Homo sovieticus czy doświadczony pracownik? - opinie pracodawców o pracownikach w wieku 50+

• Autorzy: Łucja Krzyżanowska

Warianty tytułu

Homo Sovieticus or Experienced Worker? - What do the Employers Think of 50+ Workers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W obliczu postępującego starzenia się społeczeństwa polskiego i groźby poważnego kryzysu systemu emerytalnego kwestia pozostawania na rynku pracy starszych pracowników staje się kluczowa. Jednym z argumentów przytaczanych przez przeciwników reformy emerytalnej jest obawa, że pracodawcy nie będą skłonni ani do zatrudniania starszych pracowników, ani do kontynuowania współpracy z nimi. Przeprowadzone wśród polskich pracodawców badania pokazują, że rzeczywiście negatywny stereotyp pracownika w wieku 50+ jest bardzo silny, przekłada się na decyzje kadrowe i ma wpływ na karierę i życie zawodowe tej grupy pracowników. Starszym przypisuje się cechy charakterystyczne dla homo sovieticus - roszczeniowość, niesamodzielność, pozostałości najgorszych cech systemu socjalistycznego, nieprzystosowanie do pracy w kapitalizmie. Idzie za tym przekonanie, że nie warto w nich inwestować, szkolić ani awansować. Zły stan zdrowia i brak zarządzania wiekiem w polskich przedsiębiorstwach pogarszają sytuację zawodową starszych pracowników. Pomimo kampanii społecznych na rynku pracy wciąż nie ma miejsca dla ludzi w wieku 50+. Wszechobecny kult młodości wypiera ich doświadczenie, wiedzę, zaangażowanie. Reforma systemu emerytalnego polegająca jedynie na podniesieniu wieku emerytalnego może zatem okazać się niewystarczająca, by zatrzymać starszych w pracy na dłużej. (abstrakt oryginalny)

EN

The ageing of Polish society and threat of severe crisis of pension system makes employment of the older generation of workers the key issue around. One of the many arguments against the crucial reforms of pension system is a preconception the employers will not be eager nor to employ the old people nor to keep them hi red up to their retirement. Surveys done among Polish employers show very strong negative stereotypes of the 50+ generation (people above their 50th year of life) of workers. Those stereotypes have strong impact on key decisions referring to human resources management in Polish companies as well as influencing professional life and careers of the 50+ group of workers. Among the homo sovieticus features sticked to 50+ workers there are primarily: lack of self-dependence and demands, which are considered the worst remaining of the communist system stopping smooth adaptation to capitalism. This strengthens the prejudice it is not worth to invest, educate or promote the 50+ workers. Bad health condition and lack of age management in Polish companies make the situation even worse for the workers. The campaigns undertaken did not prove successful so far and there are not enough jobs on the market for the 50+. The widespread youth cult marginalises their experience, knowledge and passionate involvement. The reform of pension system limited just to raising the retirement age up to 67 year of life, as it is planned by Polish government, may therefore prove insufficient to keep the "old people" working longer. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek pracy; Ludzie starsi; Aktywność zawodowa ludności; Starzenie się społeczeństw; Ocena pracowników; Życie zawodowe

EN

Labour market; Elderly people; Activity rate of population; Ageing of the population; Employee appraisal; Professional life

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Rocznik: 2013
• Tom: 291 Starzenie się ludności - między demografią a polityką społeczną
• Strony: 81-93

Twórcy

autor

Łucja Krzyżanowska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Boni M. (red.), 2009, Polska 2030. Wyzwania rozwojowe, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa
• Eurostat, dane dostępne na stronie http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics /themes
• Giza-Poleszczuk A ., 2008, Raport z wywiadów indywidualnych z ekspertami oraz liderami opinii publicznej, Załącznik 7 do raportu z badań: "Dezaktywizacja osób w wieku okołoemerytalnym". Warszawa: Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoza Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Graniewska D., (red.), 1999, Warunki życia emerytów i rencistów w Polsce i w krajach Zachodnich. Uwarunkowania, problemy, tendencje, IPiSS Warszawa
• GUS. 2009. Prognoza ludności na lata 2008-2035. GUS, Warszawa
• Jaroszewska-Ignatowska, I ., 2005, Dyskryminacja osób starszych ze względu na wiek na rynku pracy - aspekty prawne, [w :], Stop dyskryminacji ze względu na wiek, Akademia Rozwoju Filantropii, Warszawa
• Kędziora K., Śmiszka K., Zima M., 2009, Równe traktowanie w zatrudnieniu. Przepisy a rzeczywistość - raport z monitoringu ogłoszeń o pracę. Warszawa: Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego (dostępny na : http://bezuprzedzen.org/doc/raport_ptpa.pdf).
• Krzyżanowska, Ł., 2011, Dlaczego Polacy przechodzą na emerytury. Społeczne mechanizmy odpowiedzialne za dezaktywizację zawodową osób w wieku 55+, [w :] Malec M., (red.), Edukacyjne, kulturowe i społeczne konteksty starości, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław, 209-218
• MPiPS 2008, Dezaktywizacja osób w wieku okołoemerytalnym, Raport z badań, Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoza Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa
• Roguska B., 2010, Oceny proponowanych zmian w systemie emerytalnym - komunikat z badań, CBOS, Warszawa
• Ruzik A ., Perek-Białas J., 2005. Wpływ cech rynku pracy i systemu emerytalnego na aktywność zawodową Polaków, [w :] Perek-Białas J., (red.), Aktywne starzenie. Aktywna Starość, Aureus, Kraków
• Sztompka P., 1992. Dilemmas of the Great Transition, [w:] Sisyphus: Social Studies vol. 2, no. 8, s. 9-28
• Timonen V., 2008, Ageing Societies. A comparative Introduction, Open University Press, Maidenhead
• Tokarska-Bakir J., 2002, O świętowaniu. Zakurzone kąty duszy, [w :] Makowski J. (red.), Rozmowy o dekalogu, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 44-61
• Tokarz B., 2005, Rynek pracy, [w :], Stop dyskryminacji ze względu na wiek, Akademia Rozwoju Filantropii, Warszawa
• Walker D., 2004, Live fast, die old, (dostępny na: http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/ 3659996.stm w dniu 15.03.2012)
• Wojciszke B., 2002, Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa