Metoda taksonomiczna jako metoda identyfikacji czynników określających poziom kosztów przedsiębiorstw handlu detalicznego

• Autorzy: Aleksandra Witkowska
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca stanowi przyczynek do zagadnienia statystycznej identyfikacji czynników określających poziom kosztów w przedsiębiorstwach handlu detalicznego. W ujęciu powyższego opracowania pojęcie identyfikacji jest traktowane przede wszystkim w sensie statystyki ekonomicznej. Jest więc rozumiana jako przekład informacji źródłowych na kategorie statystyczne i w dalszym etapie na ekonomiczne. Obejmuje swoim zakresem numeryczne określenie danego czynnika oraz siły jego oddziaływania na badane zjawisko, a także możliwość utożsamiania uzyskanych rezultatów z określonymi relacjami ekonomicznymi. Celem naszego postępowania będzie zatem wydzielenie z wielu apriorycznie ustalonych zmiennych jedynie takich, których wpływ na koszty jest istotny tak ze statystycznego jak i ekonomicznego punktu widzenia, a następnie określenie siły tego oddziaływania. Prawidłowe rozwiązanie zasygnalizowanego problemu jest zadaniem złożonym. Spływ na to posiada z jednej strony charakter wielu determinant (niektóre z nich są z natury swej niemożliwe do skwantyfikowania), z drugiej zaś wielokierunkowość ich wpływu na koszty, w wyniku czego jeden z czynników oddziaływuje na drugi, ten z kolei wpływa na poziom kosztów, a także na czynnik go determinujący. Tworzy się więc system, w którym wpływ jednego czynnika wiąże się nierozerwalnie z wpływem pozostałych. W takiej sytuacji przyjęcie w analizie, zmiennych ustalonych jedynie na podstawie przesłanek czysto merytorycznych, leżących po stronie dyscyplin przedmiotowych (np. teoria ekonomii, ekonomika handlu) nie wystarcza dla określenia, które z potencjalnych determinant w sposób istotny wpływają na zmienność kosztów. Koniecznym staje się posłużenie pewnymi kryteriami statystycznymi pozwalającymi jednoznacznie ocenić przydatność danego czynnika w opisie mechanizmu kształtowania się kosztów działalności przedsiębiorstwa handlowego. Przedstawiony punkt widzenia doprowadził do wykształcenia się szeregu statystycznych metod wyboru zmiennych objaśniających, z których jedna, stosunkowo najmniej znana i praktycznie niewykorzystywana, tj. metoda taksonomiczna, będzie przedmiotem naszego zainteresowania. Egzemplifikacja empiryczna prezentowanej w opracowaniu metody dokonana zostanie na przykładzie zbiorowości 57 przedsiębiorstw handlu detalicznego artykułami spożywczymi, działającymi w środowisku miejskim na terenie całego kraju w roku 1967. Wybór tej zbiorowości podyktowany został przede wszystkim względami natury poznawczej. Chodzi mianowicie o to, że branie spożywcze charakteryzuje bardzo znaczna kosztochłonność realizacji obrotów połączona ze szczególnie wysokim udziałem czynnika pracy w świadczeniu usług handlowych. Fakt ten powoduje siłą rzeczy stosunkowo dużą wrażliwość kosztów na zmiany tego czynnika. W tym kontekście interesujące wydaje się określenie, czy a jeśli tak to jaką rolę w warunkach silnej presji czynnika pracy na koszty odgrywają zmienne reprezentujące inne czynniki wytwórcze. Podjęty temat reprezentuje wycinek długofalowych badań z zakresu analizy kosztów handlowych prowadzonych przez Zakład Statystyki i Demografii AE w Poznaniu. Podstawę źródłową natomiast stanowią informacje zawarte w banku danych kosztów handlu uspołecznionego tegoż Zakładu. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Koszty w przedsiębiorstwie; Handel detaliczny; Przedsiębiorstwo handlowe; Metody taksonomiczne

EN

Costs in companies; Retail trade; Commercial enterprises; Taxonomic methods

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1981
• Numer: nr 94 Prace Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej
• Strony: 52-63

Twórcy

autor

Aleksandra Witkowska

Bibliografia

• H.H. Draper, H. Smith: Analiza regresji stosowana, PWN. Warszawa 1973.
• M. Gruszczyński, M. Kolupa, E. Leniewska, G. Napiórkowski: Miary zgodności, metody doboru zmiennych, problemy współliniowości, PWN, Warszawa 1979.
• Z. Hellwig: Problem optymalnego wyboru predyktant, Przegląd Statystyczny 1969, z. 3-4.
• Z. Pawłowski: Ekonometria, PWN, Warszawa 1975.
• R. Peretiatkowicz: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa handlowego, PWE, Warszawa 1971.
• W. Pluta: Metoda wyboru zmiennych w modelach symptomatycznych, Przegląd Statystyczny 1973, z. 2.
• W. Pluta: Wielowymiarowa analiza porównawcza w badaniach ekonomicznych, PWE, Warszawa 1977.
• B. Podolec, K. Zając: Ekonometryczne metody ustalania rejonów konsumpcji, PWE, Warszawa 1978.
• U. Siedlecka: Taksonomiczna metoda wyboru zmiennych, Prace Naukowe WSE Wrocław 1976, z. 107.
• red. W. Welfe: Ekonometryczne modele rynku, PWE, Warszawa 1977, t. 1.
• S. Wierzchosławski: Zmiany w strukturze kosztów przedsiębiorstw handlu detalicznego w okresie powojennym, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1965, nr 4.
• Z. Zakrzewski: Ekonomika handlu wewnętrznego, PWN, Warszawa 1970.