Paradoks rozwojowy w polityce rolnej

• Autorzy: Agnieszka Poczta-Wajda

Warianty tytułu

Development Paradox in Agricultural Policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule poruszono problematykę zróżnicowania polityki rolnej w krajach o różnym poziomie rozwoju. Wykorzystując nową bazę wskaźników wsparcia producentów rolnych Banku Światowego oraz zestaw wskaźników wsparcia procentów rolnych OECD, wykazano istnienie zjawiska tzw. paradoksu rozwojowego, który przejawia się dodatnią zależnością pomiędzy poziomem rozwoju gospodarczego kraju a poziomem wsparcia dla sektora rolnego. Kraje wysokorozwinięte przeważnie silnie subsydiują producentów rolnych, natomiast w krajach najbiedniejszych sektor rolny podlega często opodatkowaniu. Pomimo że kraje rozwinięte deklarują chęć liberalizacji polityki wobec sektora rolnego i podejmują w tym celu pewne działania (podpisanie Porozumienia w sprawie rolnictwa na forum GATT/WTO, reformy wspólnej polityki rolnej, odejście od polityki wspierania cen w kierunku płatności bezpośrednich), pozytywna relacja pomiędzy poziomem rozwoju a poziomem wsparcia rolnictwa nadal istnieje. Kraje najbiedniejsze opodatkowują sektor rolny ze względów fiskalnych, gdyż inne sektory gospodarki są zbyt słabo rozwinięte. W gospodarkach transformujących sektor rolny zaczyna, być wspierany ze względu na problemy z samowystarczalnością żywnościową oraz niskim poziomem dochodów rolniczych. Wyjaśnienie zjawiska paradoksu rozwojowego jest najtrudniejsze w przypadku krajów rozwiniętych. Pomocna w tym zakresie wydaje się teoria grup interesów Mancura Olsona. Rolnicy, tworzący względnie małą grupę społeczną, są skłonni podejmować bardziej aktywne działania na rzecz polityki wsparcia rolnictwa niż reszta społeczeństwa przeciw tej polityce. Dzieje się tak ze względu na poziom jednostkowy korzyści i kosztów tej polityki. Celem artykułu jest więc próba przyjrzenia się zjawisku paradoksu rozwojowego w polityce rolnej oraz wskazania czynników determinujących jego występowanie, również na podstawie teorii grup interesów M. Olsona. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper deals with the issues of different agricultural policy patterns in countries of different development level. The survey is based on the new World Bank database on agricultural distortions and the famous OECD Producer and Consumers Support Database. The author proves that there exists a positive relation between a country's per capita income and agricultural support. Well-developed countries support agricultural producers, while less-developed ones tax them. This phenomenon is called development paradox. Although one can notice some actions of well-developed countries aimed at agricultural policy liberalization (Uruguay Round Agreement on Agriculture, CAP reforms, shift from price support policy to direct decoupled payment in most of the developed countries), a positive relation between development level and support level for agriculture still exists. It is the main goal of this paper to explain these phenomena. Less developed countries tax their farmers because there is simply nobody else to impose tax on. In transforming and developing economies, the agricultural sector becomes subsidized mainly due to food self-sufficiency problems, farmers' low incomes and the idea of sustainable development. It is most difficult to explain the development paradox in well-developed economies. An interesting explanation is however offered by M. Olson's theory of groups. Farmers, being a small social group, are more interested in political actions because potential group benefits are going to be divided among the less numerous group of people. Because of their political power, farmers are able to gain more. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka rolna; Paradoks; Rozwój rolnictwa; Wsparcie finansowe; Grupa interesu

EN

Agricultural policy; Paradox; Agriculture development; Financial support; Interest group

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 190
• Strony: 363-378

Twórcy

autor

Agnieszka Poczta-Wajda

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Anderson, K., 2009, Political Economy of Distortions to Agricultural Incentives: Introduction and Summary, Agricultural Distortions Working Paper, no 91, World Bank, s. 2-4.
• Anderson, K., Valenzuela, E., 2008, Global Estimates of Distortions to Agricultural Incentives, 1955 to 2007, www.worldbank.org/agdistortions.
• Anderson, K., Kurzweil, M., Martin, W., Sandri, D., Valenzuela, E., 2008, Measuring Distortions to Agricultural Incentives, Revisited, World Trade Review, no. 7, s. 1-30.
• Anderson, K., Croser, J., Sandr, D., 2009, Agricultural Distortion patterns since the 1950s: What Needs Explaining? Agricultural Distortions Working Paper, no. 90, World Bank, s. 2-55.
• Buchanan, J., Tullock, G., 1962, The Calculus of Consent: Logical Foundations of Constitutional Democracy, Ann Arbor University of Michigan Press.
• Czyżewski, A., 2007, Makroekonomiczne uwarunkowania rozwoju sektora rolnego, w: Czyżewski, A. (red.), Uniwersalia polityki rolnej w gospodarce rynkowej, ujęcie makro- i mikroekonomiczne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Czyżewski, A., Henisz-Matuszczak, A., 2004, Rolnictwo Unii Europejskiej i Polski. Studium porównawcze struktur wytwórczych i regulatorów rynków rolnych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Hayami, Y., Godo, Y., 1995, Economics and Politics of Rice Policy in Japan: A Perspective on the Uruguay Round, 6th Annual East Asian Seminar on Economics, Regionalism vs. Multilateral Trade Arrangement, Seoul, s. 2.
• McCalla, A., 1993, Agricultural Trade Liberalization. The Ever-Elusive Grail, American Journal of Agricultural Economics, no. 75, s. 1107-1109.
• Myers, R., 1992, Intervention bias in agricultural policy, Agricultural Economics, no. 7, s. 209-210.
• Olper, A., 2001, Determinants of Agricultural Protection: The Role of Democracy and Institutional Setting, Journal of Agricultural Economics, no. 52, s. 463-487.
• Olson, M., 1965, The Logic of Collective Actions, Yale University Press, New Haven.
• Olson, M., 1982, The Rise and Decline of Nations. Economic Growth, Stagflation and Social Rigidities, Yale University Press, New Haven-London.
• Olson, M., 2000, Power and Prosperity. Outgrowing Communist and Capitalist Dictatorships, Basic Book, New York.
• Poczta-Wajda, A., 2009, Zjawisko paradoksu rozwojowego w polityce rolnej, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu Akademii Rolniczej w Poznaniu, t. XI/2, Olsztyn-Poznań.
• Producer and Consumer Support Estimates, OECD Database 1986-2008 [online] http://www.oecd.org/document/59/0,3746,en_2649_33773_39551355_1_1_1_1,00.html.
• Swinnen, J., 2008, The Political Economy of Agricultural Distortions: The Literature to Date, Paper for the IATRC meeting, Scotsdale 7-9 December 2008.
• Swinnen, J., Banerjee, A., Rausser, G., Gorter, H. de, 2000, The Political Economy of Public Research Investment and Commodity Policies in Agriculture: An Empirical Study. Agricultural Economics, no. 22, s. 111-122.
• Woś, A., 2000, Tworzenie i podział dochodów rolniczych. Dochody transferowe, IERiGŻ, Warszawa.
• Wspólna Polityka Rolna dla europejskich dóbr publicznych. Deklaracja Grupy Czołowych Ekonomistów Rolnictwa, http://www.reformthecap.eu/posts/declaration-on-cap-reform
• www.worldbank.org/agdistortions.