Charakter prawny umowy darowizny - wybrane problemy

• Autorzy: Dagmara Florek-Klęsk

Warianty tytułu

Legal Nature of the Contract of Donation - Some Problems

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Problematyka odwołania darowizny jest skomplikowaną sprawą i nie zawsze ma szansę się powieść. Darowiznę można co prawda odwołać, jednakże wyłącznie z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego wobec darczyńcy oraz gdy stan majątkowy darczyńcy uległ takiemu pogorszeniu, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania, odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb, albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Zatem przesłanką konieczną do skutecznego odwołania darowizny jest rażąca niewdzięczność albo pogorszenie się sytuacji majątkowej darczyńcy. W kodeksie cywilnym jednakże nie wyjaśniono, czym jest "rażąca niewdzięczność". Odpowiedzi takiej należy szukać w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym "niewdzięczność" to w szczególności takie zachowania obdarowanego, które są skierowane przeciwko darczyńcy z zamiarem nieprzyjaznym i wrogim. Chodzi tu przede wszystkim o popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy, np. przeciwko zdrowiu, życiu, czci, mieniu oraz o naruszenie przez obdarowanego obowiązków wynikających ze stosunków osobistych łączących go z darczyńcą - np. odmowa udzielenia pomocy w razie choroby. Nie są traktowane, jako rażąca niewdzięczność drobne czyny - nawet umyślne - ale nie wykraczające poza zwykłe konflikty rodzinne. Ponadto należy zwrócić uwagę, że nie każde pogorszenie sytuacji majątkowej darczyńcy uzasadnia odwołanie darowizny jeszcze nie wykonanej, gdyż pogorszenie to musi być istotne. Zmiany nieistotne nie dają podstawy do odwołania darowizny. Do odwołania darowizny jeszcze nie wykonanej nie daje również podstaw trudna sytuacja materialna, jeżeli ten stan rzeczy istniał przed zawarciem umowy darowizny Na koniec warto też zauważyć, że pomimo niegodnego zachowania obdarowanego darowizny nie można odwołać, jeśli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Przebaczenie to może mieć dowolną formę, zarówno ustną jak i pisemną. (abstrakt oryginalny)

EN

The issue of donation appeal is a complex matter and not always has a chance to succeed. Donation can indeed appeal, but only because of the blatant ingratitude of the donee to the donor and the donor's financial status has deteriorated in such a way that the execution of donation cannot take place without prejudice to its own maintenance, according to the justified needs or without prejudice to honor its statutory maintenance obligations. Thus, a necessary prerequisite to an effective remedy donation is blatant ingratitude or deterioration of the financial situation of the donor. The Civil Code, however, does not explain what a "blatant ingratitude" is. The answers must be sought in the case law of the Supreme Court, according to which "ingratitude" in particular is such the behaviors of the recipient, which are directed against the donor of hostile intent. This is primarily an offense against the donor, for example, against health, life, honor, property and the violation by the recipient obligations arising from personal relationships linking it with donor - such as the refusal to provide assistance in case of illness. They are treated as minor acts of blatant ingratitude - even intentional - but do not go beyond the usual family conflicts. It is important to note that not every donor's worsening financial situation justifies an appeal when the donation has not been made yet, because this deterioration must be important. Changes irrelevant does not give grounds for appeal donations. Finally, it should be noted that despite the unworthy behavior of the recipient donations cannot be dismissed, if the donor forgave the donator. Forgiveness can be in any form, both oral and written. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Darowizny; Prawo spadkowe; Prawo cywilne; Świadczenia alimentacyjne

EN

Donation; Succession law; Civil law; Maintenance payments

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2014
• Tom: 19 (XIX)
• Numer: nr 21 (4)
• Strony: 37-56

Twórcy

autor

Dagmara Florek-Klęsk

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

Bibliografia

• Babiarz S., Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2008.
• Brzeszczyńska S., Umowy w obrocie nieruchomościami, Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2005.
• Czachórski W. , Zobowiązania. Zarys Wykładu, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2009.
• Dębiński A., Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2007.
• Dmowski S. [w:] pod red. Bieniek G., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga Trzecia. Zobowiązania, Tom 2, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2007.
• Filipiak T., Mojak J., Nazar M., Niezbecka E., Zarys prawa cywilnego, Wyd. Verba, Lublin 2003.
• Gawlik Z. [w:] pod red. Kidyby A., Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania część szczegółowa, Tom 2, Wyd. Lex, Warszawa 2010.
• Gawlik Z., Janiak A., Kidyba A., Kopaczyńska-Pieczniak K., Kozieł G., Niezbecka E., Sokołowski T., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, Wyd. Lex, Warszawa 2010.
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Klauzula_rebus_sic_stantibus
• http://www.infor.pl/prawo/darowizny/wykonanie-i-odwolaniedarowizny/79922,Kiedy-mozna-odwolac-wykonana-darowizne.html (05.02.2014 r.)
• Jezioro J. [w:] pod red. Gniewka E., Kodeks Cywilny. Komentarz do artykułów 353- 1088, Tom 2, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004.
• Kuryłowicz M., Wiliński A., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, wyd. Wolters Kluwers Business, Warszawa 2008.
• Ohanowicz A., Górski J., Zarys prawa zobowiązań, Wyd. PWN, Warszawa 1970.
• Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2001 r., sygn. I CA 1/01, LexPolonica nr 49117.
• Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1998 r. sygn. II CKN 31/98, LexPolonica nr 37571.
• Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 2 grudnia 1997r., sygn. I ACz 478/97, LexPolonica nr 2129042.
• Radwański Z. , Olejniczak A., Zobowiązania - część ogólna, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2006.
• Safjan M. [w:] pod red. Pietrzykowskiego K. , Kodeks Cywilny. Komentarz do artykułów 450- 1088, Tom 2, Wyd. C.H.Beck, Warszawa 2011.
• Stecki L. [w:] pod red. Rajski J., System prawa prywatnego. Prawo zobowiązań - część szczegółowa, Tom 7, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2011.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2004 r. sygn. III CZP 30/04, LexPolonica nr 108156.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1967 r. sygn. III CZP 32/66, LexPolonica nr 754.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny, tj. Dz.U. 1964, Nr 16, poz. 93 z póź. zm.
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r., Kodeks rodzinny i opiekuńczy, tj. Dz.U. 2012 r, poz. 788, z późn. zm.
• Warciński M., Odwołanie darowizny wykonanej, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2012.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dani 20 stycznia 2000r., sygn. akt. I CKN 1187/99, LexPolonica nr 379749.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005r. sygn. I CK 112/05, LexPolonica nr 186998.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005r. sygn. I CK 112/05, LexPolonica nr 186998.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1998 r. sygn. III CKN 31/98, LexPolonica nr 219257.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1997 r., sygn.. III CKN 170/ 97, LexPolonica nr 50614.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2005 r. sygn. I CK 571/2004, LexPolonica nr 2794844.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 r. sygn. IV CKN 115/01, LexPolonica nr 137593.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2000r., sygn. akt. I CKN 872/2000, LexPolonica nr 2210519.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2014.hss.55