Wybrane zagadnienia z zakresu kontroli zarządczej w jednostkach samorządu terytorialnego

• Autorzy: Ambroży Mituś

Warianty tytułu

Selected Aspects of Management Control in Local Self-Government Units

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest omówienie kilku wybranych kwestii odnoszących się do kontroli zarządczej, a nie wyartykułowanych dotychczas expressis verbis w literaturze przedmiotu. Do tych zagadnień należy zaliczyć: a) jurydyczne ujęcie kontroli zarządczej z zastosowaniem wnioskowania ukazującego jej istotę i korzyści; b) rozumienie celów i zadań w ustawowym ujęciu kontroli zarządczej; c) zapewniający charakter kontroli zarządczej; d) niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków z zakresu kontroli zarządczej jako przesłankę odpowiedzialności oraz e) rolę urzędu w systemie kontroli zarządczej i inne, np. strukturę organizacyjną jednostki. W niniejszym opracowaniu świadomie zrezygnowano z całościowego przedstawienia kontroli zarządczej, a w szczególności analizy rozwiązań i instrumentów zawartych w dotyczących jej standardach, jeżeli nie odnoszą się one bezpośrednio do poruszanych zagadnień. W analizie zastosowano metody właściwe naukom prawnym, w tym w szczególności metodę jurydycznej egzegezy tekstów prawnych. Zasadnicze wnioski, jakie płyną z analizy, są następujące: 1) w ujęciu ustawowym kontrola zarządcza to "ogół działań" o charakterze zapewniającym; 2) przy pomocy urzędu danej jednostki samorządu terytorialnego (JST) realizowane są obowiązki zarówno z pierwszego, jak i z drugiego poziomu kontroli zarządczej w JST. Niewątpliwie właściwie ujmowana kontrola zarządcza (tj. jako ogół działań o charakterze zapewniającym) jest użytecznym narzędziem zarządzania publicznego, które "osadza" regulacje prawne wraz z określonym modelem zarządzania w danej jednostce sektora finansów publicznych (JSFP). (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to discuss a few selected issues related to management control which have not been expressly articulated in the literature on the subject so far. These issues include: a) juridical aspect of management control in order to show the essence and benefits of such control; b) understanding the goals and tasks in the statutory aspect of management control; c) the ensuring nature of management control; d) failure to perform or unsatisfactory performance of management control obligations as grounds for liability, and e) the role of authorities in the management control system as well as others, e.g. the organizational structure of a unit. In this paper, the author consciously forgoes any global presentation of management control, in particular any analysis of the solutions/tools included in the standards of management control, unless they directly refer to the issues discussed. The author uses methods specific for legal sciences, including in particular the method of juridical exegesis of legal texts. Basic conclusions from the analysis are as follows: 1) in the statutory perspective, management control includes a "total of actions" (tools/instruments) of an ensuring nature, and 2) the obligations from the first and second level of management control are performed in a specific local self-government unit by its authorities. Undoubtedly, properly defined management control (i.e. as all ensuring activities) is a useful tool of public management which sets legal regulations along with a particular management model within a given unit of the public finance sector. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kontrola zarządcza; Administracja publiczna; Jednostki samorządu terytorialnego (JST); Jednostka sektora finansów publicznych

EN

Management control; Public administration; Local government units; Public finance sector units

• Czasopismo: Zarządzanie Publiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3 (41)
• Strony: 70-82

Twórcy

autor

Ambroży Mituś

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Chmielnicki, P. (red.) (2010). Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, wyd. 4. Warszawa: LexisNexis.
• Chojna-Duch, E. (2010). Próba systematyzacji pojęć i zadań z dziedziny kontroli i audytu wewnętrznego na podstawie ustawy o finansach publicznych. Kontrola Państwowa, 1.
• Ćwiklicki, M. (red.) (2015). Kontrola zarządcza. Podstawowe zagadnienia kontroli zarządczej. Poradnik dla jednostek samorządu terytorialnego. Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
• Ćwiklicki, M., Mituś, A. (2015). Systemowe ujęcie kontroli zarządczej. W: M. Ćwiklicki (red.), Sprawne państwo. Systemowe zmiany w funkcjonowaniu polskiego samorządu terytorialnego. Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
• Kosikowski, C. (2011). Ustawa o finansach publicznych. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.
• Kulesza, M., Sześciło, D. (2013). Polityka administracyjna i zarządzanie publiczne. Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business.
• Martysz, C. (2016). Komentarz do art. 33 ustawy o samorządzie gminnym. W: B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer SA.
• Matysek, M. (2011). Projektowanie modelu systemu kontroli zarządczej. Kontrola Państwowa, 2.
• Mazurek, A., Knedler, K. (2010). Kontrola zarządcza. Ujęcie praktyczne. Warszawa: HANDIKAP.
• Ministerstwo Finansów (2012). Kontrola zarządcza w sektorze finansów publicznych. Istota, unormowania prawne i otoczenie. Kompendium wiedzy (wersja 1.0). Warszawa, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/finanse-publiczne/kontrola-zarzadcza-i-audyt-wewnetrzny/kontrola-zarzadcza-w-sektorze-publicznym/baza-wiedzy (dostęp 31.05.2017).
• Ministerstwo Finansów, Departament Polityki Wydatkowej (2016). Ocena funkcjonowania kontroli zarządczej i prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach samorządu terytorialnego. Warszawa, http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/dzialalnosc/finanse-publiczne/kontrola-zarzadcza-i-audyt-wewnetrzny/kontrola-zarzadcza-w-sektorze-publicznym/baza-wiedzy (dostęp 31.05.2017).
• Mituś, A. (2016). Kontrola zarządcza jako narzędzie reform New Public Management. W: A. Mednis (red.), Misja publiczna - wspólnota - państwo. Studia z prawa i administracji. Księga dedykowana pamięci Profesora Michała Kuleszy (s. 327-340), t. 2. Wrocław: Presscom.
• Mituś, A. (2015). Monitorowanie i ocena systemu kontroli zarządczej. W: M. Ćwiklicki (red.), Kontrola zarządcza. Podstawowe zagadnienia kontroli zarządczej. Poradnik dla jednostek samorządu terytorialnego. Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
• Ochendowski, E. (2013). Prawo administracyjne. Część ogólna. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.
• Płoskonka, J. (2013). Rzetelność i sprawność działań instytucji publicznych. Kontrola Państwowa, 1.
• Smoleń, P. (2012). W: P. Smoleń (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
• Sojka, U. (2013). Sukcesy i porażki kontroli zarządczej. Kontrola Państwowa, 1.
• Szewc, A. (2012). Komentarz do art. 33 ustawy o samorządzie gminnym. W: G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz. Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business.
• Szostak, R. (2010). Kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych - charakterystyka ogólna. Kontrola Państwowa, 5.
• Winiarska, K. (red.) (2012). Kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych. Warszawa: Wolters Kluwer business.
• Zimmermann, J. (2014). Prawo administracyjne. Kraków: LEX a Wolters Kluwer business.

Identyfikatory

DOI

10.15678/ZP.2017.41.3.05