Relacje chińsko-japońskie w okresie rządów Shinzo Abe

• Autorzy: Tomasz Smura

Warianty tytułu

China-Japan Relations in Shinzo Abe's Term

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wiek XXI coraz częściej nazywany jest w literaturze naukowej i publicystyce "wiekiem Azji". Europa czy wręcz cały zachodni świat traci bowiem stopniowo znaczenie na rzecz takich nowych potęg, jak Chiny czy Indie, a centrum światowego handlu i produkcji przemysłowej przemieszcza się w kierunku Pacyfiku. Proces ten znajduje także odzwierciedlenie w koncepcjach polityki zagranicznej światowych mocarstw. Przykładem tego jest amerykański "Pivot"', czyli zapowiedziana przez administrację Baracka Obamy strategia zwiększenia aktywności wojskowej i gospodarczej USA w rejonie Oceanu Spokojnego. Stany Zjednoczone nie zwiększają jednak swojego zainteresowania Pacyfi kiem tylko ze względu na rosnące znaczenie gospodarcze Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej, ale także dlatego, iż regiony te stanowią potencjalne źródło międzynarodowych kryzysów i globalnej niestabilności. Nierozwiązany konflikt na Półwyspie Koreańskim, status Tajwanu, spory terytorialne na Morzach Wschodniochińskim i Południowochińskim nabierają obecnie nowego wymiaru. Szybko zwiększające się gospodarcze znaczenie azjatyckich państw sprawia, iż jakikolwiek konflikt między nimi mógłby oznaczać katastrofę dla światowej stabilności. Problem ten jest szczególnie widoczny w stosunkach między Chinami i Japonią, które są obecnie odpowiednio drugą i trzecią największą gospodarką świata. Stosunki te bowiem od początku drugiej dekady XXI wieku stają się coraz bardziej napięte. Kontrowersje wokół interpretacji kwestii historycznych, czy spory terytorialne między Chinami a Japonią mogą wywoływać obawy co do przyszłości relacji tych państw, a nawet wybuchu jakiegoś przypadkowego konfliktu między nimi. Sporne kwestie w stosunkach japońsko-chińskich istniały jednak od dawna, a Pekin i Tokio, kierując się pragmatyzmem starały się je łagodzić. Obecnie jednak obie strony przyjęły wyraźnie konfrontacyjne postawy. Powstaje więc pytanie o to, czym spowodowane jest to pogorszenie relacji Chin i Japonii. Pewnym wytłumaczeniem może być sytuacja wewnętrzna w obu państwach. Dla Chin dyplomatyczny konflikt z Japonią stanowi wygodny środek do odwrócenia uwagi opinii społecznej od problemów wewnętrznych. Z kolei dla japońskich władz może być to pretekst do rozbudowy potencjału militarnego i zwiększenia politycznej swobody działania Tokio. Problemy w relacjach chińsko-japońskich mają jednak też podłoże bardziej złożone i wiążą się ze wzrostem politycznej asertywności i militarnej potęgi ChRL oraz ze zmianami w układzie sił w rejonie Azji Wschodniej. (fragment tekstu)

EN

The article discusses the state and causes of deterioration of the China-Japan relations during the LDP government. The main purpose of the article was to explain why two Asian powers, despite excellent economic cooperation, keep tense political relations and what both sides can do to improve them. In the author's opinion the main cause of tension is a shift in the balance of power in favour of China. China, because of its rapid economic growth, which also refl ects in the rise of Chinese military capabilities, presents its political agenda towards neighbours in more assertive way. It meets Japan's concerns and makes Tokyo take more decisive actions in its defence policy, which, because of historical conditions, deepens distrust. Japan fears that along with the Chinese rise Beijing will use more harsh measure against its neighbours and broaden its climes, so Japanese authorities want to show its steadfastness in territorial issues, as in case of Diaoyu/Senkaku row. The author claimed that improvement of the China-Japan relations will not be easy. It demands a long process of trust-building and moderation of both sides. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Stosunki międzynarodowe; Międzynarodowe stosunki polityczne; Polityka zagraniczna; Bezpieczeństwo międzynarodowe

EN

International relations; International political relations; Foreign policy; International security

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2014
• Tom: 49
• Numer: nr 1
• Strony: 165-179

Twórcy

autor

Tomasz Smura

Bibliografia

• M. Kim, H.J. Hodges, Is the 21st Century an "Asian Century"? Raising More Reservations Than Hopes, "Pacific Focus. Inha Journal of International Studies" 2010, nr 2.
• http:// www.apec.org (25.08.2013).
• H. Santis, The China Threat and the "Pivot" to Asia, "Current History" 2012, nr 746, s. 211;
• D.A. Beitelman, Americas Strategie Pivot, "International Journal" 2012, nr 4, s. 1086, 1087.
• I. Chang, Rzeź Nankinu. Historia zapomnianego ludobójstwa, Warszawa 2013,
• E. Pałasz-Rutkowska, K. Starecka, Japonia, Warszawa 2004, s. 142.
• J. Ryall, Humań Bones Could Reveal Truth of Japans 'Unit 73V Experiments, "The Telegraph", http:// www.telegraph.co.uk (25.08.2013).
• Statement by the Chief Cabinet Secretary Yohei Konoon the Result of the Study on the Issue of " Comfort Women ", Ministry of Foreign Affairs of Japan, 4 sierpnia 1993 r.;
• S. Kuki, The Burden of History: the Issue of "Comfort Women " and What Japan Must Do To Move Foreward, "Journal of International Affairs" 2013, nr 1.
• Q. Jin, The Politics of History and Historical Memory in China-Japan Relations, "Journal of Chinese Political Science" 2006, nr 1.
• G.D. Hook, Japan 's International Relations. Politics, Economics and Security, New York 2005, s. 190-192.
• Statistical Communiąue of the People's Republic of China on the 2011 National Economic and Social DeveIopment, National Bureau of Statistics of China, 22 lutego 2012 r., http://www.stats.gov.cn/english (25.08.2013).
• Japan External Trade Organization, http://www.jetro.go.jp/en (25.08.2013).
• M. Cheung, Political Survival and the Yasukuni Controversy in Sino-Japanese Relations, "The Pacific Review" 2010, nr 4.
• Ch.P Chung, China-Japan Relations in the Post- -Koizumi Era: a Brightening Half-decade?, "Asia-Pacific Review" 2012, nr 1, s. 91, 92.
• K. Żakowski, Problem rewizji konstytucji a japońska polityka bezpieczeństwa w XXI w., w: M. Pietrasik, D, Mierzejewski (red.), Chiny i Japonia. Dylemat)' Mocarstw w Azji Wschodniej, Łódź 2009.
• E. Nowicka, Piękny kraj Shinzo Abe - japońska wizja przyszłości?, w: K. Gawlikowski, M. Ławacz (red.), Japonia na początku XXI wieku. Polityka, gospodarka i stosunki z Polską, Toruń 2008, s. 109-123.
• J. Szulik-Tatar, Rząd Shinzo Abe - zmiany w polityce gospodarczej i zagranicznej Japonii, "Biuletyn PISM" 2013, nr 12.
• Defense Programs and Budget of Japan, Overview of FY20I3 Budget, Japan Ministry of Defense, 2013.
• Remarks by President Obama and Prime Minister Abe of Japan After Bilateral Meeting, White House, 22 lutego 2013 r., http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2013/02/22/remarks-president- obama-and-prime-minister-abe-japan-after-bilateral-mee (25.08.2013).
• Wide-mouthed Frog, "The Economist" z 10 sierpnia 2013 r.
• Abe's Amendments Should Raise Alarm, "China Daily" z 20 marca 2013 r., http://www.chinadaily.com.cn (30.08.2013).
• R. Drifte, The Senkaku/Diaoyu Islands Territorial Dispute Between Japan and China: Between the Materialization of the "China Threat" and Japan ,,Revising the Outcome of World War II''?, "UNISCI Discussion Papers" 2013, nr 32; S.
• W. Su, The Territorial Dispute Over the Tiaoyu/Senkaku Islands: An Update, "Ocean Development and International Law" 2005.
• J. Szczudlik-Tatar, Spór chińsko-japoński o wyspy Diaoyu/Senkaku, "Biuletyn PISM" 2012, nr 85.
• Japan-China Islands Dispute: Abe Condemns Radar Lock, "BBC", depesza z 6 lutego 2013 r., http://www.bbc.co.uk (31.08.2013).
• Announcement of the Aircraft Identification Rulesfor the East China Sea Air Defense Identification Zone of the P.R.C., "Xinhua", depesza z 23 listopada 2013 r., http://www.xinhuanet.com/english (30.12.2013).
• China Dismisses Abes Cali for Talks, "Xinhua", depesza z 21 stycznia 2014 r., http://www.xin-huanet.com/english (29.01.2014);
• China Rejects Dialogue With Abe After Shrine Visit, ShanghaiDaily.com, http://www.shanghaidaily.com (29.01.2014).
• R.S. Ross, The Problem With the Pivot, "Foreign Affairs" 2012, nr 6.
• Ambasada RP w Pekinie, http://pekin.msz.gov.pl/pl (28.09.2013);
• The CIA World Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook (28.09.2013);
• The World Bank, http://www.world-bank.org ( 28.09.2013).
• OECD Economic Surveys China, OECD, marzec 2013 r., s. 2.
• SIPRI Yearbook 2013, Oxford 2013, s. 183, 184.
• Annual Report to Congress: Military and Security Developments Involving the People s Republic of China 2013, Department of Defense of the United States, Washington 2013, s. 54-59.
• Air-Sea Battle. Service Collaboration to Address Anti-Access & Area Denial Challenges, Air-Sea Battle Offfice, Washington 2013, s. 2.
• J. Rowiński, Ewolucja polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej (1949-2011), w: K. Gawlikowski, M. Ławacz (red.), Wielkie przemiany w Chinach. Próba bilansu reform Deng Xiaopinga, Warszawa 2012.
• D. Miedrzejewski, Spoty o miejsce i rolę Chin w stosunkach międzynarodowych, w: W. Dziak, K. Gawlikowski, M. Ławacz (red.), Chiny w XXI w. Perspektywy Rozwoju, Warszawa 2012. s. 55.
• K. Hille, M. Dickie, Japan 's Claim to Okinawa Disputed by Influential Chinese Commentators, "The Washington Post" z 23 lipca 2012 r., http://www.washingtonpost.com (15.03.2014).
• J. Symonides, Spory terytorialne na Morzu Południowochińskim. Czy powrót "dyplomacji kanonierek?", "Stosunki Międzynarodowe" 2012, nr 2.
• T.H. Le, A. Kościański (red.), Spoty terytorialne na zachodnim wybrzeżu Pacyfiku, Warszawa, 2013.
• A. Okudera, Chinese Academics Question Japan 's Rights to Okinawa, "The Asahi Sinburn" z 9 maja 2013 r., http://ajw.asahi.com (29.01.2014).
• Defense Posture Review Interim Report, Japan Ministry of Defense, 2013.
• National Security Strategy, "The Government of Japan" z 17 gmdnia 2013 r., s. 12, 13.
• Comfort Women Take on Hashimoto, "Japan Times" z 8 lipca 2013 r., http://www.japantimes.co.jp (30.01.2014).