Demokracja bezpośrednia w myśli politycznej współczesnych polskich partii politycznych

• Autorzy: Małgorzata Podolak

Warianty tytułu

Direct Democracy in Political Thought of Modern Political Parties in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem analizy są dokumenty współczesnych partii politycznych w kontekście demokracji bezpośredniej. Demokracja bezpośrednia daje obywatelowi prawo do decydowania o najważniejszych sprawach państwowych. W Polsce instrumentami demokracji bezpośredniej są referenda i inicjatywy ludowe. Referenda są prawnie ustanowione w Konstytucji. W Polsce obywatele mogą podjąć inicjatywę referendalną przez zebranie 500 tys. podpisów. Z jednej strony w dokumentach partii można znaleźć wiele informacji zachęcających obywateli do budowy społeczeństwa obywatelskiego. Politycy zachęcają do uczestnictwa w procesie podejmowania decyzji. Z drugiej zaś politycy nie wyrażają zgody na przeprowadzenie referendum. Mają lekceważący stosunek dla inicjatyw i żądań obywateli, demonstrując raczej autorytarne narzucanie własnych preferencji. W artykule autorka przedstawia dwa przykłady: decyzję rządu o objęciu obowiązkiem szkolnym dzieci sześcioletnich oraz zrównanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn. W obu wypadkach obywatele zebrali wymaganą liczbę podpisów, ale politycy nie zgodzili się na przeprowadzenie powszechnego głosowania. Decydentom trudno sobie wyobrazić, że obywatele są zmotywowani i zdolni do uczestnictwa w procesie podejmowania decyzji. Jest to cecha charakterystyczna władzy. Powód jest prosty - politycy nie chcą się dzielić władzą z obywatelami. (abstrakt oryginalny)

EN

The main objective of the article is to present political parties in Poland and their documents related to direct democracy. Direct democracy gives the right to decide on particular issues to every citizen. In Poland we have instruments of direct democracy: referendums and popular initiatives. Referendums are a right given to citizen by the constitution. People can initiate a referendum by collecting 500 thousands signatures. On the one hand we can find a lot of information in parties documents about building a civil society in our country. Politicians invite people to take part in the process of decision making. But on the other hand, politicians do not agree to promulgate a referendum. They show no regard for populations' wishes and demands but rather autocratically impose their own preferences. In the article Author gave two examples: government's decision on the extend of 6-year-old compulsory school and equalization of retirement age for men and women. In both cases people initiated referendum and collected the required number of signatures. Politicians does not agree to vote. Decision-makers in all political areas find it difficult or even impossible to imagine that citizens are motivated and capable of participating in politics. This is a general feature of such decision-makers - once they are in power. The reason is simple: politicians do not want to share power with the population. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Demokracja; Partie polityczne; Doktryny polityczne; Referendum

EN

Democracy; Political parties; Political doctrine; Referendum

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2015
• Tom: 20 (XX)
• Numer: nr 22 (1)
• Strony: 175-192

Twórcy

autor

Małgorzata Podolak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Kraków 2000.
• Bokszczanin I., Instytucja referendum ratyfikacyjnego w procesie integracji w Europie, [w:] Wymiar społeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, red. T. Mołdawa, K.A. Wojtaszczyk, A. Szymański, Warszawa 2003.
• Czajowski J., Przedstawicielska forma rządów i demokracja bezpośrednia, [w:] Szkice o zasadach i instytucjach ustrojowych II i III Rzeczypospolitej, red. J. Czajowski, M. Grzybowski, Kraków 2002.
• Czajowski J., Zasada podziału władz, [w:] Szkice o zasadach i instytucjach ustrojowych II i III Rzeczypospolitej, red. J. Czajowski, M. Grzybowski, Kraków 2002.
• Grabowska M., Polska ustawa o referendum ogólnokrajowym (referenda akcesyjne), "Studia Europejskie" 2003/1.
• Grabowska S., Formy demokracji bezpośredniej w wybranych państwach europejskich, Rzeszów 2009.
• Grabowska S., Instytucja ogólnokrajowej inicjatywy ludowej w wybranych państwach europejskich, Rzeszów 2005.
• Grabowska S., Równość szans w dostępie do form demokracji bezpośredniej w wybranych państwach europejskich, [w:] Zasada równości w prawie, red. H. Zięba-Załucka, M. Kijowski, Rzeszów 2004.
• Jabłoński M., Wynik referendum, a zasada dyskontynuacji prac parlamentu, "Przegląd Prawa i Administracji" 1998/XLI.
• Jastrzębski B., O demokracji bezpośredniej, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie" nr 10, "Nauki Prawne" 1989/1.
• Kaźmierczak Z., Rynek pracy w Unii Europejskiej w latach 1990-1994 (problemy i strategia), [w:] Współczesne tendencje w zarządzaniu zasobami pracy, Materiały z międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez Katedrę Zarządzania Zasobami Pracy Akademii Ekonomicznej w Krakowie, red. A. Szałkowski, A. Piechnik-Kurdziel, Wydawnictwo Akademia Ekonomiczna, Kraków 1997.
• Kotowska I.E., Abramowska-Kmon A., Podnoszenie wieku emerytalnego w kontekście zmian demograficznych w Polsce i Niemczech, [w:] Podnoszenie wieku emerytalnego - diagnoza potrzeb i rekomendacje na przykładzie Polski i Niemiec, red. J. Kucharczyk, E. Kuźmicz, Warszawa 2011.
• Kuciński J., Demokracja przedstawicielska i bezpośrednia w trzeciej Rzeczypospolitej, Warszawa 2007.
• Litawski J., Bezpośrednie ustawodawstwo ludowe, Kraków 1932.
• Marczewska-Rytko M., Szwajcarski model demokracji bezpośredniej, [w:] Stan i perspektywy demokracji bezpośredniej we współczesnym świecie, Lublin 2011.
• Mrozowska S., Demokracja uczestnicząca perspektywy europejskiej, [w:] Stan i perspektywy demokracji bezpośredniej we współczesnym świecie, red. M. Marczewsk-Rytko, Lublin 2011.
• Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich - teoria , praktyka, perspektywy, Toruń 2008.
• Pietrzak M., Demokracja reprezentacyjna i bezpośrednia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Referendum konstytucyjne w Polsce, red. M.T. Staszewski, Warszawa 1997.
• Podolak M., Rola i znaczenie demokracji bezpośredniej we współczesnych państwach, [w:] Polityczne wyzwania współczesnych państw. Perspektywa globalna, t. 1, red. W. Gizicki, Lublin 2011.
• Podolak M., Demokratyzacja społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, [w:] Aksjologiczny i pragmatyczny wymiar współczesnej polityki, red. D. Walczak-Duraj, Łódź 2011.
• Popławska E., Zasada rządów przedstawicielskich i formy demokracji bezpośredniej, [w:] Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998.
• Rachwał M., Demokracja bezpośrednia w procesie kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego, Warszawa 2010.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskie. Komentarz, Kraków 2002.
• Sokolewicz W., Tezy do art. 225, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. II, Warszawa 2001.
• Szmyt A., Zasady zmiany konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Zasady zmiany konstytucji w państwach europejskich, red. R. Grabowski, S. Grabowska, Warszawa 2008.
• Ustawa z 24 czerwca 1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, Dz.U. 1999 nr 62, poz. 688.
• Uziębło P., Inicjatywa ustawodawcza obywateli w Polsce na tle rozwiązań ustrojowych państw obcych, Warszawa 2006.
• Zielona księga na rzecz adekwatnych, stabilnych i bezpiecznych systemów emerytalnych w Europie, Komisja Europejska, Bruksela 2010.
• Ape, Sejm. "Nie" dla referendum w sprawie podwyższenia wieku emerytalnego, http://wyborcza.pl/1,76842,11448974,Sejm___Nie__dla_referendum_w_sprawie_podwyzszenia.html

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2015.hss.12