Ocena systemów technicznych i przestrzennych w rachunku zasobowym

• Autorzy: Stanisław Łojewski

Warianty tytułu

The Estimate of Technical and Spatial System in the Resources Account

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W okresie przejściowym, to jest do czasu pełnego wprowadzenia zasad gospodarki rynkowej i samofinansowania poszczególnych dziedzin oraz doprowadzenia do prawidłowych relacji cen zasobów, niezmiernie ważny może być rachunek zasobowy w ocenie technik i systemów ochrony środowiska. Przy występowaniu nieekwiwalentnych cen zasobów naturalnych, nie pokrywających społecznych kosztów ich użytkowania i ochrony, nie może być przeprowadzona bezwzględna ocena ekonomiczna wariantów i z konieczności trzeba ograniczać się do wielowariantowych ocen względnych, kierując się prakseologiczną zasadą oszczędności. W artykule przedstawiono elementy metodyki oceny technik w rachunku zasobowym, a także niektóre wyniki badań, jakie uzyskano przy zastosowaniu tej metody w odniesieniu do systemów wodnych, systemów ochrony wód i systemów przestrzennych o różnych funkcjach. Ogólnokrajowe badania ankietowe i statystyczne prowadzone były w latach 1986-1990 w ramach Centralnego Programu Badawczo-Rozwojowego "Ochrona środowiska" i Resortowego Programu Badawczego i Ministerstwa Edukacji Narodowej RR-II-19.Wykorzystano również niektóre wyniki ogólnokrajowych ekspertyz realizowanych w latach 1984-87 . (fragment tekstu)

EN

The article describes the elements of methodology of the estimate of techniques and of technical and spatial system in the resources account. Some study results achieved by means of that method in relation to water systems, water protection systems and spatial systems with various functions are also presented. The nation-wide study was carried out in the years 1986-1990. The said account includes such resources indicators as capital, material, energy, labour, land and water ones. Next, the selected study results concerning surface waters, waste- water treatment plants and recreational and agricultural spatial systems are described. The relations and structures of some indicators are only mentioned. Regarding the tested water systems (water storage, supply and distribution), the author describes the relations between the capital and land indicator as well as spatial diversification of the unit cost of the assurance of raw water uptake. The capital indicators of 1 m3 water storage in the storage reservoirs are affected by the volume of produced operational outcomes. The natural reservoirs have the lowest capital indicators, the artificial farming reservoirs - the higher and the artificial multipurpose reservoirs have got the highest of all. As regards the artificial reservoirs, the relations between those indicators are as many as several dozen but between the artificial and natural reservoirs they are several hundred. Therefore, swelling lakes and water-course is the cheapest way of water storage. The volume of capital expenditure on water storage and supply system which exist in Poland is much more diversified (the appropriate relations are as many as several hundred) than the capital expenditure on water distribution subsystems (the appropriate relations are several dozen). The capital indicators, unit operating costs, energy and land indicators for waste-water treatment plants have been defined, too. It's been found that the more productivity all the types of waste-water treatment plants, have the lower capital indicators they have - adequately as many as 27, 30,15 and 5 times. Considering the remaining indicators, the trend is similar. In addition, the findings show that the small waste-water treatment plants situated in the country (with the productivity of up to 100 m3/d have their resources indicators twice as high as the industrial waste-water treatment plants with similar capacity have. The author also presents the results of the estimate of the selected recreational spatial system (Środkowe Pałuki). According to his calculation, the value of natural resources (recreational resources of natural environment) exceeds the value of direct recreational investments in technical and economic infrastructure. It is several dozen as the latter. Apart from that the writer describes the findings concerning the selected agricultural spatial system located at the Gasowka-River basin and having the worst border agricultural and economic conditions. In this account, the value of cropland with regard to the separate grade of ploughland and grassland (without the value of melioration systems) amounts to 10% of the total value of developed land (soil resources plus technical and economic infrastructure). (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ochrona środowiska; Ochrona wód; Ochrona gruntów rolnych; Zasoby wodne; Zasoby wód powierzchniowych; Inwestycje ekologiczne; Inwestycje w ochronę środowiska

EN

Environmental protection; Protection of waters; Protection of agricultural land; Water resources; Surface water resources; Ecological investments; Environmental investments

• Czasopismo: Ekonomia i Środowisko
• Rocznik: 1992
• Numer: nr 1 (1)
• Strony: 103-117

Twórcy

autor

Stanisław Łojewski

• Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy

Bibliografia

• Metody oceny efektywności ekonomicznej przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska. Praca zbiorowa pod kier. i red. S. Łojewskiego, CPBR 11.4. cel 132. Warszawa Bydgoszcz 1990.
• Badania ankietowe i opracowanie wskaźników techniczno-ekonomicznych małych oczyszczalni ścieków. Praca zbiorowa pod kierunkiem S. Łojewskiego. CPBR 11.4.132, ATR Bydgoszcz 1990
• Wskaźniki techniczno-ekonomiczne w ujęciu branżowym i przestrzennym oraz metody oceny efektywności ekonomicznej przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska. Praca zbiorowa pod kier. S. Łojewskiego. CPBR 11.4. cel 132, ATR Bydgoszcz 1989.
• S. Łojewski: Ekonomika melioracji i ochrony środowiska, Bydgoszcz 1991.
• S. Łojewski: Zasobochłonność systemów wodno-melioracyjnych. Zeszyty Naukowe AR Kraków nr 249,1990.
• Ekspertyza: System opłat za szczególne korzystanie z wód (w zakresie poboru wód podziemnych i powierzchniowych) - synteza. Praca zbiorowa pod kierunkiem S. Łojewskiego PTE, Warszawa 1985
• Ekspertyza: System opłat za odprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych oraz kar pieniężnych za przekroczenie warunków jakim powinny odpowiadać ścieki - synteza. Praca zbiorowa pod kier. S. Łojewskiego, PTE, Warszawa 1987.