O niektórych wartościowo-pieniężnych charakterystykach i ograniczeniach działalności gospodarczej i redystrybucji finansowej

• Autorzy: Janusz Maciaszek
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Idea socjalistycznych finansów ukształtowała się w Polsce w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych w warunkach systemu nakazowo-rozdzielczego, który ustalił surowcowo-inflacyjną strukturę naszej gospodarki. Wówczas skorzystano z dobrodziejstw ówczesnych rezerw wytwórczych (choćby z rezerw w zatrudnieniu i z możliwości przerzucenia na rolnictwo części kosztów uprzemysłowienia) oraz z instytucjonalnych możliwości arbitralnego ustalania społecznej stopy oszczędzania. U podstaw tego systemu pieniężno-finansowego legły następujące założenia: procesy i decyzje realne są pierwotne i nadrzędne, zaś stosunki pieniężne (łącznie z cenami, kursami walut itp.) i finansowe (np. budżetowe) mają być pochodne i oparte na swobodnym uznaniu decydentów odpowiednich szczebli zarządzania; efektywność wartościowo-pieniężna i ogólna równowaga ekonomiczna są drugorzędne w stosunku do zasady pełnego wykorzystania zasobów wytwórczych przez pełne zatrudnienie siły roboczej, maszyn i urządzeń oraz jak najszybsze , zagospodarowanie" zasobów naturalnych. Te zasady systemu społeczno-ekonomiczno-finansowego przyczyniły się do powstania gospodarki pieniężnej częściowo zmonetaryzowanej i ograniczonej zasobami (w terminologii J. Kornaia), która zastąpiła gospodarkę ograniczoną popytem. Równocześnie wykształciła się nowa filozofia socjalistycznego gospodarowania, którą nazwałbym filozofią nakładów i obrotów, a która wyparła wolnorynkową zasadę nadwyżek finansowych i optymalnych relacji wartościowo-pieniężnych. Ta nowa zasada wymaga stałego powiększania nakładów inwestycyjnych, zatrudnienia, czasu pracy, produkcji, obrotów zagranicznych, kooperacji. Nakłady i obroty są maksymalizowane w imię celów politycznych i społecznych oraz dla pozyskiwania coraz to większej sumy wartości użytkowych, utożsamianej z polepszeniem zaspokajania potrzeb społecznych. Na miejsce wymagania od producentów rentowności bezpośredniej, wprowadzono niewymierną opłacalność ogólnospołeczną. Równocześnie w praktyce poszerzyła się i pogłębia deficytowość produkcji krajowej, a zwłaszcza obrotów zagranicznych. Istotne niegdyś cechy towarów i zamierzeń gospodarczych w rodzaju: tanio, drogo, zbyt drogo itp. przestały decydować o aktywności gospodarczej na rzecz ilości: zbyt mało, jeszcze więcej itp. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Przedsiębiorstwo; Finanse przedsiębiorstwa; System finansowy; Koszty w przedsiębiorstwie; Gospodarka narodowa

EN

Enterprises; Enterprise finance; Financial system; Costs in companies; National economy

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 186 Finansowe warunki funkcjonowania samodzielnych przedsiębiorstw państwowych
• Strony: 145-155

Twórcy

autor

Janusz Maciaszek

Bibliografia

• Bilans przepływów międzygałęziowych w gospodarce narodowej Polski za lata 1971, 1975 i 1977, GUS, Warszawa