Prawo rodzin opiekujących się niesamodzielnymi bliskimi do zabezpieczenia socjalnego - szanse i bariery jego realizacji

• Autorzy: Rafał Bakalarczyk

Warianty tytułu

Right of Families Caring for Disabled Relatives to the Social Security - the Chances and the Barriers of Its Realisation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem analizy jest nie tylko dokładniejsze rozpoznanie problemów z zakresu zabezpieczenia socjalnego opiekunów osób niesamodzielnych, ale i zrozumienie możliwych powodów, dla których wciąż nie udało się pokonać trudności, oraz uzasadnienie i ukierunkowanie dalszych działań publicznych w tym obszarze. W pierwszej części omówiono współczesne procesy rzutujące na zmianę pozycji nieformalnej i rodzinnej opieki nad niepełnosprawnymi w agendzie politycznej. Zaprezentowano zagadnienia, takie jak rozwój prac nad zmianami w systemie opieki długoterminowej, zainicjowanie agendy polityki senioralnej, program Za życiem czy rządowy dialog z protestującymi rodzinami i opiekunami osób niepełnosprawnych. W drugiej części opisano trudności z zapewnieniem bezpieczeństwa socjalnego opiekunom, głównie w oparciu o ustawę o świadczeniach rodzinnych. Trzecia część zawiera rozważania na temat możliwych przyczyn ograniczonego przełożenia wyszczególnionych przemian na poziom bezpieczeństwa socjalnego opiekunów. Analiza jest prowadzona na trzech płaszczyznach: faktyczny charakter opieki, zwłaszcza w jej segmencie nieformalnym i kontekście społecznym, ram formalno-prawnych rozwoju ustawodawstwa socjalnego oraz relacji między interesariuszami polityki na rzecz rodzin z osobami niepełnosprawnymi. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to provide the recognition of some problems concerning social security of families and informal carers who provide long-term care, as well as to explain what are the causes of it and the barriers for strengthening that social category in social and material aspect of their live. Firstly, there are enumerated and described current changes in public policy and debate what may lead to the change of status of families and informal carers of the disabled in Poland. Author distinguishes the attempts of reform of the long-term care system, the introducing the elderly policy agenda, the program 'Pro-life' for the families with disabled children and the period of the protests of the representatives of the families and carers of disabled people who demand long term care. The next part is about certain problems with guaranteeing the descent level of social security for the carers. The focus in that chapter is mainly put on the act of family benefits, according to that the benefits bound with informal long-term care are delivered. In the last part, there are considered hypothetical reasons for the shortage of social security for informal carers. Author analyse that issue on several dimensions: the phenomena of long-term care and it's social status, the formal and legislative framework and the social relations among the of the representatives of the carer's social rights. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Opieka długoterminowa; Osoby niepełnosprawne; Zabezpieczenie społeczne

EN

Long-term care; Disabled people; Social security system

• Czasopismo: Problemy Polityki Społecznej
• Rocznik: 2018
• Tom: 40
• Strony: 13-35

Twórcy

autor

Rafał Bakalarczyk

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Augustyn, M. (red.). (2010). Opieka długoterminowa w Polsce. Opis, diagnoza, rekomendacje. Warszawa: Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej RP.
• Bakalarczyk, R. (2015). Polityka wsparcia rodzin z osobami niepełnosprawnymi. W cieniu wyroków Trybunału Konstytucyjnego RP i protestów społecznych. Studia z Polityki Publicznej, nr 1 (5), s. 63-80.
• Bakalarczyk, R. (2017) Deficyt bezpieczeństwa emerytalnego opiekunów osób niesamodzielnych jako skutek dezaktywizującego zawodowo systemu opieki w Polsce. Ubezpieczenia społeczne. Teoria i Praktyka, nr 4.
• Bakalarczyk, R. (2018), Polityka wsparcia nieformalnych opiekunów niesamodzielnych osób starszych. Na podstawie zmian prawnych w latach 2003-2015. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Barnes, C., Mercer, G. (2008). Niepełnosprawność. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Błędowski, P., Szatur-Jaworska, B., Szweda-Lewandowska, Z., Zrałek, M. (2016). Model wsparcia społecznego osób starszych w środowisku zamieszkania. W: B. Szatur-Jaworska, P. Błędowski (red.), System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd sytuacji, propozycja modelu. (13-46). Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Janocha, W. (2009). Rodzina z osobą niepełnosprawną w społecznym systemie wsparcia. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
• Kołaczek, B. (2010). Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Szocjalnych.
• Kubicki, P. (2015). Świadczenie pielęgnacyjne - proteza całościowego systemu wsparcia. W: R. Bakalarczyk, P. Kubicki, M. Polakowski, D. Szelewa, Niepełnosprawność: problemy opieki. (19-25). Warszawskie Debaty o Polityce Społecznej. Warszawa: Friedrich Ebert Stiftung - Przedstawicielstwo w Polsce - Fundacja Międzynarodowe Centrum Badań i Analiz (ICRA).
• Morgan, F. (2012). Care and ineąuality: a conceptual and empiricalperspective on the treatment ofinformal care as a social risk in England. Paper presented at the Social Policy Association Conference, University of York.
• Morgan, F. (2015). The treatment ofinformal care as a social risk: an anałysis ofthe uneąual and inadeąuate protection ofinformal carers by State care policies in England. Paper presented at the Social Policy Association (SPA) Conference, Belfast Metropolitan College.
• Najwyższa Izba Kontroli (2016), Informacja o wynikach kontroli. Świadczenie pomocy osobom starszym przez gminy i powiaty. Pobrane z: file:///C:/Users/aniak/Downloads/nik-p-15-044-pomoc-osobom-starszym.pdf [dostęp: 17.03.2018].
• Philips, J. (2010). Troska. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Pieters, D., Greve, B. (1993). The concept of social security law. W: B. Greve, D. Pieters, Social Security in an Interdisciplinary Perspective. (113). Denver-Boston: Kluwer Law and Taxation Publishers, rozdz. 1, cyt. za: Kowalczyk, O. (2009), Zagadnienia ogólne zabezpieczenia społecznego. W: O. Kowalczyk, S. Kamiński (red.), Wymiary polityki społecznej. (59-74). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Racław, M. (2015). Opiekunowie rodzinni jako pracodawcy migrantek - "nowi tradycjonaliści" z klasy średniej. W: P. Sobieszak-Penszko, Niewidzialna sita robocza. Migranci w usługach opiekuńczych nad osobami starszymi. (115-147). Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych.
• Ranci, C., Pavolini, E. (2013). Institutional Change in Long-term Care: Actors, Mechanism and Impact. W: C. Ranci, E. Pavolini (red.), Reforms in Long-term Care Policies In Europę: Investigating Institutional Change and Social Impacts. (269-314). New York: Springer.
• Siporska, A. (2013). Koordynacja opieki zdrowotnej i długoterminowej w Unii Europejskiej (seminarium w Centrali ZUS). (8-11) Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i Praktyka nr 711.
• Szlązak, M., Piłat, A., Sarata, J. (2015). Opiekunowie rodzinni osób starszych - problemy, potrzeby, wyzwania dla polityki społecznej. Raport z badania. Kraków: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej.
• Szluz, B. (2007). Wsparcie społeczne rodziny osoby niepełnosprawnej. Roczniki Teologiczne, t. 54, z. 10, s. 201-214.
• Akty prawne, wyroki Trybunatu Konstytucyjnego i inne dokumenty publiczne Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, https://www.rpo.gov.pl/pl/konwencja-oprawach-osob-niepelnosprawnych [dostęp: 29.02.2016]
• Polityka społeczna wobec osób starszych do 2030 roku, Bezpieczeństwo, uczestnictwo, solidarność, 2018
• Program wieloletni «Senior-WIGOR» na lata 2015-2020, Monitor Polski z dn. 13 kwietnia 2015 r., poz. 341.
• Projekt ustawy o pomocy osobom niesamodzielnym z 21 listopada 2014 r., http://mieczyslawaugustyn.pl/wp-content/uploads/2014/12/projekt-21-ll-2014.pdf [dostęp: 10.03.2016].
• Uchwała nr 160 Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2016 r. w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin "Za życiem", Dz. U. z 2016 r., poz. 1250.
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, Dz. U. z 2015 r., poz. 114 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, Dz. U. z 2014 r., poz. 567.
• Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem", Dz. U. z 2016 r., poz. 1860.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz. U. z 1997 r. Nr 123, poz. 776.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13, Dz. U. z 2014 r., poz. 1443. Wraz z uzasadnieniem.
• Założenia długofalowej polityki senioralnej w Polsce na lata 2014-2020, Monitor Polski z dn. 4 lutego 2014 r., poz. 118.