Monitorowanie oraz udostępnianie informacji o zjawiskach społeczno-gospodarczych i przestrzennych w Polsce

• Autorzy: Beata Stelmach-Fita , Monika Paulina Pękalska , Paweł Bartoszczuk

Warianty tytułu

Monitoring and Sharing Information on Socio-economic and Spatial Phenomena in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W krajach odnoszących sukcesy gospodarcze dobrze funkcjonują systemy zarządzania procesami rozwojowymi. Niestety, w Polsce nie działają one do końca poprawnie. Autorzy Diagnozy systemu zarządzania rozwojem w Polsce (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2011)1 w zakresie programowania strategicznego już kilka lat temu podkreślali, że planowanie przestrzenne jest oderwane od planowania społeczno-gospodarczego, przez co nie spełnia swojej istotnej roli w identyfikowaniu niekorzystnych zjawisk i rozwiązywaniu konfliktów przestrzennych na wczesnym etapie ich pojawiania się. Co więcej, brak jest w Polsce jasno określonej polityki rządu zorientowanej na miasta - polityki miejskiej, rozumianej jako część polityki rozwoju. Rola informacji w procesie rozwoju ewoluuje w kierunku ujęcia procesowego, stanowiącego jeden z najważniejszych elementów systemu decyzyjnego, w którym bardzo istotne staje się monitorowanie zmian przestrzennych, wspierające idee planowania zintegrowanego. Informacja o zasobach przestrzeni ma wymiar wielofunkcyjny, ale przede wszystkim wpływa na decyzje podmiotów publicznych, gospodarczych i obywateli. Autorzy artykułu prezentują wstępne wyniki badań jakościowych podjętych we wrześniu 2016 roku, dotyczących metod podejścia do monitorowania rzeczywistych zmian społeczno-gospodarczych i przestrzennych oraz udostępniania ich wszystkim wymienionym podmiotom. Badania rozpoczęto od pogłębionych wywiadów przeprowadzonych w regionalnych obserwatoriach terytorialnych (ROT), w województwie dolnośląskim, małopolskim i mazowieckim, oraz analizy portali ROT, które na podstawie różnych źródeł, w tym Głównego Urzędu Statystycznego, prezentują analizy, raporty, udostępniają bazy danych dotyczące zjawisk społeczno-gospodarczych. Autorzy zauważają, że zagadnienia te są w różny sposób rozumiane, a ponadto, że nadal nie ma w Polsce platformy na poziomie kraju, regionu czy powiatu, na której w przystępny sposób byłyby udostępniane łącznie wyniki monitoringu najistotniejszych informacji o trendach rozwojowych w wymiarze społeczno-ekonomicznym i przestrzennym. Autorzy doceniają podejmowane próby działań zmierzających w kierunku zwiększenia dostępności tego typu danych, w tym dotyczących polityki przestrzennej. Uważają jednak, że powinny być one tematem dalszych dyskusji. Przyczyny tego stanu rzeczy są bardzo złożone, a niedokończenie rozpoczętych reform sprawiło dodatkowo, że zadanie to stało się jeszcze większym wyzwaniem. Autorzy pomimo to upatrują pewne szanse ewolucyjnego, etapowego rozwiązywania problemów i podejmują próbę wskazania pierwszych rekomendacji zmian oraz uzasadniają potrzebę kontynuacji badań.(abstrakt oryginalny)

EN

Countries successful in their economies are able to sustain well-functioning systems of development processes management. Unfortunately, in Poland they are not up to date. The authors of "The diagnosis of development management system in Poland" (Polish Ministry of Regional Development, 2009) with regards to strategic programming pointed out several years ago that spatial planning is detached from the planning of socio-economic development, due to which the former does not fulfil its essential role in identifying adverse events and solving spatial conflicts at an early stage of their appearance. Moreover, no clear urban-oriented policy, understood as part of development policy, exists on government level. The role of information in the development process evolves in the direction of the recognition process, which is one of the most important decision-making systems, in which the most important factor is the monitoring of spatial changes which supports the idea of integrated planning. Information on space resources considerably affects the decision makers: public authorities, businesses and citizens. The authors present preliminary results of qualitative research undertaken in September 2016. The study began with in-depth interviews conducted in the Regional Territorial Observatories (ROT) in the Lower Silesian, Lesser Poland and Masovian Voivodeships and analysis of ROT portals, which based on different data sources, including Central Statistical Office of Poland, present analyses, reports, studies on socio-economic phenomena. The authors note that these issues are differently understood and, moreover, that in Poland there are still no accessible data platforms where in a uniform manner the results of monitoring trends in socio-economic and planning developments would be made available. The authors appreciate the attempts already made, stressing that such activity should be the subject of further discussions. The reasons for this are complex, as the incompletion of the reforms already started has made this task even more challenging. Nevertheless, the authors notice a chance for gradual problem-solving and attempt to propose first areas in which changes should be made, as well as give ground to the need for continuing research.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Administracja publiczna; Samorząd terytorialny; Monitoring; Zbieranie danych; Polityka społeczno-gospodarcza

EN

Public administration; Local government; Monitoring; Data collection; Socio-economic policy

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2017
• Tom: 31
• Numer: nr 3 Rozwój wybranych działów sektora usług = The Development of Selected Branches of the Services Sector
• Strony: 167-184

Twórcy

autor

Beata Stelmach-Fita

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

autor

Monika Paulina Pękalska

• Uniwersytet Warszawski

autor

Paweł Bartoszczuk

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Annoni, A. (2011). Inspire and the Digital Agenda for Europe, Spatial Information for Poland and Europe. Annals of Geomatics, IX (5), 17-27. Warszawa: Polish Association for Spatial Information.
• Anusz, S. (2007). Doświadczenia monitoringu planowania przestrzennego. Zeszyty Geomatyki, V (7), 10-26. Warszawa: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej. Pozyskano z http:// ptip.org.pl/download/files/RG2007z7-Anusz.pdf
• Anusz, S. (2008). Opis dokonań planowania przestrzennego na podstawie kolejnych edycji monitoringu. W: Planowanie przestrzenne w Polsce po wprowadzeniu ustroju samorządowego. Diagnoza stanu i nowe propozycje. Warszawa: Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, 91-155.
• Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE)
• D2.8.III.4 Data Specification on Land Use - Draft Guidelines. (2017, 1 lutego). Pozyskano z http:// inspire.ec.europa.eu/documents/Data_Specifications/INSPIRE_DataSpecification_LU_ v3.0.pdf
• Grochowski, M. (2017, 11 stycznia). Regionalne obserwatoria terytorialne jako instrument monitorowania rozwoju regionalnego, warsztaty w Białobrzegach, 20-21 maja 2011 roku. Pozyskano z http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-970b- 40b1-8f65-4313-a77a-ad10f26196ff/c/msr_7_grochowski.pdf
• Gzell, S. (2010, 9-10 grudnia). Wystąpienie na konferencji "Ular 5. Pomiędzy miastem a nie-miastem". Gliwice, Centrum Edukacyjno-Kongresowe Politechniki Śląskiej.
• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (IGiPZPAN) (2017, 11 stycznia). Pozyskano z https://www.igipz.pan.pl/project_en/events/4_4903.html
• Instytut Geodezji i Kartografii Polskiej Akademii Nauk (IGiKPAN) (2017, 11 stycznia). Pozyskano z http://www.igik.edu.pl/pl/kartografia-zintegrowany-system-monitoringu-zagospodarowania-przestrzennego
• Izdebski, W. (2016). Informacja przestrzenna w Polsce - teoria i praktyka. Pozyskano z http:// www.izdebski.edu.pl/kategorie/Publikacje/WIzdebski_InformacjaPrzestrzenna_w_Polsce_ Teoria_i_praktyka.pdf
• Kodeks urbanistyczno-budowlany. Wersja z 30 września 2016 r. - konsultacje publiczne (2016). Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa. Pozyskano z http://mib.gov.pl/files/0/1797410/projektKUB.pdf
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK) (2011, 14 grudnia). Ministerstwo Rozwoju. Pozyskano z http://mr.bip.gov.pl/strategie-rozwoj-regionalny/17847_strategie.html
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- -Społecznego i Komitetu Regionów "W kierunku interoperacyjności dla europejskich usług publicznych" z 16 grudnia 2010 r. (2010). Pozyskano z http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52010DC0744
• Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 (KSRR) (2010).
• Ministerstwo Rozwoju. Pozyskano z https://www.mr.gov.pl/media/3337/KSRR_13_07_2010.pdf Ministerstwo Rozwoju (2017, 2 stycznia). Pozyskano z https://www.mr.gov.pl/strony/zadania/ polityka-rozwoju-kraju/zarzadzanie-rozwojem-kraju/krajowe-obserwatorium-terytorialne/o-krajowym-i-regionalnych-obserwatoriach-terytorialnych/
• Noworól, A. (2014). Ekspertyza - przegląd i ocena obowiązującego systemu zarządzania polityką rozwoju na poziomie regionalnym, subregionalnym, powiatowym i gminnym wraz z rekomendacjami dotyczącymi pożądanych zmian w celu budowy modelu spójnego z poziomem krajowym. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju.
• Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1253/2013 z dnia 21 października 2013 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 189/2010 w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące operacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych.
• Stelmach-Fita, B. (2011). Udostępnienie treści planistycznych w celu zintegrowanego zarządzania przestrzenią miejską. W: Miasto zwarte. Miasto rozproszone. Materiały ogólnopolskiej konferencji doktorantów Wydziału Architektury, Warszawa, 4-5.11.2011. Warszawa: Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, 45-57.
• Stelmach-Fita, B. (2014). Publiczny dostęp do danych o zagospodarowaniu przestrzennym: potrzeby i ograniczenia. Seria monografie. Gospodarka Przestrzenna. Współczesne uwarunkowania gospodarowania przestrzenią - szanse i zagrożenia dla zrównoważonego rozwoju, 6. Warszawa: Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej, 11-23.
• Strategia Europa 2020 (2010). Komunikat Komisji Europejskiej z 3 marca 2010 roku pt. Europa 2020: strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Pozyskano z http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf
• Strategia Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii - Informacja przestrzenna fundamentem społeczeństwa informacyjnego w nowoczesnym państwie (2012). Pozyskano z http://www. gugik.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0010/2143/Strategia-GUGiK.pdf
• Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze i informacji przestrzennej (Dz.U. z 2010 r. nr 76, poz. 489, z późn. zm.).
• Woźniak, J. (2012). Dylematy modelu instytucjonalnego zarządzania rozwojem województwa. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk, 140, 167-184.

Identyfikatory

DOI

10.24917/20801653.313.11