Samodzielność przedsiębiorstwa handlowego i jej determinanty w planowo regulowanej gospodarce rynkowej

• Autorzy: Adolf Michalak

Warianty tytułu

The Independence of Trade Enterprise and Its Determinants in a Regulated Market Economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Centralnym problemem każdej gospodarki, a szczególnie gospodarki polskiej na obecnym etapie rozwoju jest poprawa efektywności gospodarowania. Jednym ze stosunkowo radykalnych warunków poprawy tej efektywności w skali przedsiębiorstwa mają być zmiany związane ze wzrostem samodzielności przedsiębiorstwa. Koncepcja polskiej reformy w gospodarce oparta na zasadach trzech "s" zmierza właśnie do urzeczywistnienia tego warunku. Bliższe rozpoznanie problemu samodzielności przedsiębiorstwa wskazuje na to, że nie jest to warunek łatwy do realizacji w gospodarce monocentrycznej, w której zjawiska gospodarcze są skutkiem działań podejmowanych przez jeden centralny ośrodek, którym jest w socjalizmie państwo. Skłania to do zastanowienia się nad elementami wpływającymi na autonomię przedsiębiorstwa handlowego, będącymi przejawami praktycznej realizacji zasady samodzielności przedsiębiorstwa w Polsce - z uwzględnieniem zmian systemowych lat osiemdziesiątych. Analizie poddamy zespół elementów wzajemnie warunkujących się i uzupełniających a istotnie wpływających na samodzielność przedsiębiorstwa, jak: wyodrębnienie majątkowe, osobowość i zdolność prawna, swoboda kontraktowa. Punktem wyjścia do tych analiz będą rozważania nad istotą samodzielności przedsiębiorstwa. (fragment tekstu)

EN

In treating the independence of trade enterprises as a fundamental condition for the improvement of efficient running of a regulated market economy certain elements of practical creation of independent enterprise in Poland were considered from the standpoint of changes in the system made in the Eighties. The following reciprocally influencing elements were analysed: independent property, legal status and capacity, freedom of contract, forms of coordination. The starting point of these considerations was the essence of independence of enterprise. The results of our analysis do not lead to optimism. The condition for the growth in independence of enterprises i.e. of the increasingly economic nature of their activity is the appropriate legal system particularly in the field of ownership of the enterprise property, freedom of contract, institutional supervision and coordination. In this respect it is necessary to create solutions which would create economic restraint. This requires limiting state intervention in the independent decisions of enterprises in favour of controlling market processes in an indirect way. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przedsiębiorstwo handlowe; Gospodarka rynkowa; Gospodarka planowa; Majątek przedsiębiorstwa; Działalność gospodarcza; Regulacje prawne

EN

Commercial enterprises; Market economy; Planned economy; Business assets; Business activity; Legal regulations

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 193 Funkcjonowanie przedsiębiorstw handlowych
• Strony: 13-27

Twórcy

autor

Adolf Michalak

Bibliografia

• A. Stelmachowski, Czy kryzys osoby prawnej. Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny, 1968 nr 3.
• J. Drozda, Samodzielność przedsiębiorstwa w gospodarce socjalistycznej. Problemy Organizacji 1979 nr 3.
• J. Lewandowski, Umowa sprzedaży jako instrument kształtowania stosunków rynkowych. W: Rynek w gospodarce socjalistycznej, Cz. I. Referaty na konferencję naukową. Jachranka - maj 1981.
• J. Sala, Uwagi o swobodzie przedsiębiorstw w umowach dostawy. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego Seria A nr 10 Prawo III.
• L. Fedorowicz, Finanse w gospodarce socjalistycznej. Warszawa PWE 1976.
• O. Lange, Zagadnienia ekonomii politycznej socjalizmu. Warszawa KiW 1958.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 28.06 1982 r. w sprawie zasad rozliczeń pieniężnych jednostek gospodarki uspołecznionej (Dz. U. nr 22, poz. 158).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30.XI. 1981 r. w sprawie wykonania ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 1981 r. nr 31, poz. 170).
• S. Grzybowski, O stosunkach cywilnoprawnych na tle zasady jednolitej własności państwowej. Studia Cywilistyczne 1968 T. VIII.
• Ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych, Dz. U. z 1981 r., nr 24 poz. 122.
• Ustawa z dnia 26.02.1982 r. o cenach (Dz. U. nr 7, poz. 52).
• Zarządzenie Prezesa NBP z dn. 30.VII. 1982 r., w sprawie szczegółowych zasad rozliczeń pieniężnych jednostek gospodarki uspołecznionej (M. P. nr 18, poz. 159).