Znaczenie regulacji prawnych dla funkcjonowania rynku płatności

• Autorzy: Janina Harasim

Warianty tytułu

Importance of Payment Market Regulations for Its Functioning

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ocena zasadności ingerencji państwa w funkcjonowanie systemu płatniczego i sferę płatności, identyfikacja podstawowych przesłanek powstawania regulacji odnoszących się do rynku płatności oraz próba oceny ich oddziaływania na jego kształt i funkcjonowanie w oparciu o analizę rozwoju regulacji dotyczących tej sfery. Przeprowadzona w niniejszej pracy analiza potwierdziła zasadność ingerencji państwa w funkcjonowanie systemu płatniczego i sferę płatności. Dowiodła ona, że regulacje o charakterze odgórnym, tworzone przez państwo, mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania systemu płatniczego oraz budowy zaufania do obecnych na rynku instrumentów płatniczych. Nie zawsze jednak sprzyjają one wzrostowi efektywności funkcjonowania rynku płatności. Większość regulacji obowiązujących do końca XX w. utrwalała tradycyjną strukturę podmiotową rynku z dominującą rolą banków w całym procesie obsługi płatności, utrudniając dostęp do niego podmiotom pozabankowym, nie sprzyjała rozwojowi innowacji płatniczych oraz nie ingerowała w nieefektywną redystrybucję przychodów i kosztów między poszczególnymi grupami uczestników rynku. Pojawiające się ostatnio regulacje mają inny charakter - ich celem jest pobudzenie konkurencji na rynku płatności oraz wzrost jego efektywności. Otwierają one dostęp do rynku nowym podmiotom i powodują defragmentację procesu obsługi płatności. Widoczną cechą "nowych" regulacji jest także stymulowanie innowacji, dążność do standaryzacji instrumentów płatniczych oraz infrastruktury w celu zapewnienia sprawnej obsługi płatności oraz obniżenia jej kosztów. Niestety mimo coraz większego nacisku na wzrost przejrzystości cen usług płatniczych postęp w tym zakresie jest nadal niezadowalający. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this paper is to assess if the state's interference in the payment system and payment mechanism is justifiable, to identify the reasons for initiating regulatory action on the payment market as well as to evaluate their role in shaping the market based on the analyses of the changes in regulation in this area. The analyses proved that the interference in the payment system is needed and the role of regulatory measures taken by the state is critical in ensuring safe and efficient functioning of the system and trust of its participants. However, the measures do not always affect increased efficiency of the system. The majority of the regulations that were in force in the XXth century strengthened the traditional structure of the market where the banks dominated and the legislation obstructed entrance of non- banking entities which did not favour the development of innovation in the payment system and did not interfere with inefficient revenue and cost redistribution among its participants. The nature of the latest regulations is different, however; their purpose is to stimulate competitiveness on the payment market and increase its efficiency. The regulations make the market wide open for new entrants which results in defragmentation of the payment process. The attribute of the regulation is its potential to stimulate innovation, standardization of payment instruments and infrastructure in order to reduce the costs and increase efficiency. Unfortunately, the pressure to increase payment services price transparency does not produce satisfactory effects. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Regulacje prawne; System płatności; Instrumenty finansowe

EN

Legal regulations; Payment system; Financial instruments

• Czasopismo: Zarządzanie i Finanse
• Rocznik: 2013
• Numer: R. 11, nr 2, cz. 1
• Strony: 172-184

Twórcy

autor

Janina Harasim

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Analiza funkcjonowania opłaty interchange w transakcjach bezgotówkowych na rynku polskim (2012), NBP, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa.
• Cruickshank D. (2000), Competition in UK Banking: a Report to the Chancellor of the Exchequer. Review of Banking Services in the UK, World Economic Forum.
• Górka J. (2009), Konkurencyjność form pieniądza i instrumentów płatniczych, CeDeWu, Warszawa.
• Harasim J., Frączek B., Szustak G., Klimontowicz M. (2011), Europejski rynek płatności detalicznych. CeDeWu, Warszawa.
• Hicks J.R. (1999), Teoria historii gospodarczej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Innovations in Retail Payments (2012), Report of the Working Group on Innovation in Retail Payments. Committee on Payment and Settlement Systems, Bank for International Settlements.
• Interim Report II. Current Accounts and Related Services (2006), Sector Inquiry under Article 17 Regulation 1/2003 on retail banking. European Commission. Competition DG.
• Issues Arising from the Emergence of Electronic Money (2000), European Central Bank "Monthly Bulletin", no. 11.
• Konkola T. (2010), The Payment System, European Central Bank.
• Korycki S., Kuciński J., Trzciński Z., Zaborowski J. (2002), Zarys prawa, LexisNexis, Warszawa.
• Payments System in Denmark (2005), Danmark Nationalbank, Copenhagen.
• World Payments Report 2010 (2010), Capgemini, RBS, EFMA.
• World Payments Report 2011 (2011), Capgemini, RBS, EFMA.
• World Payments Report 2012 (2012), Capgemini, RBS, EFMA.
• Zielona Księga. W kierunku zintegrowanego europejskiego rynku płatności realizowanych przy pomocy kart płatniczych, przez internet i za pośrednictwem urządzeń przenośnych (2012), Komisja Europejska, KOM(2011) 941 wersja ostateczna, Bruksela.