Komunikacja lokalna w obszarach peryferyjnych województwa małopolskiego w dobie przemian rynku przewozów autobusowych

• Autorzy: Paweł Kretowicz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W niniejszym artykule skoncentrowano się na dostępności komunikacyjnej obszarów o położeniu peryferyjnym, znajdującym się w obszarach górskich województwa małopolskiego. Tłem rozważań autora są przemiany następujące na rynku pasażerskich przewozów autobusowych w skali lokalnej w warunkach wolnego rynku. Najważniejszym ich skutkiem jest wkroczenie i zdominowanie wielu tras przez prywatne przedsiębiorstwa przewozowe kosztem sprywatyzowanych i restrukturyzujących się przedsiębiorstw PKS. Pod uwagę wzięto sześć peryferyjnie położonych gmin, gdzie w zależności od rangi turystycznej, odległości od miast powiatowych oraz położenia przy głównych drogach scharakteryzowano zróżnicowanie liczby połączeń autobusowych z ośrodkami wyższego rzędu. Końcową część opracowania stanowi przegląd możliwości koordynacji transportu autobusowego przez instytucje samorządowe na poziomie lokalnym. (abstrakt oryginalny)

EN

This article analyzes spatial disparities in the number in the daily bus connections within six peripheral municipalities of Małopolskie province. This study was mainly prompted by the changes made in Poland's bus transportation during the last decade. These changes are greatly evidenced by an increasing number of private bus carriers, which have caused the transportation accessibility of many areas to increase. It was discovered that private entrepreneurs have come to dominate transportation services to almost all of the considered municipalities. Nevertheless, some very small villages in the research area were found to still rely upon the recently privatized National Bus Company (PKS), which still serves some less profitable and most inaccessible communities. It was also discovered that a competition between PKS and private entrepreneurs exists in the touristic municipalities considered, as well as in the villages located along major roads. A lack of concrete, mandatory regulations in the current transportation legislation is the main obstacle for sufficient control and management of the bus market by the respective local governments. A promising chance for a change in this situation is the passage of new legislation addressing public passenger transportation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przewozy pasażerskie; Transport pasażerski; Transport publiczny; Komunikacja autobusowa

EN

Passenger traffic; Passenger transport; Public transport; Bus service

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2010
• Numer: z. 124
• Strony: 131-146

Twórcy

autor

Paweł Kretowicz

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Chodkowska-Miszczuk J., 2006, Zmiany na rynku przewozów samochodowym transportem zbiorowym w wybranych miastach Polski, Przegląd Geograficzny, 78, 2, 261-284.
• Chyba A., Starowicz W., 2000, Wybrane aspekty kształtowania systemu transportowego regionu i zarządzania nim. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie, Materiały Konferencyjne, 36, 77, Kraków, 239-255.
• Dyr T., 2008, Czynnik rozwoju rynku regionalnych przewozów pasażerskich, Politechnika Radomska, Radom.
• Dyr T., Osuch M., 2007, Szansę i zagrożenia dla rozwoju przedsiębiorstw! PKS, Autobusy - Technika, Eksploatacja, Systemy Transportowe, 1-2.
• Grad B., 2003, Prywatyzacja w regionalnym pasażerskim transporcie samochodowym czynnikiem konsolidacji rynku usług transportowych, [w:] G. Dydkowski, R. Tomanek, Liberalizacja transportu w warunkach transformacji gospodarczej, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.
• Grad B., Galardos E.F., 2009, Koncepcja rozwiązań organizacyjno-zarządczych w regionalnym transporcie publicznym - aspekt ekologiczny, Transport Miejski i Regionalny, 7/8, 17-22.
• Górz B., 2003, Społeczeństwo i gospodarka Podhala w okresie transformacji, IGPZ AP, Kraków.
• Jeż-Pawlak A., 2002, Dostępność komunikacyjna wybranych ośrodków górskich w województwie śląskim, [w:] S. Dziadek (red.), Studia Ekonomiczne-Komunikacja i jej funkcje w województwie śląskim, Zeszyty Naukowe AE w Katowicach, 25, Katowice.
• Kozanecka M., 1995, Komunikacja autobusowa jako wynik powiązań przestrzennych województwa przemyskiego, Spraw, z Pos. Kom. Nauk. PAN, Kraków, 39.
• Kretowicz P., 2010, Przestrzenno-organizacyjne następstwa prywatyzacji przedsiębiorstwa komunikacji autobusowej na przykładzie PKS Tarnów, Przegląd Komunikacyjny (w druku).
• Lisowiec A., Referat wygłoszony na konferencji dotyczącej PKS, organizowanej przez PIGTSiS w dniu 6-7.05.2008 roku w Jachrance, http://www.pigtsis.webserwer.pl/pdf_aktualno-sci/197.pdf, data dostępu: 25 luty 2010.
• Piskozub A., 1979, Ekonomika transportu, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa.
• Polewska-Dorozik H., 2001, Warunki funkcjonowania pasażerskich przewozów drogowych. Przegląd Komunikacyjny, 10, 5-12.
• Projekt ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, http://bip.mi.gov.pl/pl/bip/projekty_aktow_prawnych/projekty_ustaw/ustawy_inne/ust_publicz_transp_zbiorowy/px_projekt_sejm_ 03_02_2010.pdf, data dostępu: 25.02.2010.
• Szczerbaciuk Z., 2008, Przemówienie wygłoszone 22 kwietnia 2008 r. podczas obrad sejmowej Komisji Infrastruktury na temat aktualnej sytuacji przedsiębiorstw PKS w Polsce, www. pigtsis.pl, data dostępu: 25.02.2010.
• Tarski L, 1976, Czynnik czasu w procesie transportowym, WKiŁ, Warszawa.
• Taylor Z., 1999, Dostępność miejsc pracy, nauki i usług w obszarach wiejskich jako przedmiot badań geografii społeczno-ekonomicznej - próba analizy krytycznej, Przegląd Geograficzny, 69.
• Taylor Z., Ciechański A., 2007, Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw PKS w nowej sytuacji gospodarczej, Przegląd Geograficzny, 79, l, 5-44.
• Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe, Dz. U. 1995, nr 119 poz. 575.
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, Dz. U. 2001, nr 125 poz. 1371.
• www.pksnowytarg.com - oficjalna strona internetowa PKS Nowy Targ, data dostępu: 25.02.2010.
• www.pigtsis.pl- oficjalna strona internetowa Polskiej Izby Gospodarczej Transportu Samochodowego i Spedycji, data dostępu: 25.02.2010.