Dynamika transformacyjnej recesji i ekspansji (z perspektywy zmian struktury własnościowej firm)

• Autorzy: Jan Winiecki

Warianty tytułu

The Dynamics of Recession and Expansion in Post-Communist Transition (From the Point of View of Changes in Business Ownership)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule powzięto próbę wyjaśnienia zmian w poziomie produkcji (PKB) w procesie transformacji: zmian w fazie transformacyjnej recesji i transformacyjnej ekspansji. Autor zwraca najpierw uwagę na różnice między zmianami w transformacji i zmianami w cyklu koniunkturalnym: większa skala spadku produkcji w transformacyjnej recesji i w większej części różne podmioty (nowe firmy) uczestniczące w procesie transformacji. Zdaniem autora, czynnikiem dynamizującym zmiany są zachowania podmiotów, czyli firm, przy czym najważniejszą rolę odgrywa tutaj status własnościowy firmy. W transformacyjnej recesji dominują, w sensie udziału w produkcji, firmy państwowe. Ponieważ, z różnych powodów, popyt na ich niskiej jakości wyroby gwałtownie maleje na starcie do normalności, więc produkcja spada. Rosnący udział produkcji nielicznych firm sprywatyzowanych i szybko rosnącej liczby małych firm prywatnych jest w sumie zbyt mały, by zapobiec ogólnemu spadkowi produkcji. Sytuacja ta odwraca się z upływem czasu, gdy firm prywatnych przybywa i zwiększają one swą produkcję, a także rośnie liczba i produkcja firm sprywatyzowanych. W którymś momencie wzrosty produkcji tych firm przeważają spadki produkcji nadal kurczącego się sektora firm państwowych i zaczyna się transformacyjna ekspansja. Autor podkreśla, że wszystkie kraje transformacji przeszły taką recesję, ale nie wszystkie przeszły ekspansję i wyjaśnia tę różnicę różną dynamika rozwoju sektora nowych firm prywatnych, które w pierwszych kilku latach są wyraźnie bardziej efektywne niż firmy sprywatyzowane (nie mówiąc już o państwowych). Istnienie dynamicznego sektora nowych firm lub jego brak wyjaśnia on nie tylko różnicami w realizacji programów zmian ustrojowych, ale także różnicami cywilizacyjnymi (różnicami w historii tych krajów przed komunizmem).

EN

The paper is an attempt to explain the dynamics of output change in transition and its determinants. The author stresses, first o f all, the differences between the normal business cycle and the transitional recession and expansion. The most important are the much larger scale of output fall in post-communist transition and the different sets of firms (dominant set of new private firms in transition). In his opinion the factor dynamising the behaviour of economic agents is the ownership form. In transitional recession state firms dominate. For a number of reasons at the beginning of the transition the demand for their (usually obsolete and low quality) products goes down. Also, the aggregate output falls as new private firms are too small to countervail the fall in the state sector. The few privatised firms have problems of their own and their output does not increase much, either. With the passage of time the proportions change. Newly established and already expanding private firms, as well as more numerous privatised firms, increase their output so much that their increases outweigh the losses of state firms. The expansion begins. The author points out that all transition economies have gone through such correctional recession, while not all experienced expansion. He ascribes the difference to the development of the new private sector, which in the first couple of years of transition is clearly more efficient than the privatised sector (to say nothing about the inefficient state sector). The rapid expansion of the new private sector, or its quantitative and qualitative weakness, is dependent in this author's opinion on the successful implementation of the transition programme and on civilisational differences (how the country performed before communism).(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przedsiębiorstwo; Produkcja; Recesja gospodarcza; Produkt krajowy brutto (PKB); Przekształcenia ustrojowo-systemowe

EN

Enterprises; Production; Economic recession; Gross domestic product (GDP); Political and systemic transformations

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 2
• Strony: 213-231

Twórcy

autor

Jan Winiecki

• Wyższa Szkoła Zarządzania i Informatyki w Rzeszowie

Bibliografia

• Bhaduri A., Łaski K., The Relevance of Michał Kalecki Today, Working Paper, Vienna Institute for Comparative Economic Studies, Vienna 1992; K. Łaski, The Stabilization Plan for Poland, ,,Wirtschaftspolitische Blatter" 1990, nr 5
• Csaba L., Transformation as a Subject of Economic Theory, Discussion Papers no 57, Budapest 1988
• de Soto H., The Other Path: The Invisible Revolution in the Third World, Harpercollins 1989
• Dervis K., Condon T., Hungary -Partial Success and Remaining Challenges: The Emergence of the "Gradualist" Succes Story, w: The Transition in Eastern Europe, red. O. J. Blanchard, K. A. Froot, J. O. Sachs, t. 1, Chicago 1994
• Determinants of Catching Up and Falling behind: Interaction of Formal and Informal Institutions, ,,Post-Communist Economies" 16, 2004, nr 2
• Fischer S., Gelb A., The Process of Socialist Economic Transformation, "Journal of Economic Perspectives" 5, 1991, nr 4
• Gruszecki T., Winiecki J., Privatization in East-Central Europe: A Comparative Perspective, "Aussenwirtschaft" 46, 1991, nr 1
• Jackson J.E. i in., The Continued Importance of Business Creation: The Dynamics of the Polish Economy, "ZBSE Research Bulletin" 8, 1999, nr 1
• Komai J., Economics of Shortage, Amsterdam 1980; idem, Transformational Recession, Discussion Papers no 1, Collegium Budapest, June 1993
• Laky M., Industrial Policy and Small Private Bussiness in Extreme Situation The Hungarian Case, w: Institutional Change and Industrial Development in Central and Eastern Europe, red. A. Lorenzen, M. Laky, Aldershot (Anglia) 1999
• Lovell D.W., Trust and Politics in Post-Communism, "Communist and Post-Communist Studies" 34, 2001
• Rola nowego sektora prywatnego w procesie transformacji: Z doświadczeń Polski, Republiki Czeskiej i Węgier, w: Księga pamiątkowa dla uczczenia prof. Urszuli Grzelońskiej, "Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych" 2003, z. 13
• The Applicability of Standard Reform Packages to Eastern Europe, "Journal of Comparative Economics" 20, 1995; idem, An Inquiry into the Drastic Fall of Output in Post-Communist Transition: An Unsolved Puzzle, "Post-Communist Economies" 14, 2002, nr 1
• The Inevitability of Output Fall in the Early Stages of Transition to the Market: Theoretical Underpinnings, "Soviet Studies" 43,1991, nr 4
• Winiecki J., Benaćek V., Laky M., Private Sector After Communism, Routledge, London 2004
• Winiecki J., Podstawy teoretyczne wyjaśnień drastycznego spadku produkcji na starcie transformacji: porzucona kość niezgody, w: Transformacja gospodarki postkomunistycznej a teoria ekonomii (doświadczenia minionej dekady), red. J. Winiecki, Towarzystwo Ekonomistów Polskich, z. 3, Warszawa 2000
• Winiecki J., Post-Soviet-Type Economies in transition: What Have We Learned from the Polish Transition Program in Its First Year, "Weltwirtschaftliches Archiv" 126, 1990, nr 4
• Winiecki J., The Transformation to the Market: At High Cost, often with Long Lags, and not without Question Marks, "Journal of Public Policy" 17, 1997, nr 3