Niezamierzone efekty działań ludzkich, czyli o tym, czy może się udać reforma systemu szkolnictwa wyższego

• Autorzy: Magdalena Jelonek

Warianty tytułu

Unintended Effects of Human Actions, or the Reforms of the Higher Education System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ten stanowi polemikę, a zarazem uzupełnienie artykułów: prof. J. Hausnera oraz prof. J. Górniaka opublikowanych w niniejszym tomie Zarządzania Publicznego. Autor próbuje w nim nakreślić własną perspektywę w procesie rozwiązywania dylematów związanych z wolnością/determinizmem działania ludzkiego, złożonością świata społecznego, a co za tym idzie - ograniczonością teorii socjologicznych oraz współkreowaniem rzeczywistości społecznej w procesie jej poznawania. Postawione w artykule tezy są egzemplifikowane za pomocą przykładów z dziedziny socjologii edukacji, w tym głównie związanych z reformowaniem systemu szkolnictwa wyższego. Autor w artykule stawia dwa pytania praktyczne: (1) pytanie dotyczące sfery poznawczej: czy możliwe jest projektowanie polityki opartej na dowodach (evidence-based) w obszarze szkolnictwa wyższego?; (2) pytanie dotyczące sfery działania: czy możliwe jest skuteczne wdrażanie polityk edukacyjnych, w tym przede wszystkim prorównościowych, skoro jak dotąd znaczna część reform edukacyjnych kończyła się mniej łub bardziej spektakularną klęską? (abstrakt oryginalny)

EN

The author discusses the thesis presented in J. Hausners and J. Gorniak's papers published in this volume. The author presents her own perspective on the process of solving the dilemmas of freedom/determinism of human action, complexity of the social world, limitations of sociological theory, and co-creating social reality in the process of knowledge production. The examples illustrating her ideas come from the field of sociology of education, and they are mosdy related to the higher education system reform. The author raises two practical questions, one regarding cognition (Is it possible to design policies based on evidence in the area of higher education?), and the other focussed on action (Is it possible to implement effectively any educational policies, including equality policies, given that, so far, most educational reforms (in this area) have ended in a more or less spectacular disaster? (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wiedza; Szkolnictwo wyższe; Reforma oświaty

EN

Knowledge; Higher education; Educational system reforms

• Czasopismo: Zarządzanie Publiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 1 (19), numer specjalny
• Strony: 153-163

Twórcy

autor

Magdalena Jelonek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Axelrod R.A. (1984). The evolution of cooperation. New York: Basic Books.
• Boudon R. (1984). L'inégalité des chances. Paris: Hachette Littérature.
• Boudon R. (2008). Efekt odwrócenia, tłum. A. Karpowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Boudon R. (2009). Logika działania społecznego. Wstęp do analizy socjologicznej, tłum. K. Kowalski. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Creemers B.R, Kyriakides L., Sammons P. (2010). Methodological Advances In Educational Effectiveness Studies. New York: Routledge.
• Crozier M., Friedberg E. (1982). Człowiek i system. Ograniczenia działania zespołowego, tłum. K. Bolesta-Kukułka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• GUS (2010). Szkoły wyższe i ich finance w 2009 r. Warszawa: GUS.
• Gustafsson J.E. (2010). "Longitudinal designs", w: B.P. Creemers, L. Kyriakides, P. Sammons (red.), Methodological Advances in Educational Effectiveness Studies. New York: Routledge.
• Górniak J. (2011). "Badanie społeczeństwa z perspektywy podmiotu działającego: o tworzeniu i znaczeniu wiedzy ludzkiej". Wystąpienie na seminarium Koła Krakowskiego.
• Hankiss E. (1986). Pułapki społeczne, tłum. T. Kulisiewicz. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Hausner J. (2011). "Tworzenie i rodzaje wiedzy społecznej". Wystąpienie na seminarium Koła Krakowskiego.
• Hayek F. (2004). Zgubna pycha rozumu. O błędach socjalizmu, tłum. M. i T. Kunińscy. Kraków: Arcana.
• James R., Mclnnis C. (2006). "Equity policy in Australian higher education: A case of policy stasis",w: A. Gornitzka,M. Kogan, A. Amaral (red.), Reform and Change in Higher Education. Analysing Policy Implementation. Dordrecht: Springer.
• Jelonek M. (red.) (2011). Studenci - przyszłe kadry polskiej gospodarki. Raport z badań studentów i analizy kierunków kształcenia realizowanych w ramach projektu Bilans Kapitału Ludzkiego w Polsce w 2011 r. Warszawa: PARP.
• Kollock P. (1998). "Social dilemmas: Anatomy of cooperation", Annual Review of Sociology, nr 24.
• Kotarbiński T. (1993). Traktat o dobrej robocie. Wrocław-Warszawa-Kraków: Polska Akademia Nauk, Komitet Nauk Filozoficznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Krimsky S. (2006). Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, tłum. B. Biały. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Levy-Garboua L. (1974). Les strategies des étudiants a l'universite. Paris: CREDOC.
• Marks K. (1981). "Święta rodzina", w: F. Engels, K. Marks, Dzieła wybrane, t. 1. Warszawa: Książka i Wiedza,.
• Mason M. (red.) (2008). Complexity Theory and The Philosophy of Education. Oxford : Wiley- -Blackwell.
• Merton R.K. (1936). "The unanticipated consequences of purposive social action, American Sociological Review 1(6), http://www.compi- lerpress.atfreeweb.com/Anno%20Merton%20 Unintended.html [dostęp: 2011-04-30].
• Schiitz A. (2008). O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej', tłum. B. Jabłońska. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Schwarz P. (1991). The Art of the Long View. New York: Currency Doubleday.
• Simon H. (1952). "A behavioral model of national choice", Quarterly Journal of Economics, nr 69.
• Van Vugt M. (2009). "Averting the tragedy of the commons: Using social psychological science to protect the environment", Current Directions in Psychological Science, nr 18.