Czasopismo
Tytuł artykułu
Autorzy
Warianty tytułu
Anti-Cyclical Policy of the Budget of the Capitalist State
Języki publikacji
Abstrakty
Wykorzystanie polityki budżetowej dla amortyzacji wahań koniunkturalnych posiada zdecydowanie krótszą tradycję w stosunku do innych metod interwencjonizmu państwowego wysoko rozwiniętych krajów kapitalistycznych. Należy ona do nowszych narzędzi regulowania koniunktury gospodarczej obok polityki administracyjno-reglamentacyjnej. Jednocześnie, co jest szczególnie godne podkreślenia, mimo skromniejszych doświadczeń praktyki gospodarczej w stosowaniu polityki budżetowej dla celów stabilizacji wahań krótkookresowych - porównanie jej rezultatów z efektami tradycyjnej polityki pieniężno-kredytowej zdecydowanie przemawia na korzyść narzędzi budżetowych. Wykorzystanie polityki budżetowej dla zapewnienia odpowiedniego poziomu aktywności gospodarczej napotykało wszakże i napotyka do dziś na rozmaite bariery i trudności. Jedną z przeszkód w szerokim stosowaniu środków budżetowych dla łagodzenia wahań cyklicznych gospodarki kapitalistycznej były i pozostały nadal aktualne obawy kapitalistów przed nadmiernym rozszerzeniem się ingerencji państwa i naruszeniem swobód funkcjonowania prywatnego kapitału. Drugą przeszkodą w tym zakresie był tzw. mit zrównoważonego budżetu (obawa przed deficytem budżetowym), który zaważył tak w teorii, jak i praktyce gospodarczej od czasów klasyków ekonomii na niechętnym stosunku do wszelkich zmian dochodów i wydatków z budżetu państwa naruszających jego równowagę nawet za cenę znacznie poważniejszej nierównowagi ogólnogospodarczej. Z tych też względów polityka budżetowa polegająca na świadomym kształtowaniu rozmiarów dochodów i wydatków państwa dla regulowania koniunktury gospodarczej mogła zapewnić sobie dopiero akceptację tylko w warunkach szczególnie drastycznych sprzeczności w funkcjonowaniu gospodarki kapitalistycznej. Jakimi charakteryzował się okres trzydziestolecia międzywojennego i lata po zakończeniu II wojny światowej. Upowszechnienie wykorzystania narzędzi budżetowych dla celów stabilizacji krótkookresowej nie było wszakże równoczesne w wysoko rozwiniętych krajach kapitalistycznych. Do państw, które najwcześniej zrezygnowały z realizacji zasady zrównoważonego budżetu na rzecz antycyklicznej polityki budżetowej należały W. Brytania, Szwecja i Stany Zjednoczone(jeszcze w latach trzydziestych). Z kolei wśród państw, które najdłużej prowadziły tradycyjną, neutralną politykę budżetową (do połowy lat sześćdziesiątych), były Japonia, RFN i Szwajcaria - najbardziej liberalne kraje kapitalistyczne. Pomyślne rezultaty w zakresie łagodzenia wahań cyklicznych osiągane dzięki stosowaniu różnych środków polityki budżetowej doprowadziły do przewartościowania poglądów tak w teorii, jak i praktyce życia gospodarczego. Stąd nawet w wyżej wymienionych państwach podjęto próby aktywnego wykorzystania budżetu w celu zapewnienia pożądanego poziomu aktywności gospodarczej. Fakt uzyskiwania wyższej skuteczności w polityce antycyklicznej za pomocą instrumentów budżetowych skłonił zarówno teoretyków, jak i praktyków gospodarczych do pogłębionych analiz poświęconych mechanizmowi oddziaływania narzędzi polityki budżetowej, a także do mierzenia wpływu tych narzędzi na amortyzację wahań krótkookresowych. W niniejszym opracowaniu przedstawiony zostanie model równowagi gospodarczej ilustrujący zmiany w dochodzie narodowym przy aktywnym wykorzystaniu polityki budżetowej. Następnie scharakteryzowane zostaną środki polityki budżetowej i mechanizm ich oddziaływania w celu łagodzenia wahań koniunkturalnych. W dalszej kolejności zaprezentowane zostaną próby mierzenia skuteczności antycyklicznej polityki budżetowej. Na zakończenie powyższych rozważań wskazane zostaną czynniki ograniczające skuteczność tej polityki dla realizacji zadań antycyklicznych. (fragment tekstu)
Budget policy still arouses wide interest of both theory and practice because of its relatively higher effectiveness than other instruments in ensuring adequate level of economic activity with simultaneously shorter tradition of its application. Theoretical basis of budget policy aimed at stabilization of short-term fluctuations were presented on the example of Keynesian model of general economic equlibrium which takes into account the four basic variants of budget disequlibrium. Basic instruments of budget policy - budget balance, public expenditures and taxes were characterized and their sensitivity to business fluctuations as well as the mechanism of impact on the improvement of economic activity both on the side of investment and an consumption were determined. Further a more modern division of anticyclical budget instruments used in the developed capitalist states into the so-called automatic and discretional stabilizers of business cycles was presented. Their way of activity and the most typical kinds of these stabilizers used in the economic practice were pointed out. In the end of considerations deveted to anticyclical budget policy chosen ways of measuring the effectiveness of such policy such as: budget balanse of full employment, comparisons of multipliers, budget impulse and hypothetical GNP were presented. Next, factors limiting the effectiveness of budget policy in amortization of short term fluctuations were pointed. (original abstract)
Słowa kluczowe
Rocznik
Strony
36-54
Opis fizyczny
Twórcy
Bibliografia
- B. Hansen, La politique budjetaire dans 7 pays (1955-1965) Paris 1969, OECD.
- E. Alphandery, G. Delsupehe, Les politiques de stabilisation, Paris 1974.
- J. et. C. Neme, Politiques economiques comparees, Paris 1977.
- J. Pen, Współczesna ekonomia, Warszawa 1972.
- L. Stoleru, L'equilibre et la croissance economiques, Paris 1969.
- M. Friedman, A Monetary and Fiscal Framework for Economic Stability American Economic Review, June 1948.
- R. Le Duff, Economie financiere, Paris 1972.
- R.A. Musgrave, Theory of Public Finance, New York 1959.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171444960
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.