtwarzania sił zbrojnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The article is an attempt to show the role of the underground garrison of the Home Army in Rzeszów during the German occupation of 1939-1944. The garrison's preparations and tasks related to the general uprising plan in the Union of Armed Struggle-the Home Army Inspectorate of Rzeszów were reconstructed. The main tasks resulting from the planned mobilization and so-called reconstruction of the armed forces were also presented, i.e. some attempts to form regular Polish Army troops referring to the tradition from before September 1939. The detailed arrangements for the Rzeszów garrison resulting from orders of the Supreme Commander from London were described, but also national command structures of the Home Army which also included the reconstruction of barracks and other military institutions and facilities. The organization and structure of the underground Rejuvenation Commission of Supplements, quartermaster services as well as garrison hospitals were presented. The authors assessed the mobilization, but also the combat opportunities, of the HA Inspectorate of Rzeszów as a part of the general uprising and later the "Burza" campaign. The text also provides a description of the real state of reconstruction of the armed forces and formation of the so-called large units of the Home Army - infantry divisions, cavalry brigades, infantry regiments - on the basis of regular military units in the summer of 1944. The issue of the armed disclosure of the Home Army forces in September 1944 was also discussed, which referred to the plan for the reconstruction of the armed forces. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wojsko; Wojna Światowa II; Obronność; Historia

EN

Army; World War II; Defences; History

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2018
• Tom: 23 (XXIII)
• Numer: nr 25 (1)
• Strony: 101-111

Twórcy

autor

Grzegorz Ostasz

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

autor

Tadeusz Olejarz

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

Bibliografia

• 1. AK w dokumentach, vol. II, Czerwiec 1941 - kwiecień 1943, Londyn 1973.
• 2. AK w dokumentach, vol. VI.
• 3. Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, vol. VI, Uzupełnienia, Londyn 1989.
• 4. Bauer P., Garnizon leszczyński we wrześniu 1939 r., Leszno 1983.
• 5. Central Military Archive in Warszawa Rembertów, reference number III / 21/9, Tables of the Armed Forces in the country.
• 6. Chronological table of activities for the II mobilization period (AFR); Protokół zdawczo- -odbiorczy K.O. "20", oddający - "Andrzej", odbierający - "Twardy", collection of W. Składzień.
• 7. Galster K.L., Księga Pamiątkowa Artylerii Polskiej 1914-1939, Londyn 1975.
• 8. Gilewski R., Zarys historji wojennej 5-go Pułku Strzelców Konnych, Warszawa 1931.
• 9. Instrukcja powstania, collection of G. Brzęk.
• 10. Majka J., 17 pułk piechoty, Pruszków 1992.
• 11. Majka J., Brygada motorowa płk. Maczka: 10. Brygada Kawalerii 1937-1939, Rzeszów 2004.
• 12. Majka J., Garnizon Rzeszów w latach 1918-1939, Rzeszów 2005.
• 13. Majka J., Szpital garnizonowy [in:] Encyklopedia Rzeszowa, Rzeszów 2011.
• 14. Marszalec J., Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa 1999.
• 15. Ney-Krwawicz M., Powstanie powszechne w koncepcjach i pracach Sztabu Naczelnego Wodza i Komendy Głównej Armii Krajowej, Warszawa 1999.
• 16. Olejarz T., Dzieje logistyki wojsk lądowych w latach 1944-1988 na przykładzie 9. Dywizji, Rzeszów 2013.
• 17. Oral account of M. Wałęga (Rzeszów), 22 September 1998.
• 18. Ostasz G., Zagórski A., Podokręg AK Rzeszów. Plan zbrojnego ujawnienia w świetle dokumentów (sierpień - wrzesień 1944 roku), Rzeszów 1999.
• 19. Ostasz G., Gotowość do powstania powszechnego rzeszowskiej podziemnej armii (1941- -1944), "Prace Historyczno-Archiwalne", vol. XXV, Rzeszów 2013.
• 20. Ostasz G., Inspektorat ZWZ-AK Rzeszów w planach powstania powszechnego i odtwarzania sił zbrojnych, "Scientific Papers of RUT" 1991.
• 21. Ostasz G., Obwód ZWZ-AK Rzeszów. Konspiracja wojskowa i "Burza", Rzeszów 1992.
• 22. Ostasz G., Podziemna armia. Podokręg AK Rzeszów, Rzeszów 2010.
• 23. Ostasz G., Z dziejów "Rozbratla" - Obwodu AK Rzeszów, Rzeszów 2003.
• 24. Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, vol. 3, Armia Krajowa, Londyn 1950.
• 25. Protokół zdawczo-odbiorczy K.O. "20", oddający - "Andrzej", odbierający - "Twardy", collections of W. Składzień
• 26. Sanojca A., Reconstruction of the Armed Forces in the Country, typescript, Institute of History of the Polish Academy of Sciences in Warsaw.
• 27. State Archives in Rzeszów [hereinafter: RSA], group 108, ref. 139, Wytyczne do OSZ inspektora kpt. Cieplińskiego z lutego 1944 r. Also in February 1944, orders for the reconstruction of the armed forces (the so-called mobilization orders) were issued by the remaining inspectors of the Rzeszów HA Sub-range. RSA, group 108, ref.119, to Kmdtów Obwody, Jagra, 3 February 1944.
• 28. Study of Polish Underground in London [abbrev.:SPU], ref. 2.3.2.11.2, Depesza-szyfr, L.dz. 852/Op, "Lawina" - wyjaśnić z OSZ, 10.VI.44.
• 29. Suchorowski T., Zarys historii wojennej 20-go Pułku Ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego, Warszawa 1929.
• 30. Zarzycki W., Z Wilna do Workuty. Wspomnienia komendanta garnizonu Okręgu Wileńskiego AK, Warszawa 2011.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2018.hss.7