Polityka zagraniczna Polski wobec małych krajów Europy Środkowo-Wschodniej (1989 - 2009)

• Autorzy: Józef M. Fiszer

Warianty tytułu

Polish Foreign Policy towards Small East-Central European Countries (1989 - 2009)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł jest wnikliwą analizą politologiczną z zakresu współczesnych stosunków międzynarodowych. Jego celem jest prezentacja i próba oceny polityki zagranicznej Polski w latach 1989 - 2009 ze szczególnym uwzględnieniem polityki wobec małych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, czyli bliższych i dalszych sąsiadów Polski. Ukazując sukcesy i porażki polskiej polityki zagranicznej w latach 1989 - 2009, autor jednocześnie próbuje odpowiedzieć na pytania dotyczące nowej strategii w polityce zagranicznej Polski po 2004 roku, czyli po jej przystąpieniu do Unii Europejskiej. Stawia wiele ciekawych tez, m.in., że Polska jako państwo średnie, biorąc pod uwagę jej potencjał demograficzny, gospodarczy, wojskowy i inne, z powodzeniem mogłaby pełnić rolę lidera w Europie Środkowo-Wschodniej, a nawet funkcję mocarstwa regionalnego, skupiającego wokół siebie, takie kraje jak: Litwę, Łotwę, Estonię, Czechy, Słowację, a także Węgry, Słowenię, Rumunię i Bułgarię czy też państwa skandynawskie. Uwzględniając zmieniające się układy sił na arenie międzynarodowej u progu XXI wieku i kształtujący się nowy, wielobiegunowy ład międzynarodowy, autor postuluje, aby obok współpracy z małymi krajami regionu fundamentami polskiej polityki zagranicznej stały się następujące założenia: po pierwsze, Unia Europejska musi być kamieniem węgielnym dla polityki zagranicznej Polski; po drugie, NATO musi pozostać fundamentem polskiej polityki bezpieczeństwa i po trzecie, Polska powinna rozwijać współpracę i wszechstronne stosunki ze Stanami Zjednoczonymi, ale nie powinna popierać tych aspektów amerykańskiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, które nie służą interesom Zachodu, ani stabilności międzynarodowej, podważają wiarygodność ONZ oraz są obliczone na wywoływanie podziałów w Europie i na świecie. Autor wykorzystał tu takie metody badawcze, jak analiza dokumentów i procesów międzynarodowych oraz metodę diagnostyczno-porównawczą. (abstrakt oryginalny)

EN

The present article is a thorough politological analysis of the contemporary international relations. It is aimed at presenting and attempting to assess Polish foreign policy in the years 1989 - 2009, giving special consideration to the policy towards small East-Central European countries, i.e. closer and further neighbors of Poland. Showing successes and failures of Polish foreign policy in the years 1989 - 2009, the author tries to answer the question about the new Polish foreign policy strategy after 2004, i.e. after its accession to the European Union. He proposes many interesting theses, including one that Poland, as a medium size country with its demographic, economic and military potential, could successfully play a role of a leader in East-Central Europe, or even function as a regional superpower gathering around it such countries as Lithuania, Latvia, Estonia, the Czech Republic, Slovakia and even Hungary, Slovenia, Romania and Bulgaria, as well as Scandinavian countries. Taking into account the changing power order at the international arena at the beginning of the 21st century and the development of a new, multi-polarized international order, the author suggests that apart from the co-operation with the small countries of the region, Polish foreign policy should be based on the following assumptions: firstly, the European Union must be a foundation stone of Polish foreign policy; secondly, NATO must be the foundation for Polish security policy; thirdly, Poland should develop co-operation and versatile relations with the United States but it should not support those aspects of American foreign and security policy which do not serve the interests of the West, nor international stability, and question UN's credibility and are aimed at creating divisions in Europe and the world. The author used such research methods as an analysis of documents and international processes and a diagnostic comparative method. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka zagraniczna; Stosunki międzynarodowe; Metody badawcze

EN

Foreign policy; International relations; Research methods

• Czasopismo: Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 1 (28)
• Strony: 129-160

Twórcy

autor

Józef M. Fiszer

• Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie; Komitet Nauk Politycznych PAN

Bibliografia

• Ash T.G., Unia i świat. Razem w Europie, "Gazeta Wyborcza", 16 - 17 V 2009.
• Bieleń S., Raś M. (red.), Polityka zagraniczna Rosji, Difin, Warszawa 2008.
• Bieleń S. (red.), Polska w stosunkach międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza ASPRA - JR, Warszawa 2007.
• Bieleń S., Defcyt realizmu w polskiej polityce zagranicznej, "Stosunki Międzynarodowe" 2008, nr 3 - 4.
• Borkowski P.J., Polityka sąsiedztwa Unii Europejskiej, Difin, Warszawa 2009.
• Ciborowski R. (red.), Rola Polski w polityce Unii Europejskiej wobec krajów Europy Środkowo-Wschodniej, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomii i Zarządzania, Białystok 2007.
• Domagała O., Integracja Polski z Unią Europejską, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
• Fiszer J.M., Suwerenność Polski i tożsamość narodowa w świetle Konstytucji RP i Konstytucji Europejskiej, "Politeja" 2005, nr 2.
• Grosse T.G., Europa na rozdrożu, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2008.
• Kamiński A.Z. (red.), Polska bez strategii. Bezpieczeństwo Europy ŚrodkowoWschodniej i Polski w perspektywie ładu globalnego, ISP PAN, Warszawa 2008.
• Kowal P., "Wymiar wschodni" UE - szansa czy id'ee fixe polskiej polityki, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 2002.
• Krzemiński A., Pogrzebu nie będzie, "Polityka" 2008, nr 45.
• Kuk M., MFW chce podnieść prognozy dla Polski, "Rzeczpospolita", 3 VIII 2009.
• Kuźniar R., Droga do wolności. Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2008.
• Łastawski K., Polska racja stanu po wstąpieniu do Unii Europejskiej, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• Łaptos J., Historia małych krajów Europy, Ossolineum, Wrocław 2002.
• Łoś R., Teoria stosunków międzynarodowych - wybrane zagadnienia, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2001.
• Milczarek D., Dylematy polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej, [w:] Polska polityka integracyjna po przystąpieniu do Unii Europejskiej, (red.) Józef M. Fiszer, ISP PAN, Warszawa 2006.
• Niedźwiecki A., Polska polityka europejska w latach 2005-2007. Zarys problemu, "ATHENAEUM. Political Science" 2008, Vol. 19.
• Nowak-Jeziorański J., Rzeczpospolita atlantycka. Czym jest polska racja stanu?, [w:] Polska polityka wschodnia, Kolegium Europy Wschodniej, Wrocław 2005.
• Piekarska B., Wymiar wschodni polityki Unii Europejskiej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
• Rotfeld A.D., Polityka suwerennej Polski w niestabilnym świecie, "Sprawy Międzynarodowe" 2008, nr 4.
• Sierpowski S. (red.), Polska na tle procesów rozwojowych Europy w XX wieku, Instytut Zachodni, Poznań 2002.
• Smoczyński W., Emirat na gazie, "Polityka" 2009, nr 32.
• Stęplowski R., Wprowadzenie do analizy polityki zagranicznej RP, PISM, Warszawa 2007.
• Świeboda P., Strategiczne wyzwanie dla Unii Europejskiej. Kształtowanie zewnętrznego wymiaru polityki energetycznej. Raport Demos Europa- Centrum Strategii Europejskiej, Warszawa 2006.
• Szczerski K., Dynamika systemu europejskiego. Rozważania o nowym kształcie polityki Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Sztompka P., Zaufanie fundamentem społeczeństwa, Znak, Kraków 2007.
• Zielonka J., Europa jako imperium. Nowe spojrzenie na Unię Europejską, PISM, Warszawa 2007.
• Ziółkowski M., Polityka bezpieczeństwa Polski - inny punkt wyjścia, "Sprawy Międzynarodowe" 2008, nr 4.
• Żelichowski R. (red.), Małe państwa Europy Zachodniej i terytoria o statusie specjalnym, ISP PAN, Warszawa 2008.