Euroregiony Glacenis i Śląsk Cieszyński jako przykłady współpracy transgranicznej na południowej granicy Polski

• Autorzy: Tomasz Andrzej Tupalski

Warianty tytułu

Transborder and European Cooperation Between Regions Along the Southern Border of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Reasumując, rozwój współpracy transgranicznej jest szczególnie istotny dla wzmocnienia i dynamiki procesu integracji europejskiej, która przynosi korzyści partnerom bądź wspólnie prowadzi do zrealizowania zamierzonych celów przy wdrażaniu środków Unii Europejskiej. Obecnie wielkie znaczenie dla rozwoju oraz umocnienia więzi transgranicznych ma przede wszystkim wstąpienie Polski oraz sąsiadujących z nią krajów do strefy Schengen, co w ostateczności przyczyni się w dużej mierze do rozwoju regionów transgranicznych. Będzie miało to decydujący wpływ na polepszenie stosunków między państwami, w których w ostatnich latach powstały euroregiony. Ważnym elementem działań w zakresie integracji euroregionalnej jest troska o zachowanie i kultywowanie dziedzictwa europejskiego, poprzez udział w projektach międzynarodowych. Ma to wpływ na kontakty mieszkańców Unii Europejskiej. W zasadzie wszystkie euroregiony - nie tylko ten, któremu wyżej poświęciłem osobne miejsce - dążą ku tym samym celom, podejmując te same lub podobne środki i działania. Głównym celem działalności jest zjednoczenie nie tylko w sensie geograficznym, lecz i społeczne, kulturowe, gospodarcze oraz ekonomiczne. W tym kontekście niemałe znaczenie ma transgraniczna współpraca kulturalna. Poprzez szerzenie i propagowanie wartości kulturalnych i prospołecznych swoistych dla euroregionu tworzy się więź między jego mieszkańcami, nawiązują się przyjaźnie, rodzi się wzajemne zaufanie. Ważne jest to, że mieszkańcy euroregionów nie uciekają od współpracy i wspólnych przedsięwzięć, tworzą wspólnotę o podobnych przekonaniach, propagując takie wartości, jak: prawa człowieka, bezpieczeństwo, wolność i pokój. Szerzenie informacji o historii, geograficznych przemianach i strukturalnych zawirowaniach państwa--członka euroregionu przyczynia się do jego poznania. Szczególną zasługę w propagowaniu tych informacji mają mass media, a także wydawnictwa prasowe, broszury, foldery czy mapy wpływające na szerzenie wiedzy zarówno o integracji, jak i o współpracy transgranicznej. Także język krajów sąsiedzkich staje się "wspólny", powszechny, przenika do "sąsiadów", co znacznie poprawia komunikację międzyludzką. Politycznym aspektem jednoczącym euroregiony jest m.in. wkład w integrację europejską, podnoszenie świadomości działań transgranicznych wszystkich społeczności lokalnych (i nie tylko), tworzenie specjalnych programów budżetowych długoterminowych, jak i zdobywanie środków finansowych w obrębie danej społeczności lokalnej. Do współpracy międzyregionalnej przyczynia się też otwarcie rynków pracy dla osób spoza euroregionu, jak i podnoszenie kwalifikacji poprzez wymianę doświadczeń; dzięki takim działaniom tworzą się nowe miejsca pracy. Wspólnym celem jest również skuteczna ochrona środowiska naturalnego, co wiąże się z planowaniem przestrzennym zagospodarowania terenów i rozwijaniem przedsięwzięć o charakterze gospodarczym. Tak więc euroregiony były, są i będą bardzo ważnym elementem rozwoju i współpracy miedzy państwami, będą współstanowić o rozwoju idei europejskiej. Stąd nie wyobrażam sobie przyszłości takich państw, jak Ukraina czy kraje Półwyspu Bałkańskiego, usilnie zabiegających o poparcie i członkostwo w instytucjach Unii Europejskiej, bez owocnej i dobrej współpracy transgranicznej. Mam nadzieję, że tak jak po II wojnie światowej Euroregiony stały się negocjatorami i rozjemcami w stosunkach między wcześniejszymi wrogami, przyniosły nadzieję na powrót do normalności, do współpracy w pokoju, tak teraz i w przyszłości współpraca transgraniczna przyniesie tylko dobre efekty i należy wierzyć, że będą rozwijać się jeszcze lepiej, realizując przy tym swój najważniejszy cel by łączyć i integrować a nie dzielić społeczeństwa po obu stronach granicy. (abstrakt oryginalny)

EN

Cooperation between border regions of various western European countries enjoys a well-established tradition lasting as long as a few dozen years. Operations of European transborder associations, whose main aim is to counteract unfavorable results of the existence of borders, constitute an important element of making the idea of United Europe a reality. Transborder activity is invariably related with local conditions and customs, which has considerable significance for strengthening and developing good-neighborly relations. Common economic, social, legal, scientific and cultural initiatives bring the borderland communities closer together and from a broader perspective constitute an important element of furthering the European integration and economic development. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Euroregiony; Współpraca regionów przygranicznych

EN

Euroregions; Region cross-border cooperation

• Czasopismo: Prace Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku
• Rocznik: 2011
• Tom: 9 Ekonomiczne i społeczno-polityczne problemy współczesnej gospodarki
• Strony: 131-145

Twórcy

autor

Tomasz Andrzej Tupalski

• Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu

Bibliografia

• Euroregion Glacensis - podstawowe informacje, oprać, zbiorowe, Wrocław, Hradec Karlove, Pardubice (2001).
• Ciamaga L., Latoszek E., Michałowska-Gorywoda M., Oreziak L., Reichmann E., (2000), Unia Europejska. Podręcznik akademicki, Warszawa.
• Domagała M., (2008) Integracja Polski z Unia Europejską, Warszawa.
• Dudziak M.J., (2006) Wprowadzenie. Europa: być księgowym, być poetą... [w:] Region - Euroregion - Wspólna Europa. Kulturowo-społeczne wymiary pogranicza na przykładzie Euroregiony "Pro Europa Viadrina", red. Dudziak M.J., Gorzów Wielkopolski.
• Ruszkowski J, Górnicz E., Żurek M., (2002), Leksykon integracji europejskiej, Warszawa.
• Malendowski W., RatajczakM., (1998) Euroregiony: pierwszy krok do integracji europejskiej, Wrocław.
• Europejska karta regionów granicznych i transgranicznych, Gronau, 7 X 2004.
• Stasiak J., Zaniewicz Z. (2007), Geografia. Vademecum maturalne 2008, Gdynia.
• Praktyczny przewodnik współpracy transgranicznej. Stowarzyszenie Europejskich Regionów Granicznych, European Commission Gronau: Bruksela (1997).
• Borys T. (1999), Obszary transgraniczne w statystyce regionalnej, Warszawa.
• Borys T. (1997), Panorama euroregionów, Jelenia Góra.
• Michałowska G. (1996), Maty słownik stosunków międzynarodowych, Warszawa.
• Mika C. (1997), Polska w Unii Europejskiej: perspektywy, warunki, szansę i zagrożenia, Toruń.
• Kodeniec B. (1999), Euroregiony w nowym podziale terytorialnym Polski, Wrocław.
• Zasoby internetowe:
• Strona internatowa Ministerstwa Rozwoju Regionalnego: http://www.mrr.gov.pl
• Strona internetowa Euroregionu Śląsku Cieszyńskiego: www.euroregion.olza.pl
• Strona internetowa Centrum Badania Opinii Społecznej: www.cebos.pl
• Strona internetowa Euroregionu Tatry www.euroregion-tatry.pl
• Strona Internetowa Euroregion Beskidy www.euroregion-beskidy.pl
• Strona Internetowa Euroregionu Pradziad www.europradziad.pl
• Strona internetowa www.stat.gov.pl