System polityki w perspektywie teorii Luhmanna

• Autorzy: Krzysztof C. Matuszek

Warianty tytułu

The System of Politics in the Perspective of Luhmann's Theory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł przedstawia politykę jako system społeczny w perspektywie teorii systemów Niklasa Luhmanna. W świetle socjologii Luhmanna zjawiska polityczne są rezultatem wyodrębnienia systemu i jego ciągłej irytacji ze strony środowiska społecznego. Nowoczesne społeczeństwo odznacza się brakiem centrum i dominacją zróżnicowania funkcjonalnego, co znaczy, że o jego dynamice stanowią wyodrębnione systemy funkcjonalne gospodarki, polityki, prawa, nauki, mass mediów, oświaty i inne. W poniższych badaniach skupiam się na tych zagadnieniach, które wydają się szczególnie istotne dla funkcjonowania współczesnej polityki. Chodzi o autonomię polityki jako wyodrębnionego systemu społecznego, demokrację jako instytucjonalizację niepewności, polityzację społeczeństwa przy jednoczesnej bezsilności państwa, przekształcenia państwa dobrobytu oraz skandale polityczne i symbiozę polityki z mass mediami. Będzie to głównie przedstawienie analiz autora Die Politik der Gesellschaft, a poza tym próba interpretacji przy użyciu narzędzi teorii systemów zjawisk opisywanych w dzisiejszej politologii. Wymaga to wyjaśnienia specyficznych pojęć, takich jak wyodrębnienie (Ausdifferenzierung), autoreprodukcja (Autopoiesis), zamknięcie operacyjne, irytacje, komunikacja, funkcja i kod binarny, których znajomość jest konieczna do zrozumienia Luhmannowskiej socjologii polityki. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents politics in reference to Niklas Luhmann's systems theory as a social system. In the light of Luhmann's sociology political phenomena are results of the systems differentiation and its continuous irritation from its social environment. The modern society has no center and it is functionally differentiated which means that its dynamics is determined by differentiated functional systems of economy, politics, law, science, mass media, education and others. In the paper I focus on issues which I consider especially important for the functioning of contemporary politics, like the autonomy of politics as a differentiated social system, democracy as institutionalized uncertainty, the politicization of society accompanied by a powerless state, transformation of the welfare state, political scandals and a symbiosis of politics and mass media. The paper is meant to be mainly a presentation of Luhmann's analysis and furthermore an attempt to interpret by means of systems theory tools phenomena described in today's political science. This requires an explanation of specific concepts like (out-)differentiation (Ausdifferenzierung), self-reproduction (Autopoiesis), operational closure, irritation, function and binary code, which are inevitable to understand Luhmann's sociology of politics. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

System polityczny; System społeczny; Dobrobyt; Społeczne funkcje państwa dobrobytu

EN

Political system; Social system; Prosperity; Social functions of the welfare state

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2014
• Tom: 5
• Numer: nr 12 System polityczny : autonomia, autoreprodukcja i dehumanizacja?
• Strony: 15-29

Twórcy

autor

Krzysztof C. Matuszek

• Akademia Ignatianum w Krakowie

Bibliografia

• Brodocz, A., 2003, Das politische System und seine strukturellen Kopplungen, w: K.U. Hellmann, K. Fischer, H. Bluhm (Hg.), Das System der Politik, Westdeutscher Verlag, Wiesbaden, s. 80-94.
• Göbel, A., 2003, Die Selbstbeschreibung des politischen Systems. Eine systemtheoretische Perspektive auf die politische Ideengeschichte, w: K.U. Hellmann, K. Fischer, H. Bluhm (Hg.), Das System der Politik, Westdeutscher Verlag, Wiesbaden, s. 213-235.
• Habermas, J., 2002, Teoria działania komunikacyjnego. Przyczynek do krytyki rozumu funkcjonalnego, t. 2, tłum. A.M. Kaniowski, PWN, Warszawa.
• Hellmann, K.U., Fischer, K., 2003, Niklas Luhmanns politische Theorie in der politikwissenschaftlichen Diskussion, w: K.U. Hellmann, K. Fischer, H. Bluhm (Hg.), Das System der Politik, Westdeutscher Verlag, Wiesbaden, s. 9-16.
• Legutko, P., 2009, Media i polityka - 20 lat później, w: J. Kloczkowski (red.), Rzeczpospolita 1989-2009. Zwykłe państwo Polaków?, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków, s. 95-110.
• Luhmann, N., 1975, Macht, Ferdinand Enke Verlag, Stuttgart.
• Luhmann, N. 1983, Legitimation durch Verfahren, Suhrkamp, Frankfurt am Main (1. Aufl.: 1969, Hermann Luchterhand Verlag).
• Luhmann, N., 1994, Teoria polityczna państwa bezpieczeństwa socjalnego, wstęp i przekład: G. Skąpska, PWN, Warszawa (Luhmann, N., 1981, Politische Theorie im Wohlfahrtstaat, Olzog, München - Wien).
• Luhmann, N., 1995, Soziologische Aufklärung 6. Die Soziologie und der Mensch, Westdeutscher Verlag, Opladen.
• Luhmann, N., 1996, Die Realität der Massenmedien, 2., erweiterte Aufl., Westdeutscher Verlag, Opladen.
• Luhmann, N., 1997, Die Gesellschaft der Gesellschaft, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
• Luhmann, N., 2000, Die Politik der Gesellschaft, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
• Luhmann, N., 2007, Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii, tłum. M. Kaczmarczyk, NOMOS, Kraków (Luhmann, N., 1984, Soziale Systeme. Grundriß einer allgemeinen Theorie, Suhrkamp, Frankfurt am Main).
• Matuszek, K.C., 2010, Systemy wojenne. Współczesne wojny w perspektywie teorii Niklasa Luhmanna, WAM, Kraków.
• Wołek, A., 2012, Słabe państwo, Ośrodek Myśli Politycznej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Kraków - Warszawa.