Próba zastosowania funkcji kanonicznej dla identyfikacji czynników kosztotwórczych przedsiębiorstw handlu hurtowego

• Autorzy: Krystyna Gorzelańczyk

Warianty tytułu

An Attempt to Use Canonical Function to Identify the Cost-creating Factors in Wholesale Trade Firms

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawione opracowanie jest kontynuacją poszukiwań efektywnych metod analizy kosztów względem merytorycznie określonego zestawu potencjalnych czynników kosztotwórczych. W procesie analizy ilościowej badane elementy działalności przedsiębiorstwa występuję w kategorii zmiennych objaśnianych i objaśniających. W sytuacji gdy zmienne objaśniane reprezentuje jedna zmienna a po stronie zmiennych objaśniających występuje zespół potencjalnych zmiennych, ustalenie statystycznie istotnych zmiennych sprowadza się do zastosowania procedur doboru zmiennych. Etap zmierzający do określenia tożsamości zmiennych przy użyciu kryteriów statystycznych składa się na proces statystycznej identyfikacji. W dalszym ciągu zbiór zmiennych objaśnianych jest podstawą pośredniego wnioskowania zmierzającego do określenia tożsamości ekonomicznej zmiennych. Całość postępowania w statystyce ekonomicznej składa się na proces identyfikacji badanych zjawisk. W badanym przedsiębiorstwie handlowym ponoszone nakłady dotyczą wielu odcinków działalności. W związku z tym koszty badanych podmiotów gospodarczych reprezentowane są przez kompleksy kosztów odnoszące się do wielu procesów gospodarczych. Analiza zależności zbiorów zmiennych możliwa jest poprzez zastosowanie metody korelacji i regresji kanonicznej. Możliwości wyselekcjonowania zmiennych istotnych należy upatrywać w analizie nowych wymiarów i interpretacji otrzymanych zmiennych kanonicznych. Powyższy aspekt analizy zawarty będzie w przedstawionym postępowaniu badawczym. Z uwagi na wąski zakres zastosowań analizy kanonicznej w ogóle, jak również w odniesieniu do badanego wycinka działalności przedsiębiorstwa, zmierzać się będzie do oceny tej metody poprzez osiągnięte rezultaty w konkretnej sytuacji badawczej. Ostatecznym celem jest wyselekcjonowanie zmiennych-czynników o zasadniczym związku z kosztami. W związku z charakterem działalności badanych przedsiębiorstw zainteresowanie kierować się będzie przede wszystkim na ważność czynnika bazy materialno-technicznej, na tle pozostałych uwarunkowań kosztotwórczych. Empiryczna egzemplifikacja postępowania badawczego dokonana zostanie na autentycznym materiale liczbowym odnoszącym się do siedemnastu Wojewódzkich Przedsiębiorstw Hurtu Spożywczego działających w 1970 roku na rynku miejskim całego kraju. (fragment tekstu)

EN

The paper presents a suggestion of using a multi-dimensional analysis method termed as canonical analysis in the process of identification of cost-creating factors in trade firms. In a situation when in place of one endogeneous variable a set of features appears, classical correlation and regression calculus is not adequate and therefore there is a necessity for a different methodological approach. In the presented study endogeneous variables were the enterprise's costs classified into five homogeneous costs' groups, and exogeneous variables - widely understood dimensions of the firm's activity. As a result of simultaneous reduction of the variables' sets of two spaces, two pairs of essential canonical variables were obtained. Analysis of redundance which enables insight into the structure of relationships between all variables allowed a statement that the dimensions of activity determine costs' variability to a considerable degree, without determining the importance of particular factors. We have suggested to use the first canonical variable determined on the endogeneous variables set as an identification criterion through the construction of a ridge regression model. This procedure allowed us to select in turn the labour factor, dimensions of services and material-technical base factor as a set of factors influencing the enterprises' costs most. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Koszty w przedsiębiorstwie; Handel hurtowy; Funkcje; Analiza kanoniczna; Badania ekonometryczne; Ekonometria; Zmienna objaśniająca

EN

Costs in companies; Wholesale trade; Functions; Canonical analysis; Econometric research; Econometrics; Exogenous variable

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1989
• Numer: nr 146 Prace Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej
• Strony: 43-54

Twórcy

autor

Krystyna Gorzelańczyk

Bibliografia

• T. Anderson: An introduction to multivariate statistical analysis, New York 1958.
• P. Armitage: Metody statystyczne w badaniach medycznych, PZ Wyd.Lekarskich, Warszawa 1978.
• B. Bolch, C.J. Huang: Multivariate statistical methods for business and economic, Prentice-Hall, New York 1979.
• J. Bortz: Statistik fur Sozialwissenschaftler, Springer-Verlag, Berlin 1979.
• T. Grabiński, S. Wydymus, A. Zeliaś: Metody doboru zmiennych w modelach ekonomicznych, PWN Warszawa 1982.
• H. Hotelling: Relations between two sets of variates, Biometrica 1936, nr 28.
• M. Nowosadzki: Analiza kanoniczna i analiza redundacji W: Piąte kolokwium metodologiczne z agro-biometrii PAN Warszawa 1975.
• Praca zbiorowa pod red. Z. Chojnickiego: Analiza regresji w geografii, PWN Warszawa-Poznań 1980.
• W. Ratajczak: Analiza i modele wpływu czynników społeczno-gospodarczych na kształtowanie się sieci transportowej, PWN Warszawa-Poznań 1980.
• D.M. Rav, P.R. Lohnes: Canonical correlation in geographical analysis, Geographia Polonica 1973 nr 25.
• Statistical Analysis Mark 2, ICL, 1900 Series, Wrocławskie Zakłady Elektroniczne "Elwro" 1970.
• D.K. Stewart, W.A. Love: A general canonical correlation index. Psychological Bulletin 1968, nr 70.
• G. Tintner, Econometrics, John Wiley and Sons, New York 1952.
• F.W. Waugh: Regression between sets of variables, Econometrica 1942 nr 10.