Szczególna ochrona trwałości zatrudnienia działacza związkowego a klauzula nadużycia prawa podmiotowego

• Autorzy: Tomasz Pilikowski

Warianty tytułu

Special Protection of the Employee's Employment Durability and the Clause of Abuse of Subjective Rights

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Odróżnienie prawa pracy od prawa cywilnego zaczęło następować w XIX wieku gdy zauważono, że pomiędzy pracodawcą i pracownikiem nie ma równości, przynajmniej pod względem ekonomicznym. Skłoniło do ustawodawców do wprowadzenia rozmaitych rozwiązań chroniących pracownika, w tym do wykształcenia się instytucji ochrony trwałości stosunku pracy. Instrumenty ochrony zatrudnienia można podzielić na dwie kategorie: powszechne - odnoszące się do wszystkich pracowników oraz szczególne, które ze względów humanitarnych czy społecznych dotyczą tylko niektórych z nich. Jedną z instytucji zapewniających szczególną ochronę trwałość stosunku pracy kształtuje art. 32 ustawy o związkach zawodowych. Przedmiotowa regulacja ma powszechne zastosowanie w praktyce. Warto jest więc przedstawić warunki, od których zależy skuteczność ochrony. Naruszenie ich daje bowiem pracownikowi prawo dochodzenia na drodze sądowej rozmaitych roszczeń, stosownie rodzaju zawartej umowy i sposobu jej rozwiązania. Klauzule zwiększające stabilność zatrudnienia mogą dawać pracownikom spore pole do nadużyć. Pracodawcy trudniej jest bowiem wyciągnąć konsekwencje, a w szczególności zwolnić pracownika, któremu ustawodawca przyznaje szczególną ochronę. Wymóg uzyskania zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej na zwolnienie takiego pracownika może rodzić pokusę nadużywania przez organizacje pracowni-cze i poszczególnych pracowników ich uprawnień. Jeżeli organizacja związkowa nie wyrazi zgody na zwolnienie pracownika ostatnim wyjściem dla pracodawcy pozostaje formalne naruszenie art. 32 ustawy o związkach zawodowych i powołanie się w toku ewentualnego - acz bardzo prawdopodobnego postępowania sądowego - na instytucję nadużycia prawa podmiotowego uregulowaną w art. 8 Kodeksu pracy. Niniejszy artykuł analizuje wspomniane wyżej instytucje oraz przedstawia uregulowanie art. 32 ustawy o związkach zawodowych w kontekście klauzuli nadużycia prawa podmiotowego. (abstrakt oryginalny)

EN

Diversity between labour and civil legislation has been noticed since the nineteenth cen-tury, when a disparity, especially financial inequality, between employer and employee started to be acknowledge. This situation have induced, that legislators decided to create many regulations to give employees legal protection. One of them is instutition called in Poland long-term employmet protection. There are two types of long-term employment protection: common - which concerns all employes and special - which is dedicated to certain groups of workers due to humanitary or social reasons. One of this institutions is regulated in Article 32 of the Trade Union Act. This regulation is widely used in practice. It is good point to show circumstances that justify an effictiveness of the protection because of breaching of them gives an employee right to bring an restitutive or compensatory action against an employer accordingly to the type of contract and way of its dissolving. The long-term employment protection can unfortunaltely gives the employee possibility to misuse the protection becaude of the employer could have a difficulty in punishing the protected employee. The recquirement of getting the trade union's permission to make the protected worker redundant could encourage the employee or the trade union to misuse their rights. In the trade union refuses the employer right to dis miss the worker, the last chance for employer is to breach Artucle 32 of the Trade Union Act and calling Article 8 of the Employment Code in the court trial, which in this situation is very preasumable. This regulation forms the institution of abusing of the subjective right in Polish employment law system. This article analyses these institutions and shows the regulation of Article 32 of the Trade Union Act in the context of the abuse of the subjective right clause. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zatrudnienie; Zatrudnienie okresowe; Działalność gospodarcza; Prawo; Podmiotowość pracowników; Prawo pracy; Prawo cywilne; Kodeks pracy

EN

Employment; Temporary employment; Business activity; Law; Subjectivity of employees; Labour law; Civil law; Labour Code

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 40
• Strony: 214-228

Twórcy

autor

Tomasz Pilikowski

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• A. Dziadzio, Zarys historii rozwoju zbiorowego prawa pracy [w:] K. Baran [red.], System prawa pracy. Tom V Zbiorowe prawo pracy, Warszawa 2014, s. 60.
• A. M. Świątkowski, Polskie prawo pracy, Warszawa 2014, s. 27.
• A. Rycak, Powszechna ochrona trwałości stosunku pracy, Warszawa 2013, s. 262-263.
• A. Sobczyk, D. Buch [w:] M. Safjan, L. Bosek [red.], Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, Warszawa 2016, s. 645-647.
• A. Sobczyk, Prawo pracy w świetle Konstytucji RP. Tom I. Teoria publicznego i prywatnego indywidualnego prawa pracy, Warszawa 2013, s. 13.
• A. Wypych-Żywicka [w:] K. Baran (red.), Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, Warszawa, s. 193.
• D. Dzienisiuk, Bezpieczeństwo socjalne pracowników - między gospodarką a ochroną pracy, [w:] M. Latos-Miłkowska, Ł. Pisarczyk [red.]¸ Prawo pracy między gospodarką a ochroną pracy. Księga jubileuszowa Profesora Ludwika Florka, Warszawa 2016, s. 86-87.
• J. Gudowski [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom III. Postępowanie rozpoznawcze pod red. T. Erecińskiego, Warszawa 2016, s. 655.
• J. Oniszczuk, Wolności i prawa socjalne oraz orzecznictwo konstytucyjne, Warszawa 2005.
• J. Piątkowski, Polityka społeczna a zbiorowe prawo pracy [w:] K. Baran [red.], System. Tom V, Warszawa 2014, s. 101.
• K. Baran, Funkcje zbiorowego prawa pracy [w:] K. Baran [red.], System. Tom V, s. 130.
• K. Jaśkowski [w:] K. Jaśkowski, E. Maniewska, Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.98.21.94), LEX 2016, forma elektroniczna, dostęp: 25.12.2016 r., Nb do art. 4 do art. 47.
• M. Piechowiak, Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999, s. 183.
• P. Wąż, Nadużycie prawa podmiotowego w stosunkach pracy w orzecznictwie Sądu Najwyższego, PiZS 2008, nr 11, s. 28.
• Pisarczyk [red.]¸ Między gospodarką a ochroną pracy. Księga jubileuszowa Profesora Ludwika Florka, Warszawa 2016, s. 155.
• T. Liszcz, Prawo pracy, Warszawa 2016, s. 27.
• Z. Góral, Prawo pracy wobec różnych rodzajów bezrobocia, [w:] M. Latos-Miłkowska, Ł. Pisarczyk [red.]¸ Między gospodarką a ochroną pracy. Księga jubileuszowa Profesora Ludwika Florka, Warszawa 2016, s. 155.