Polityka makroekonomiczna w Polsce a wymogi UGW

• Autorzy: Jan Borowiec
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Główne dziedziny polityki makroekonomicznej Polski w różnym stopniu miały na uwadze wymogi funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej. Najwięcej zastrzeżeń budziło prowadzenie polityki budżetowej. Polska nie osiągnęła przed 2007 roku średniookresowego celu budżetowego, określonego paktem na rzecz stabilności i wzrostu. Co więcej miała nadmierny deficyt budżetowy, którego poziom znacznie przewyższał wartość odniesienia przewidzianą Traktatem. W efekcie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej wszczęta została wobec niej procedura nadmiernego deficytu. W okresie przedakcesyjnym, jak również w pierwszych latach członkostwa w UE, nie podjęto żadnych skutecznych działań w celu konsolidacji budżetu. Rozpoczęta w 2005 roku konsolidacja budżetowa polegała wyłącznie na podwyższaniu podatków, co dowodzi jej niskiej jakości. Poza tym nie doprowadziła ona do redukcji długu publicznego - celu ostatecznego konsolidacji budżetu. W porównaniu z polityką budżetową, polityka pieniężna prowadzona była w większej zgodności z Traktatem. Jej cele są takie same jak w strefie euro, podobne są strategie oraz instrumenty. Ustawodawstwo polskie, zgodne z Traktatem i statutem ESBC, zapewnia NBP dużą autonomię w określaniu i realizacji polityki pieniężnej. Ramy prawno-instytucjonalne sprzyjały więc prowadzeniu polityki pieniężnej ukierunkowanej najpierw na osiągnięcie stabilności cen, a począwszy od 2002 roku - na utrzymanie tej stabilności. Wynikiem tak prowadzonej polityki pieniężnej jest spełnienie dwóch kryteriów konwergencji monetarnej: osiągnięcia wysokiego poziomu stabilności cen i stabilności długoterminowej stopy procentowej. Jedynym kryterium monetarnym, które Polska nie spełnia jeszcze jest kryterium udziału w mechanizmie kursowym (ERM 2). Obie te dziedziny polityki makroekonomicznej wywiązywały się także różnie z zadania stabilizowania gospodarki. Polityka pieniężna, mimo że jej działania stabilizujące mają charakter warunkowy, ponieważ nie mogą podważać celu stabilności cen, głównego celu NBP, była na ogół lepiej przystosowana do zmieniających się warunków cyklicznych. Polityka budżetowa częściej miała charakter procykliczny niż antycykliczny. Z wyjątkiem 2005 r. nie była ona jednak ani zbyt restrykcyjna, ani zbyt ekspansywna. W ocenie tej polityki nie można oczywiście pomijać kosztów netto reformy emerytalnej z 1999 r. Zwiększyły one deficyt budżetowy o około 2% PKB rocznie. Reformy te czynią trudniejszym zadanie prowadzenia polityki budżetowej zgodnie z traktatowymi wymogami unii gospodarczej i walutowej. Jednakże są one niezbędne do zapewnienia stabilności finansów publicznych w długim okresie, zwłaszcza w warunkach procesu starzenia się ludności w Europie. Bez tych reform nie byłoby możliwe sprostanie budżetowym skutkom tego procesu z jednoczesnym unikaniem nadmiernego deficytu i długu publicznego. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Polityka makroekonomiczna; Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW); Traktat o WE; Polityka budżetowa; Polityka pieniężna państwa; Polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego

EN

Macroeconomic policy; Economic and Monetary Union (EMU); European Community Treaty; Budgetary policy; State monetary policy; Monetary Policy of the ECB

• Czasopismo: Polityka Gospodarcza
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 17-18
• Strony: 31-47

Twórcy

autor

Jan Borowiec

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Alesina A., Perotti R., Fiscal adjustments in OECD countries: composition and macroeconomic effects, NBER Working Paper 1996 nr 5730.
• Alesina A., Perotti R" Fiscal expansion and fiscal adjustment in OECD countries, NBER Working Paper 1995 nr 5214.
• Bohn H., Inman R.P., Balanced-budget rules and public deficits: evidence from the U.S. States, "Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy" 1996 nr 45.
• Borowiec J., Unia ekonomiczna i monetarna. Historia, podstawy teoretyczne, polityka, AE Wrocław 2001.
• Co-ordination of Economic Policies in the EMU: a Presentation of Key Features of Main Procedures, "Euro Papers", 2002 nr 45.
• EBC, Raport o konwergencji, Frankfurt am Main, grudzień 2006.
• European Commission, Cyclical adjustment budget balances, Autumn 2007, European Communities 2007.
• European Commission, Public Finances in EMU - 2007, "European Economy" 2007 nr 3.
• European Commission, Statistical Annex of European Economy, Autumn 2007 European Communities 2007.
• European Commission, Price and cost competitiveness. Part 2: Tables and charts by country, Third quarter 2007. European Communities 2007.
• Eurostat, EU economic data pocketbook 2-2007, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg 2007.
• Girouard N., André C., Measuring cyclically-adjustment budget balances for the OECD countries, Economic Department Working Papers, 2005 nr 434.
• Inman R.P., Do balanced budget rules work? U.S. experience and possible lessons for the EMU, NBER Working Paper 1996 nr 5838.
• Kopits G., Fiscal rules: Useful policy framework or unnecessary ornament? W: Fiscal rules, Banca d'ltalia, Perugia 2001.
• Kumar M.S, Leigh D. Plekhanov A., Fiscal Adjustments: Determinants and Macroeconomic Consequences, IMF Working Paper 2007 nr 178.
• Langenus G., Le pacte de stabilité et de croissance: une histoire mouvementée, "Revue économique", (Banque Nationale de Belgique) 2005 nr 2.
• OECD, "OECD Economic Outlook" No 81, Paris 2007.
• Nord P. van den, The size and role automatic fiscal stabilizers in the 1990s and beyond, Economic Department Working Paper (OECD) 2000 nr 230.
• Rzeczpospolita Polska, Zaktualizowany program konwergencji na lata 2006-2009, Warszawa 2007.