Niektóre problemy retrospektywnych analiz współczesnego cyklu koniunkturalnego

• Autorzy: Ryszard Barczyk

Warianty tytułu

Some Problems of Retrospective Analyses of the Modern Business Cycle

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Klasyczną już dziś definicję cyklu koniunkturalnego zaproponowali A.F Burnsa i W.C. Mitchell. Zgodnie z ich koncepcją: "Cykle koniunkturalne są rodzajem wahań występujących w agregatach przedstawiających działalność gospodarczą narodów, organizujących swoją produkcję przeważnie w przedsiębiorstwach; cykle koniunkturalne składają się z okresów ekspansji (expansions), występujących w tym samym czasie w wielu działaniach gospodarczych, następujących po nich również generalnych kryzysach (recessions), zastojach (contractions) oraz ożywieniach (revivals), które zlewają się z fazą ekspansji następnego cyklu koniunkturalnego". Powyższa definicja będąca pragmatyczną interpretacją cyklu nie oddaje jego najistotniejszych cech, dotyczących jego genezy i mechanizmu kształtowania. Zawiera ona jedynie najbardziej ogólne pojęcia traktujące o sekwencji kolejnych jego faz. Określenie to nie jest adekwatne i nie opisuje ono specyficznych cech współczesnych cykli koniunkturalnych. Dlatego J. Mintz zmodyfikowała koncepcję A.F. Burnsa i W.C. Mitchella, dostosowując ją, ale jedynie częściowo do warunków współczesnych, przyjmując jednocześnie pojęcie "cyklu wzrostu" (growth cycle) dla oznaczenia współczesnego cyklu koniunkturalnego. Zaproponowana przez nią definicja jest następująca: "Cykle wzrostu są to wahania w zagregowanych działaniach gospodarczych. Składają się one z okresu relatywnie wysokiej stopy wzrostu, występującego w tym samym czasie w większości działań gospodarczych oraz następującego po nim równie generalnego okresu niskiej stopy wzrostu cyklu następnego". Tak więc przystosowana do warunków współczesnych koncepcja cyklu wzrostu różni się formalnie od swego klasycznego pierwowzoru tym, że słowa "ekspansja" i "zastój" zostały zastąpione przez wyrażenia "okres wysokiej stopy wzrostu" (period of relatively high growth rates)) oraz "okres relatywnie niskiej stopy wzrostu" (period of relatively low growth rates). Tym samym współczesny cykl koniunkturalny składa się jedynie z dwóch faz, a zasadnicza różnica między obiema koncepcjami występuje w zakresie kryterium wyodrębnienia faz w cyklu klasycznym podstawą periodyzacji jest ogólny kierunek zmian w działalności gospodarczej (direction of change). W przypadku cykli wzrostu kryterium wydzielania faz jest natomiast relacja danego tempa zmian w działalności gospodarczej do przyjętego, odpowiedniego tempa zmian normalnego (normal rata) lub tempa średniego (average rate). Przyjmując, wynikającą częściowo z określenia O. Mintz tezę, że współczesny cykl koniunkturalny jest procesem złożonym, różniącym się istotnie w zakresie mechanizmu i morfologii w stosunku do klasycznego cyklu z okresu wolnej konkurencji, można stwierdzić, że jej zaakceptowanie powoduje powstanie nowych zagadnień teoretyczno-poznawczych, związanych z jego identyfikację i retrospektywną analizę. Najważniejsze z tych problemów są, jak się wydaje, następujące: dobór materiałów empirycznych, będących przedmiotem analiz empirycznych, tj. kwestia przyjęcia określonych ilościowych bądź jakościowych wskaźników, służących do identyfikacji i analiz współczesnych fluktuacji koniunkturalnych; metody szacunku tempa normalnego lub tempa średniego procesu wzrostu gospodarczego, tj. przyjęcie określonych koncepcji wyodrębnienia, tzw. cykli odchyleń lub tzw. cykli kroczących; zasady i procedury wyodrębniania punktów zwrotnych wahań koniunkturalnych w analizowanych szeregach czasowych. Ogólnym celem poniższego opracowania jest prezentacja istniejących w literaturze przedmiotu, a stosowanych w praktycznych badaniach współczesnych cykli koniunkturalnych mankamentów i zalet alternatywnych rozwiązań sformułowanych powyżej problemów. (fragment tekstu)

EN

Modern business cycle is deformed as regards the mechanism and morphology in relation to the classical business cycle from the period of free competition. Therefore new theoretical - cognitive problems arise, connected with its identification and retrospective analysis. The paper undertakes an attempt to present the existing in literature and applied in the practical investigations of modern business cycles, advantages and disadvantages of alternative solutions of the following three questions: the choice of statistical material for empirical analyses, methods of evaluation of the normal rate of economic growth, rules and procedures of differentiating turning points of business fluctuations. In the process of choosing economic activity indicators it is necessary to realize the theoretical-cognitive premises which are the basis for their construction, as well as limitations included in these indicators resulting either from their different elasticity and adequacy, or from certain formal statistical respects. Two quantitative procedures are most often used for determining modern business cycles. The so-called deviation cycles or step cycles are obtained from them. Since both these concepts have certain meritformal limitations, in practical investigations both of these methods are used, and each of them verifies the previous one. The procedure of determining turning points in business cycles is particularly important because it not only enables to determine initial and final moments of particular phases but also allows further investigation of morphological features of the modern business cycles. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Cykl koniunkturalny; Teoria cykli koniunkturalnych; Koniunktura gospodarcza; Badania koniunktury; Wahania koniunkturalne

EN

Business cycles; Business cycles theory; Business trends; Business surveys; Business fluctuations

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 161 Studia nad strukturą współczesnej gospodarki kapitalistycznej
• Strony: 15-35

Twórcy

autor

Ryszard Barczyk

Bibliografia

• A.F. Burns, The Business Cycle in a Changing World, NBER New York 1969.
• A.F. Burns, W.C. Mitchell, Business Cycles. The Problem and its Setting, NBER Studies in Business Cycle, No 2 NBER New York 1946.
• A.F. Burns, W.C. Mitchell, Measuring Business Cycles, NBER New York 1947.
• A.F. Burns, W.C. Mitchell, Measuring Business Cycles. Studies in Business Cycles, No 2, NBER, New York 1946.
• A.F. Burns, W.C. Mitchell, Statistical Indicators of Cyclical Revivals, NBER Bulletin No 69, New York 1938.
• Ch. Boschan, W.W. Ebanks, The Phase-Average Trend: A new Way of Measuring Economic Growth, w: Proceeding of the Business and Economic Statistics Section, American Statistical Association 1978; NBER Program for the Selection of Cyclical Turning Points and Measurement of Long-term Trend, New York, December 1978.
• G. Bry, Ch. Boschan, Programmed Selection of Turning Points. w: Cyclical Analisis of Time Series: Selected Procedures and Computer Programs NBER New York 1971.
• G.H. Moore, Statistical Indicators of Cyclical Revivals and Recessions, NBER Occasional Paper No 31, New York 1950.
• G.J. Tichy, Konjunkturschwankungen, Theorie, Messung, Prognose, Springer Verlag Berlin - Heidelberg - New York 1976.
• I. Mintz, Dating Postwar Business Cycles. Methods and their Aplication to Western Germany 1950-1967, NBER Occasional Paper 107, New York 1970.
• Index Number of Industrial Production. Studies in Methods, Statistical Office of the United Nations, New York 1950.
• J. Mintz, Dating United States Growth Cycles, Exploration in Economic Research, Vol. I, Nr 1/1974.
• J.M. Keynes, Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, PWN Warszawa 1956.
• K. Stock, Verfahren zur statistischen Analyse zyklischen Schwankungen, IFO-Schnelldienst, No 35-36, 1976.
• Koniunktura gospodarcza, red. naukowa Z. Kowalczyk, PWE Warszawa 1982.
• M. Friedman, A.J. Schwartz, Money and Business Cycles, Review of Economics and Statistics, February 1963.
• NBER, Program for the Selection of Cyclical Turning Points and Measurement of Long-term Trend, New York, December 1978.
• O. Mintz, Dating American Growth Cycles, w: The Business Cycle Today red. V. Zarnowitz, NBER, New York 1972.
• O. Shiskin, Indicators of Business Expansions and Contrations, NBER New York 1967.
• O. Sokołow, Koniunktura gospodarcza, PWE Warszawa 1970.
• R. Granzer, Cyclical Indicators for Manufacturing Industries, OECD Economic Outlook, Paris December 1973.
• S. Fabricant, The Recession of 1969-1970. w: The Business Cycle Today, red. V. Zarnowitz, NBER New York 1972.
• S. Gembicki, Zastosowanie średnich ruchomych ważonych do wyrównywania szeregów czasowych. Wiadomości Statystyczne. No 2, 1967.
• W.A. Johr, Zur Konjunkturschwankungen, Tubingen 1952.
• W.A. Johr, Zur Rolle des psychologischen Faktors in der Konjunkturtheorie, IFO - Studien, Vol. XVIII 1972.
• W.H. Strigel, Nonjunkturindikatoren aus qualitativen Daten, w: Konjunkturindikatoren, Gottingen 1975.
• W.H. Strigel, Qualitative Konjunkturindikatoren, IFO Munchen, No 35-36, 1979.
• W.H. Strigel, The Business Climate as Leading Indicator. Memorandum for the 17 th CIRET Conference Vienna 1985.