Własność państwowa przedsiębiorstw sektora paliwowo-energetycznego w kontekście polityki bezpieczeństwa energetycznego

• Autorzy: Robert Uberman

Warianty tytułu

State's Ownership of Energy Corporations in Vies of an Energy Security

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł omawia kwestię własności państwowej w sektorze paliwowo-energetycznym w kontekście bezpieczeństwa energetycznego na przykładzie wybranych krajów. Przedstawiony rys historyczny pokazuje szerszy kontekst procesów prywatyzacyjnych omawianego sektora zarówno na Zachodzie Europy jak i w byłych krajach socjalistycznych. Następnie poddano analizie stopień kontroli właścicielskiej państwa w poszczególnych, wybranych krajach. Szczególnie przeanalizowano relacje pomiędzy narodowymi (państwowymi) a prywatnymi (globalnymi) koncernami sektora paliwowo-energetycznego, a zwłaszcza sektora gazowo-naftowego. W podsumowaniu wskazano na brak jednolitego modelu postępowania w tym zakresie, wynikający z różnych uwarunkowań geopolitycznych i makroekonomicznych prezentowanych państw oraz na wyzwania wobec polskiego rządu, dotyczące wyboru wzorców najbardziej adekwatnych dla sytuacji naszego kraju i wprowadzenia ich w życie. (abstrakt oryginalny)

EN

The article discusses a relation in between energy security and state ownership of the enterprises active in energy and fuel sector. A history of privatisation efforts carried out both in Western Europe and in post-communist countries is presented to give background for current state of the governmental involvement in the sector. The main part of the article is devoted to individual analysis of selected countries representing various models of ownership policy, among others: USA, UK, Germany and Russia. These analysis are complemented by a chapter discussing the issue of competition between so called National Oil Companies, owned, or at least controlled by governments and Global Oil Companies, public but almost purely privately owned ones. They indicate a variety of ownership models applied or rather developed due to differences in size and structure of natural energy resources, balance of internal supply and demand, military strength, political position, particular model of free market economy in general, membership in key international organisations. All the factors mentioned have lead to a situation in which a total lack of governmental ownership in the sector's corporation can be attributed only to USA and UK. In all other countries analysed states act as important or even dominant shareholders in key energy companies, trying to pursue, in more or less open ways, their policies. Having understood that their results depend very much on the strength and international presence of state controlled corporations governments promote their business development through adoption of the most advanced managerial practices, research in technology and participation in global cooperation with key players in energy and energy related sectors. Therefore they do not exclude neither a partial participation of private investors nor bringing state controlled companies to, even foreign, stock exchanges. But always governments execute control over activities related to energy security and protect these corporations from hostile takeovers. On the other side governments actively support the controlled companies on various fields for example trying to weaken certain EU regulations, negotiating international agreements considering their presence abroad or granting licences for their own natural resources on preferential terms. In conclusion it is stated that no universal "correct" or "European" pattern regarding neither state ownership in energy companies nor using this tool for protecting energy security exists. Therefore Poland has to select solutions most adequate to it's own situation and apply them in the most effective way. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka energetyczna; Energetyka; Bezpieczeństwo energetyczne; Prywatyzacja; Własność państwowa

EN

Energy policy; Energetics; Energy security; Privatisation; State ownership

• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2011
• Tom: 14
• Numer: z. 1
• Strony: 29-57

Twórcy

autor

Robert Uberman

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie

Bibliografia

• [1] BALCEROWICZ L., 1992 - 800 dni. Szok kontrolowany. Wyd. 1, Warszawa, Polska Oficyna Wydawnicza "BGW".
• [2] BACEVICH A.J., 2002 - American Empire. The Realities & Consequences of U.S. Diplomacy. Wyd. 1, Cambridge, MA, Harvard University Press.
• [3] BANIAK A., LASZLO P., 2000 - Reformy przemysłu elektroenergetycznego w Europie Środkowej i Wschodniej. Próba analizy porównawczej. Wyd. 1, Budapeszt, Central European University.
• [4] BOUNDS A., 2007 - Eon defiant on break-up plan. Financial Times, 5 października.
• [5] Chech Republic. Country Analysis Briefs. Energy Information Agency, 2006.
• [6] CUERVO A., 2000 - Explaining the variance in the performance effects of privatization. Academy of Management Review, Lipiec.
• [7] Crude and Oily. Energy Reform in Mexico. The Economist, 26 lipca, str. 55-56.
• [8] CZIOMER E. (red.), 2008 - Międzynarodowe bezpieczeństwo energetyczne w XXI wieku. Kraków, Wyd. 1, KSW im. A.F. Modrzewskiego.
• [9] DJAMARANI M., 2010 - The rise of the NOC continues. Petroleum Review, Lipiec.
• [10] ELLER S.L., HARTLEY P., MEDLOCK K.B., 2007 - Empirical Evidence on the Operational Efficiency of National Oil Companies. Rice University.
• [11] EDF, 2010 - EDF Consolidated Financial Statements 2009.
• [12] E.ON, 2010 - E.ON Consolidated Financial Statements 2009.
• [13] FISCHER E., 2002 - Organizacja sektora gazowego i jego prywatyzacja. Polityka gospodarcza 5-6.
• [14] GDF, 2010 - GDF-Suez Reference Document 2009.
• [15] HARKS E., 2006 - Transnational Cross-Ownership Schemes in Energy Sectors. A Tool for Increasing Energy Security. Berlin, Wyd. 1, EWI.
• [16] HOYOS C., 2009 - National oil groups' shares hit harder by downturn. Financial Times, 26 stycznia.
• [17] JAFFE M.A., SOLIGO R., 2007 - The International Oil Companies. Rice University.
• [18] JASIŃSKI P., SZABLEWSKI A.T., YARROW G., 1995 - Konkurencja i regulacja w przemyśle energetycznym. Brytyjskie doświadczenia a polskie problemy. Warszawa,Wyd. 1, DW Elipsa.
• [19] KALICKI J.H., GOLDWYN D.L., 2005 - Energy & Security. Towards a new foreign policy strategy. Washington D.C., Wyd. 1, Woodrow Wilson Centre Press.
• [20] KARŁOWICZ-STOMA G., 2001 - Prywatyzacja polskiego sektora elektroenergetycznego a integracja z Unią Europejską. www.cire.pl, lipiec.
• [21] KARWOWSKA R. (red.), 1999 - Regulacja i prywatyzacja w dziedzinach infrastrukturalnych w perspektywie integracji z Unią Europejską. Warszawa, Wyd. 1, Edukacja i Praca.
• [22] KILGORE C.W. (red.), 1996 - Privatization and the Globalization of Energy Markets. Washington D.C., Wyd. 1, DOE/EIA.
• [23] KNIGHT P., 2010a - Brazil's pre-salt challenge. Petroleum Review, czerwiec.
• [24] KNIGHT P., 2010b - A new Petrobras? Petroleum Review, czerwiec.
• [25] LARSSON R. L., 2006 - Russia's Energy Policy. Security Dimensions and Russia's Reliability as an Energy Supplier. Sztokholm, Wyd. 1, FOIR.
• [25] LUDWIKOWSKI R.R. (red.), 1998 - Regulacje Handlu i Biznesu Międzynarodowego. Warszawa, Wyd. 1, Dom Wydawniczy ABC.
• [26] ŁUCKI Z., 1999 - Nowe kierunki zarządzania w oświatowym przemyśle naftowym.Mat. Konf. IX Międzynarodowej Konferencji z cyklu "Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi" 17-19 listopada, Kraków, Wyd. 1, IGSMiE PAN.
• [27] MCNULTY S., 2007 - Oil groups put faith in R&D as states lock up reserves. Financial Times, 21 sierpnia.
• [28] NEWBERY D.M., POLLITT M..G., 1997 - The Restructuring and Privatization of the U.K. Energy Supply - Was It Worth It? Public Policy for the Private Sector, wrzesień.
• [29] Norwegian Ministry of Trade and Industry, 2009 - The State's Ownership Report 2008.Oslo,Wyd. 1.
• [30] RYBCZYŃSKI A., 2010 - Rosjanie w MOL - alarm dla regionu. Energysecurity.eu.
• [31] RWE, 2009 - RWE Annual Report 2008.
• [32] SAMPSON A. - Siedem sióstr. Warszawa, Wyd. 1 polskie, KiW.
• [33] SKREBOWSKI C., 2010 - Companies oil production rebounds and gas flows grow. Petroleum Review, maj.
• [34] THOMAS S., 2007 - Corporate concentration in the EU energy sector. Londyn, Wyd. 1, University of Greenwich.
• [35] United Kingdom. Country Analysis Briefs. Energy Information Agency, 2006.
• [36] VICKERS J.,YARROW G., 1988 - Privatization. An economic analysis. London,Wyd. 1, MIT Press.
• [37] WILLMAN J., 2008 - Yesterday's bad guys ride to rescue. Financial Times, 23 stycznia.
• [38] WOLF M., 2007 - Biofuels: an everyday story of special interests and subsidies. Financial Times, 31 października.