Założenia ideowo-programowe Stronnictwa Demokratycznego w czasie II wojny światowej

• Autorzy: Jerzy Krawulski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wybuch drugiej wojny światowej, utrata niepodległości przez Polskę, zmiana warunków działalności, zmusiły Stronnictwo Demokratyczne, podobnie jak i inne ugrupowania polityczne działające w konspiracji, do sformułowania nowych podstaw programowych, zrewidowania dotychczasowych poglądów na przyszłe losy państwa. Musiano bowiem uwzględnić z jednej strony nastroje społeczeństwa polskiego, które w swej większości obwiniało za klęskę rządy przedwrześniowe, z drugiej zaś nie można było pominąć nastrojów wśród własnych członków, dla których utrata niepodległości była załamaniem się dotychczasowych ideałów. Ponadto należy pamiętać, że Stronnictwo nie zdołało w okresie przedwrześniowym wypracować samodzielnej koncepcji polityczno-ustrojowej, bowiem powstało dopiero w kwietniu 1939 r. Był to zbyt krótki okres istnienia, aby pogodzić różne trendy, jakie w Stronnictwie Demokratycznym występowały. Z tych też względów podjęcie działalności konspiracyjnej nastręczało więcej trudności niż w innych partiach i stronnictwach politycznych. Pierwsza deklaracja ideowa podziemnego Stronnictwa Demokratycznego z września 1940 r. nie była oficjalnie sygnowana jako dokument partyjny. Jedynie na podstawie treści, analogii do dokumentów z okresu międzywojennego możemy przyjąć, że jest to deklaracja kontynuującego działalność w warunkach państwa podziemnego SD. Deklaracja poprzedzona jest wprowadzeniem "reakcja i demokracja", które stanowi jakby omówienie ogólnych warunków i przyczyn upadku II Rzeczypospolitej. Ponadto zawiera szereg wskazań odnośnie charakteru przyszłego państwa, jego podstaw ustrojowych, zakresu swobód, wolności itp. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

System polityczny; Demokracja; Ustrój społeczno-polityczny; Granice państwa; Ideologia

EN

Political system; Democracy; Socio-political system; State boundaries; Ideology

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1991
• Numer: nr 196 Studia z nauk politycznych
• Strony: 5-19

Twórcy

autor

Jerzy Krawulski

Bibliografia

• Cichocki J., Stronnictwo Demokratyczne wobec granic Polski w latach 1939-1944 (w świetle prasy), "ZH - P SD", 1978, z. 19.
• Siła i słabość demokracji, "Myśl i życie społeczno-polityczne", nr 3 z listopada 1940.
• Treuga Dei i jedność narodowa, "Myśl Społeczna i Polityczna", nr 4(8) maj 1941.
• Hipokryci, "Nowe Drogi", nr 8/24/ z 9 VI 1942.
• Wosiński H., Stronnictwo Demokratyczne w latach II wojny światowej. Warszawa 1980.
• CAH CK SD. K. Kobyłecka "Lipa", Warszawa (bd), maszynopis.
• Moczarski K., Notatki o działalności SD w okresie okupacji, bdm (maszynopis).
• Na chwilę przełomu, "Nowe Drogi", nr 29(44) z 25 XI 1943.
• Jednolity front w nowej szacie. "Nowe Drogi", r 28(43) z 20 X 1943.
• Demokracja a własność prywatna, "Dziennik Polski", nr 683, z 6 VII 1944; Idea Polski "Przemiany". Pismo demokratyczne, nr 4 z 9 XII 1944.
• Dlaczego idziemy z Anglią, "Myśl Społeczna i Polityczna", nr 3(7) z kwietnia 1941.
• Sprawa granic, "Myśl Społeczna i Polityczna", nr3(7), kwiecień 1941.
• Wnioski obecne z naszego przymierza z Anglią. "Myśl Społeczna i Polityczna", nr 4(8), maj 1941.
• O dobrą granicę z Niemcami, "Nowe Drogi", nr 20(35) z 1 IV 1943.
• Granica z Niemcami. Wyd. "Nowe Drogi", Warszawa IX 1943.
• Sprawa granic, "Myśl Społeczna i Polityczna", nr 4(8), maj 1941.
• Umowa polsko-sowiecka, "Nowe Drogi", nr 7 z 16 VII 1941.
• Trzeba o tym mówić "Nowe Drogi", nr 10 VII 1942.
• Istotny sens konferencji Praga-Warszawa-Moskwa "Nowe Drogi" nr 18 z 15 II 1943.
• W poszukiwaniu wspólnej drogi "Nowe Drogi", nr 26 z 20 IX 1943.
• O ugodę polsko-ukraińską "Nowe Drogi", nr 3 z 7 II 1942.
• W dniach rozstrzygnięć. "Nowe Drogi", nr 3(47) z 10 III 1944.
• Droga obrony "Nowe Drogi", nr 4(48) z 25 IV 15 1944.
• Nasza polityka narodowościowa od 1939 r. "Nowe Drogi", nr 5-6, maj-czerwiec 1944.