Rola instytucji w procesie kształtowania rozwoju sektora rolno-żywnościowego w Polsce

• Autorzy: Katarzyna Muszyńska

Warianty tytułu

The Role Played by the Institution in Shaping the Development of the Agricultural Food Sector in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Sektor rolno-żywnościowy w Polsce, znalazł się w wyniku transformacji i dążeń integracyjnych w wyjątkowo trudnej sytuacji z punktu widzenia procesów rozwojowych. Został on, jak i cała gospodarka, poddany terapii szokowej, która spowodowała wyhamowanie poprzedzających ją procesów rozwojowych i wybicie z dotychczasowej ścieżki wzrostu. W wyniku szoku transformacyjnego sektor rolno-żywnościowy został skierowany na ścieżkę rozwoju kapitalistycznego i poddany wymogom konkurencyjności międzynarodowej. Wprowadzany w tym czasie kanon: Liberalizacja - Prywatyzacja - Deregulacja, opierał się na założeniu, że uwolnienie podmiotów gospodarczych od regulacji wyzwoli przedsiębiorczość i doprowadzi do wzrostu globalnej efektywności gospodarowania. Zmniejszenie zakresu regulacji systemowych, prawnych i instytucjonalnych niewątpliwie doprowadziło do wykreowania nowej rzeczywistości, ale nie zawsze zgodnej z powszechnymi oczekiwaniami społecznymi. Referat dzięki zastosowaniu metody historiozoficznej dostarcza refleksji na temat charakteru zmian instytucjonalnych zachodzących od początku funkcjonowania gospodarki rynkowej, ich źródeł i przebiegu, a także skutków oddziaływania, zwłaszcza w stosunku do sektora rolno-żywnościowego. Zawiera też próbę wskazania kierunków niezbędnych zmian w polskich strukturach instytucjonalnych, tak aby nie tylko odpowiadały wymogom preakcesyjnym Unii Europejskiej, ale i w maksymalnym stopniu zabezpieczały interesy polskich producentów żywności. (fragment tekstu)

EN

The report below reflects on the nature of institutional changes that have taken place during the first ten years of operation of a market economy, their source and path they have followed as well as the results of their impact particularly in relation to the agricultural food sector. The first part sets out a theoretical presentation of the assumptions of institutional trends in the economy and then applying them to the Polish reality, moving from an analysis of the institution in the regulatory sphere to that of the organization of those units which form the real sphere of the economy. The study also includes an attempt at indicating the direction of indispensable reforms in Polish institutional structures so that they not only meet the requirements of pre - entry to the European Union but also grant maximum protection to the interests of Polish food producers. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Instytucje; Przemysł rolno-spożywczy; Rynek rolny; Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Rolnictwo; Instytucjonalizm; Polityka gospodarcza; Struktura rynku; Organizacje pozarządowe; Samorząd terytorialny

EN

Institutions; Agri-food industry; Agricultural markets; Political and systemic transformations; Agriculture; Institutionalism; Economic policy; Market structure; Non-governmental organisation; Local government

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 2003
• Numer: nr 30
• Strony: 154-182

Twórcy

autor

Katarzyna Muszyńska

Bibliografia

• Amsden, A., Kochanowicz J., Lance T., The Market Meets Its Match: Restructuring the Economies of Eastern Europe, Harvard University Press, Cambridge 1994.
• Balcerowicz L., Systemy gospodarcze. Elementy analizy porównawczej, Monografie i Opracowania nr 281, SGPiS, Warszawa 1990.
• Balcerowicz L., Wolność i rozwój. Ekonomia wolnego rynku, Wyd. Znak, Kraków 1995.
• Blaug M., Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Bornstein M., Comparative Economic Systems. Models and Cases, IRWIN, Homewood, Ilinois 1985.
• Czarnow S., Niektóre aspekty prawne funkcjonowania samorządu rolniczego w Polsce, "Samorząd Terytorialny" 2001, nr 3.
• Dołęgowski T., Instytucje a rozwój gospodarczy i konkurencyjność, w: J. Bossak, W. Bieńkowski (red.), Konkurencyjność gospodarki Polski w dobie integracji z Unią Europejską i globalizacji, t. 1, SGH, Warszawa 2001.
• Dunning J., Governments, Economic Organisation and International Competitiveness, w: W. Mattson, B Stymmie, Corporate and Industry Strategies for Europe, Elsevier, Amsterdam 1991.
• Farkowski Cz., Michalak A., Fundacje działające na rzecz wsi i rolnictwa w Polsce, w: Rolnictwo w procesie integrowania Polski z Unią Europejską, t. 2: Instytucje rolnicze w procesie przeobrażeń rynkowych, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 1994.
• Flis J., Powiązania międzysektorowe w Małopolsce, Biuletyn Administracji Publicznej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Biznesu w Tarnowie, Tarnów 1999.
• Grabowski S., Ekonomika gospodarki żywnościowej, Wyd. PWSBiA, Warszawa 1998.
• Hayami Y., Ruttan V., Agricultural Development. An International Perspective, Baltimore 1985.
• Hayek F., The Use of Knowledge in Society, "American Economic Review" nr 35/IX/45.
• Hockuba Z., Państwo a proces transformacji gospodarki. Aspekty instytucjonalne, "Ekonomista" 1995, nr 3.
• Identyfikacja priorytetów w modernizacji sektora rolno-żywnościowego w Polsce, FAPA, Warszawa 1998.
• Iwanek M., Wilkin J., Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii, Uniwersytet Warszawski, WNE, Warszawa 1998.
• Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2001.
• Kochanowicz J., Znękany Lewiatan. Państwo wobec gospodarki w Polsce schyłku lat dziewięćdziesiątych w świetle badań porównawczych, w: Ustrojowa wizja gospodarki Polskiej, Raporty Instytutu Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1997.
• Kornai J., The Socjalist System. The Political Economy of Communism, Princeton University Press 1992.
• Kożuch A., Gospodarcze i społeczne funkcje organizacji rolników, Akademia Podlaska, Siedlce 1999.
• Kożuch A., Rola samorządu w aktywizacji społeczności lokalnej ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju przedsiębiorczości, w: A. Lewczuk (red.), Aktywizacja społeczności lokalnych na obszarach wiejskich o cechach problemowych, Wydawnictwo Centrum Rozwoju Obszarów Wiejskich Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 1999.
• Kożuch A., Kożuch B., Kutkowska B., Polska polityka rolna u progu XXI wieku, Nauka - Edukacja, Warszawa 2000.
• Łaski K., Ograniczone zaufanie, "Nowe Życie Gospodarcze", 30 marca 1997.
• Morawski W., Instytucjonalizacja rynkowa i jej bariery, w: Ustrojowa wizja gospodarki polskiej, Raporty Instytutu Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1997.
• Pejovich S., The Economics of Property Rights: Towards a Theory of Comparative Systems, Dordrecht 1990.
• Piechowicz B., Rola samorządu terytorialnego w rozwoju przedsiębiorczości, w: K. Gutkowska, I. Ozimek (red.), Rozwój przedsiębiorczości wiejskiej w perspektywie integracji z Unią Europejską, Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Kraków, 11-12 stycznia, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2001.
• Plan rozwoju struktur handlu hurtowego produktów rolniczych, Raporty sektorowe i tematyczne, Mitama, Kielce 1995.
• Rowiński J., Integracja Polski z Unią Europejską - niezbędne procesy dostosowawcze polskiej gospodarki żywnościowej, "Zagadnienia Ekonomiki Rolnej" 1997, nr 2-3.
• Szacki J., Liberalizm po komunizmie, Wyd. Znak i Fundacja im. S. Batorego, Kraków 1994.
• Szalczyk Z., Rola doradztwa rolniczego w wielofunkcyjnym rozwoju obszarów wiejskich, w: A. Czyżewski (red.), Rozwój rolnictwa i agrobiznesu w skali krajowej i lokalnej, WODR, Poznań 1995.
• Sznajder M., Trębacz A., Adamczyk G., Rynek rolny, Wyd. AR w Poznaniu, Poznań 1997.
• Tański A., The Role of The Treasury's Agricultural Property Agency in the Development of Rural Areas and Agriculture, w: B. Głębocki, Poland's Agrarian Structure in the Period of Political and Economic Transformation, Bogucki Wydawnictwo Nakowe, Poznań 2000.
• Wiatrak A.P., Doradztwo rolnicze w produkcji roślinnej, w: B. Klepacki (red.), Procesy dostosowawcze produkcji roślinnej w Polsce w kontekście integracji z Unią Europejską, SGGW, Warszawa 2001.
• Wiatrak A.P., Kierunki zmian i organizowanie systemu doradztwa rolniczego w Polsce, "Wieś i Doradztwo" 2001, nr 1.
• Wilkin J., Główne uwarunkowania ewolucji systemu gospodarczego w Polsce, w: Ustrojowa wizja gospodarki polskiej, Raporty Instytutu Rozwoju i Studiów Strategicznych, Warszawa 1997.
• Wilkin J., Nieortodoksyjne kierunki współczesnej ekonomii i ich przydatność w analizie przebudowy systemu gospodarczego w Polsce, w: Instytucje gospodarki rynkowej, oprac. J. Wilkin, Uniwersytet Warszawski, WNE, Warszawa 1996.
• Wilkin J., Polskie rolnictwo w procesie transformacji - mechanizmy, tendencje i efekty przemian, "Problemy Integracji Rolnictwa" 2000, nr 4.
• Williamson O.E., Ekonomiczne instytucje kapitalizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Winczorek P., Wstęp do nauki o państwie, Warszawa 2000.
• Wojtasiewicz L., Rola samorządu lokalnego w strategii rozwoju sektora żywnościowego w gminie, w: A. Czyżewski (red.), Rozwój rolnictwa i agrobiznesu w skali krajowej i lokalnej, WODR Poznań 1995.
• Woś A., Agrobiznes. Makroekonomika, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 1996.
• Woś A., Polityka rolna w warunkach liberalizacji rynku (1990-1991), IERiGŻ, Warszawa 1992.
• Woś A, Rolnictwo polskie 1945-2000. Porównawcza analiza systemowa, IERiGŻ, Warszawa 2000.
• Żmija J., Rola organizacji i instytucji rolniczych w zrównoważonym rozwoju terenów wiejskich, Roczniki Naukowe SERiA, t. 3, z. 1, Warszawa - Poznań - Białystok 2001.