Dyskryminacja w nawiązaniu stosunku pracy ze względu na karalność

• Autorzy: Michał Grzeszczyk

Warianty tytułu

Discrimination in Employment Relationships Due to Criminality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Prawa pracownika są chronione przez Kodeks pracy i inne przepisy prawa pracy. Funkcję ochronną tej gałęzi prawa realizują m.in. przepisy dotyczące zakazu dyskryminacji. W pewnych okolicznościach przepisy przewidują ochronę prawną również dla kandydatów na pracowników, wskazując, czego potencjalny pracodawca może od kandydata żądać, jak powinien się w stosunku do niego zachować oraz jakie są dozwolone kryteria oceny poszukującego pracy w toku rekrutacji na dane stanowisko. Do dyskryminacji może zatem dochodzić już na etapie poszukiwania pracy przez potencjalnego pracownika, w szczególności podczas postępowania rekrutacyjnego. Kodeks pracy zawiera otwarty katalog przyczyn dyskryminacyjnych, w związku z czym niejednokrotnie pojawiają się wątpliwości, czy działanie pracodawcy nosi znamiona dyskryminacji czy też jest działaniem dopuszczalnym. Z uwagi na to zasadna jest próba odpowiedzi na pytanie, czy dopuszczalne jest różnicowanie sytuacji kandydatów do pracy przy nawiązaniu stosunku pracy ze względu na uprzednią karalność. Pozwoli to wyznaczyć relację między dyskrecjonalną władzą pracodawcy do wyboru najlepszego kandydata na dane stanowisko a obowiązkiem równego traktowania wszystkich potencjalnych pracowników, w tym ze względu na treść ich karty karnej. (abstrakt oryginalny)

EN

Employee rights are protected by the Labour Code and other labor laws. Protective function of this branch of law is fullfilled, among others, by provisions on the prohibition of discrimination. In certain circumstances, the provisions provide legal protection also for candidates for employees, indicating what a potential employer may require from the candidate, how he should behave towards him and what are the permitted criteria for evaluating job-seeker in the course of the recruitment for the position. Discrimination may therefore occur at the stage of looking for a job by a potential employee, especially during the recruitment procedure. The Labour Code contains open catalog of causes of discrimination, and therefore often appear doubts as to whether the action of the employer bears the hallmarks of discrimination, whether it is an acceptable action. Because of this, it is reasonable to attempt to answer the question whether it is permissible to differentiate the situation of candidates for jobs at employment relationships due to a prior criminal record. This will determine the relationship between the discretionary power of the employer to choose the best candidate for the job, and the equal treatment of all potential employees, including due to the content of their criminal cards. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo pracy; Dyskryminacja w zatrudnieniu; Stosunek pracy; Rekrutacja pracowników

EN

Labour law; Employment discrimination; Legal employment relation; Employee recruitment

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2016
• Numer: Vol. 25, nr 4
• Strony: 61-77

Twórcy

autor

Michał Grzeszczyk

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Bogatko K., Dyskryminacja ze względu na karalność, www.prawaczlowieka.edu.pl/index.php?dok=014a1aa3f7a2c6578a3fa48e3dd84f775925489f-d3 [dostęp: 10.10.2016].
• Bogatko K., Równe traktowanie w odniesieniu do zatrudnienia pracowniczego i niepracowniczego, www.ptpa.org.pl/site/assets/files/1029/poradnik_dla_osob_slabowidzacych_-_rowne_traktowanie_w_odniesieniu_do_zatrudnienia_pracowniczego_oraz_niepracowniczeg.pdf [dostęp: 10.10.2016].
• Brayshaw L., Chrobot A., Konior E., Płucienik A., Wanio G., Derekrutacja, czyli jak skutecznie rozwiązać stosunek pracy, Warszawa 2015.
• Cajsel W., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2007.
• Ciupa S.W., Naruszenie zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu w praktyce korzystania z ogłoszeń rekrutacyjnych, cz. 1: Dyskryminacja ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, wymóg spełnienia określonych obowiązków lub innych rygorów, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2006, nr 11.
• Drozd A., Ochrona danych osobowych pracownika (kandydata) po nowelizacji kodeksu pracy, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2004, nr 1.
• Drozd A., Prawo podmiotu zatrudniającego do pozyskiwania informacji o kandydacie na pracownika, Warszawa 2004.
• Drozd A., Wypowiedzenie stosunku pracy, Wrocław 2013.
• Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.Urz. WE L 303 z dnia 2 grudnia 2000 r.).
• Florek L., Prawo pracy, Warszawa 2015.
• http://sjp.pwn.pl [dostęp: 12.09.2016].
• Jamka B., Kierowanie kadrami: pozyskiwanie i rozwój pracowników, Warszawa 1997.
• Kędziora K., Śmiszek K., Dyskryminacja i mobbing w zatrudnieniu, Warszawa 2010.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483).
• Kowalska A., Pracownik w firmie od przyjęcia do zwolnienia, Warszawa 2013.
• Król J., Nowelizacja Kodeksu pracy dotycząca równego traktowania w zatrudnieniu na tle regulacji wspólnotowych, "Radca Prawny" 2004, nr 4.
• Lankamer A., Potocka-Szmoń P., Dyskryminacja w miejscu pracy. Poradnik dla pracodawcy i pracownika, Gdańsk 2006.
• Lenart B., Dyskryminacja w pracy bezwzględnie zakazana. Przepisy ogólne. Równe traktowanie w zatrudnieniu, "Gazeta Prawna" 2004, nr 24.
• Leszczyńska A., Utrata zaufania do pracownika jako przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę, [w:] Ochrona trwałości stosunku pracy w społecznej gospodarce rynkowej, red. G. Goździewicz, Warszawa 2010.
• Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Kraków 2004.
• Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
• Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 września 1996 r., K 10/96, OTK 1996, nr 4, poz. 33.
• Patulski A., [w:] A. Patulski, G. Orłowski, Kodeks pracy 2015. Komentarz dla praktyków, Gdańsk 2015.
• Podręcznik europejskiego prawa o niedyskryminacji, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej 2010, Rada Europy 2012.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2012 r., I PK 224/11, Lex nr 1220787.
• Raczkowski B., Dyskryminacja bez dyskryminacji. Dylematy. Rozbieżność prawa polskiego i unijnego, "Gazeta Prawna" 2004, nr 122.
• Roguska-Kikoła A., Piwowarska-Reszka M., Mobbing i dyskryminacja w stosunkach pracy. Zagadnienia praktyczne, Warszawa 2014.
• Sanetra W., [w:] J. Iwulski, W. Sanetra, Komentarz do Kodeksu pracy, Warszawa 2009.
• Skoczyński J., Zasada równego traktowania pracowników, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 1999, nr 7-8.
• Sobczyk A., [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, Warszawa 2014.
• Suchar J.A., Jak uniknąć dyskryminacji w procesie rekrutacji i selekcji pracowników, Gdańsk 2013.
• Suchar M., Rekrutacja i selekcja personelu, Warszawa 2005.
• Święcicki M., Prawo pracy, Warszawa 1968.
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1974 r., nr 24, poz. 141).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r., nr 88, poz. 553).
• Ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz.U. z 2012 r., poz. 654 ze zm.).
• Ustawa z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U., nr 213, poz. 2081).
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 2014 r., poz. 1111 ze zm.).
• Walencik I., Sprawdzanie niekaralności, "Rzeczpospolita" 2004 (10 maja).
• Wujczyk M., [w:] Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy w umownym stosunku pracy, red. Z. Góral, Warszawa 2015.
• Wujczyk M., Prawo pracownika do ochrony prywatności, Warszawa 2012.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 1997 r., I PKN 385/97, OSNP 1998, nr 18, poz. 538.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1997 r., I PKN 387/97, OSNP 1998, nr 19, poz. 569.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1998 r., I PKN 498/98, OSNP 2000, nr 3, poz. 104.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 r., I PKN 668/98, OSNP 2000, nr 11, poz. 429.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2001 r., I PKN 212/00, OSNP 2002, nr 19, poz. 458.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2004 r., I PK 697/03, MPP 2005, nr 10.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2007 r., II PK 14/07, Lex nr 898818.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2011 r., II PK 199/10, OSNP 2012, nr 7-8, poz. 90.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2012 r., II PK 82/12, OSNP 2013, nr 17-18, poz. 202.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2013 r., III PK 25/12, Lex nr 1360270.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, U 3/01, OTK-A 2002/1/3.
• Ziółkowski P., Zatrudnianie pracowników, [w:] Vademecum Głównego Księgowego, www.produkty.lex.pl/glowny-ksiegowy [dostęp: 10.10.2016].

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2016.25.4.61