Czy porozumienie głównych producentów gazu ma szanse stać się nowym OPEC w światowym handlu gazem ziemnym?

• Autorzy: Honorata Nyga-Łukaszewska

Warianty tytułu

Can the main gas producers' agreement become an OPEC style organisation in the international gas market?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Utworzenie siedziby Gas Exporting Countries Forum (GECF) w Katarze w grudniu 2008 roku stanowi kolejny krok na drodze do instytucjonalizacji porozumienia producentów gazu. Organizacja powstała w 2001 za główne cele stawia sobie promowanie dialogu między producentami i konsumentami gazu oraz wzmocnienie i koordynację współpracy pomiędzy krajami członkowskimi. Jej powstaniu towarzyszy niepokój społeczności międzynarodowej dotyczący światowej podaży gazu ziemnego. Istnieją obawy, iż GECF, podobnie jak OPEC, będzie kontrolować podaż surowców kopalnych i tym samym wywierać wpływ na ich ceny. Ożywają wspomnienia kryzysów naftowych z lat siedemdziesiątych i ich skutków dla światowej gospodarki. Powstanie organizacji podobnej do OPEC na rynku gazu ziemnego może stanowić tym większe zagrożenie dla stabilizacji światowego rynku paliw kopalnych, że gaz ziemny jest coraz powszechniej wykorzystywanym paliwem. Jego popularność rośnie, między innymi dzięki jego walorom ekologicznym i międzynarodowym rygorom w zakresie ochrony środowiska. Według szacunków Energy Information Administration światowy popyt na gaz ziemny rośnie w tempie 1,9% rocznie. Dodatkowo zasoby gazu ziemnego cechują się nierównomiernym występowaniem na świecie. Ponad połowa złóż znajduje się w trzech krajach: Rosji, Iranie i Katarze3. Każdy z tych krajów należy do GECF i jest ważnym graczem na światowym rynku gazu. Celem opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie: "Czy GECF ma szanse stać się nowym OPEC w światowym handlu gazem ziemnym?". Analiza zostanie przeprowadzona w oparciu o badanie potencjału organizacji oraz porównanie jej z działającym na rynku kartelem surowcowym - OPEC. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper deals with one of the key issues influencing energy security, namely energy producers oligopolies. The driving force that inspired the author to elaborate on international gas market was the Gas Exporting Forum Countries (GECF or Forum) formation. The author makes an attempt to answer the question whether GECF might become an OPEC style organisation in the future. Research supporting the paper is based on the main traits defining organisation potential in the energy market. Several aspects have been subjected to investigation, e.g.: gas demand, fuel specific character, market power both of the GECF members and of potential competitors outside the Forum. However, the complete answer to the above question required making a comparison between the existing crude oil producers oligopoly - OPEC with GECF. On the grounds of the conducted research, the author draws following conclusions. Firstly, GECF carries huge internal potential, determined by individual member countries international gas market share and natural resources endowment. Secondly, external factors are conducive for the Forum's success. These are: international regulations favouring environmentally friendly energy resources and soaring demand for natural gas. Thirdly, the strength of competitors who stay outside the Forum is limited. Comparison to OPEC reveals organisation's weak points. Although both organisations are similar in terms of goals and institutional structures, OPEC is able to translate ,its internal strength to market prices, and GECF cannot exert such pressure on the gas market. Constraints stem from natural gas pricing mechanisms. Application of theoretical price leadership and cartel models confirm received findings. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Handel gazem; Ropa naftowa; Handel międzynarodowy

EN

Gas trade; Oil; International trade

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Szkoła Główna Handlowa. Kolegium Gospodarki Światowej
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 26
• Strony: 127-148

Twórcy

autor

Honorata Nyga-Łukaszewska

Bibliografia

• BP Statistical Review of World Energy 2009.
• Fattaouh B., OPEC pricing mechanism. The need for new perspective, OIES, Oxford 2007, s. 5.
• Fawzi A., Qatar LNG 2010 and the US gas market: setting a new global benchmark, US Department of Energy, Washington, DC, EIA, July 2004.
• Hallouche H., The Gas Exporting Countries Forum: Is it really a Gas OPEC in the making?, Oxford Institute for Energy Studies, June 2006, s. 33.
• Jaffe A., R. Soligo, Market structure in the new gas economy: is cartelization possible?, w: D. Victor, A. Jaffe, M. Hayes, Natural Gas and Geopolitics: From 1970 to 2040, Cambridge University Press, Cambridge 2006, s. 448.
• Jensen J., The development of the Global LNG Market: Is it likely? Ifso, when?, OIES, Oxford 2003.
• Klimczak B., Mikroekonomia, AE Wrocław, Wrocław 2006, s. 312.
• Natural Gas Market Review, IEA, Paris 2007, s. 57.
• Noreng O., Crude Power. Politics and the oil market, Taurus, London 2002, s. 145.
• OPEC, www.opec.org, 28.05.2009
• Smith J., Inscrutable OPEC? Behavioral tests for cartel hypothesis, CEEPR, Cambridge 2003.
• Strona domowa GECF, http://www.gecforum.org/, 25.05.2009
• Tatarzyński M., OPEC a niezależni producenci ropy naftowej, BBN, 2006, nr 2.
• Varian H., Oligopol, w: H. Varian, Mikroekonomia - kurs średni, ujęcie nowoczesne, PWN, Warszawa 2005, s. 505.