Wyodrębnianie zawodów deficytowych i nadwyżkowych instrumentem dostosowania kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy? Refleksja krytyczna

• Autorzy: Rafał Muster

Warianty tytułu

The Methodology of Deficit and Surplus Lines of Learning How to Adapt to the Needs of the Labor Market? Critical Reflection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niewątpliwie należy dążyć do dostosowywania systemu edukacji do potrzeb gospodarki. Cały system szkolnictwa zbyt wolno reaguje na potrzeby rynku pracy i tworzy tym samym źródło napływu kadry, na której usługi nie ma zapotrzebowania. W celu dostosowywania strumienia podaży do popytu na pracę przydatne okażą się wielopłaszczyznowe badania rynku pracy, którego - w opinii A. Barczaka - nie można planować, ale można obserwować i monitorować. Obserwowanie regionalnego i lokalnych rynków pracy jest podstawą do formułowania i realizowania nie tylko polityki gospodarczej, lecz przede wszystkim społecznej - w tym strategii oświatowej. Jednakże warunkiem sine qua non dostosowywania oferty edukacyjnej do potrzeb gospodarki będzie cykliczność podejmowanych przedsięwzięć badawczych oraz ich metodologiczna poprawność. Bezwzględnie należy zmodyfikować i udoskonalić system gromadzenia materiału empirycznego o rynku pracy przez publiczne służby zatrudnienia, gdyż ten aktualnie obowiązujący w postaci monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych nie spełnia swojej podstawowej, aplikacyjnej funkcji. Opisuje zbyt wąski fragment rynku pracy - postulować można chociażby rozszerzenie metodologii o badania pracodawców na powiatowych rynkach pracy. Tym bardziej, że to przecież przedsiębiorcy kreują popyt na kwalifikacje i potencjał kadrowy. Cykliczność tych badań mogłaby skutkować trafniejszym przewidywaniem trendów rozwoju rynków pracy w układach lokalnych i regionalnych. Jednakże - co należy wyraźnie podkreślić - badanie pracodawców jest trudnym zadaniem. Pracodawcy raczej niechętnie biorą udział w tego typu badaniach, poza tym trudno im określić spodziewane zapotrzebowanie na nowych pracowników czy też nie chcą wypowiadać się na temat planowanych redukcji kadr. Nie bez znaczenia będzie także konieczność przekonania lokalnych decydentów do sięgania po wyniki prowadzonych badań i analiz, wówczas powinna wzrosnąć ich wartość praktycznej użyteczności. Oddzielnym problemem byłaby konieczność przekonania dyrektorów placówek edukacyjnych oraz kadry dydaktycznej do bardziej elastycznego reagowania na zachodzące zmiany na rynku pracy - modelując treści realizowanego programu kształcenia. Zatem, czy monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych może być instrumentem dostosowywania kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy? Tak, ale pod warunkiem modyfikacji aktualnie stosowanej metodologii w publicznych służbach zatrudnienia na podstawie np. rekomendacji omówionych w niniejszym artykule. (fragment tekstu)

EN

The article presents the methodological assumptions extraction of deficit and surplus used by the public employment services in labor market analysis. Labor market analysis based on the same methodological assumptions are conducted twice a year at the level of county, state and country. However, the methodology used can in fact describe a small part of the labor market, focusing on the analysis of reported job vacancies to the District Labour Offices and the registering of unemployed persons. On this basis, the indicators are calculated deficit and surplus. The article shows weaknesses the methodology and presents the recommendations of change - so that the analysis conducted in the labor market could be a real instrument of adjusting the direction and content of education to labor market needs. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek pracy; Edukacja; Popyt na pracę; Podaż pracy; Zawody deficytowe; Zawody nadwyżkowe; Potrzeby rynku; Warunek sine qua non

EN

Labour market; Education; Labour demand; Labour supply; Deficit professions; Excess professions; Market needs; Sine qua non condition

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 161 Społeczno-ekonomiczne problemy rynku pracy
• Strony: 83-91

Twórcy

autor

Rafał Muster

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. MPiPS, Warszawa 2003, s. 5.
• M. Kabaj: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych (MZDiN) oraz trójstronne umowy szkoleniowe (TUS). W: Podstawowe problemy restrukturyzacji zatrudnienia w makroregionie południowym. Red. J. Siemianowicz. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, Katowice 1996, s. 49.
• R. Muster: Zawody deficytowe w województwie śląskim - analiza trendów zmian w latach 2006- 2008. "Polityka Społeczna" 2009, nr 2, s. 15.
• M. Kabaj: Strategie i programy przeciwdziałania bezrobociu w Unii Europejskiej i w Polsce. SCHOLAR, Warszawa 2004, s. 243.
• R. Muster: Cele prowadzenia badań rynku pracy. Możliwości wykorzystania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 w zakresie monitorowania rynku pracy. "Humanizacja Pracy" 2008, nr 1, s. 173.
• B. Łukaszewicz: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w rejonie Zabrza, Gliwic, Knurowa i Pyskowic. W: Podstawowe problemy restrukturyzacji zatrudnienia w makroregionie południowym. Red. J. Siemianowicz. Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, Katowice 1996, s. 122.
• A. Danel, R. Muster: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w Tychach i powiecie bieruńsko-lędzińskim (styczeń 2003-czerwiec 2005). W: Edukacja całożyciowa - kompetencje cywilizacyjne a regionalny rynek pracy. Red. P. Rojek-Adamek, B. Pactwa. Śląskie Wydawnictwa Naukowe, Tychy 2006, s. 135.
• R. Muster: Procesy zachodzące na rynku pracy województwa śląskiego w okresie transformacji w perspektywie socjologicznej. W: 20 lat transformacji w aspekcie regionalnym. Śląsk. Refleksje socjologów. Red. U. Swadźba. UŚ, Katowice 2011, s. 73-74.
• J. Liwiński, U. Sztanderska: Raport końcowy. Analiza sytuacji na wybranych powiatowych rynkach pracy oraz stworzenie metodologii badania lokalnego rynku pracy w Polsce. MPiPS, Warszawa 2006, s. 86.
• L.A. Gruszczyński: Bezrobocie i rynek pracy jako przedmiot badań socjologicznych. W: Edukacja całożyciowa - kompetencje cywilizacyjne a regionalny rynek pracy. Red. P. Rojek-Adamek, B. Pactwa. Śląskie Wydawnictwa Naukowe, Tychy 2006, s. 27.
• A. Barczak: Huśtawka na rynku pracy. "Gospodarka Śląska" 1999, nr 3.
• R. Muster: Rynek pracy województwa śląskiego - stan obecny oraz trendy rozwoju. "Studia Socjologiczne" 2009, nr 4, s. 207.