Wallersteina i Fukuyamy prognozy systemu kapitalistycznego

• Autorzy: Gabriela Ziewiec

Warianty tytułu

The future of the capitalist system according to Wallerstein and Fukuyama

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule użyto metod hermeneutycznych i porównawczych do analizy pojęcia systemu kapitalistycznego przeprowadzonej przez Francisa Fukuyamę oraz Immanuela Wallersteina. Autorka podkreśla różnice między tymi dwoma modelami. Praca skupia się na dwóch teoretycznych ujęciach współczesnej globalizacji. W ujęciu pierwszym demokracja liberalna i kapitalizm są postrzegane jako najlepsze z możliwych systemów i jedyne wolne od wewnętrznych sprzeczności. Istniejące różnice gospodarcze i społeczne są przedstawiane bardziej jako cechy ilościowe i przejściowe niż jako ilościowe i trwałe. W ujęciu Wallersteina stałą cechą współczesnego świata jest heterogeniczność, a kapitalizm jest definiowany jako system pełny wrodzonych konfliktów prowadzących do nieuchronnego upadku. Analiza światowych systemów przedstawiona w tekście umożliwia prześledzenie ideologicznych podstaw obecnego etapu globalizacji. Poddaje także w wątpliwość teorię modernizacji, która miała czas swojej świetności w latach 90tych XX wieku i według którego zmiany społeczne zachodzą w identyczny, liniowy sposób we wszystkich społeczeństwach, podczas gdy zachodni model gospodarczy i polityczny jest przeznaczony do uniwersalnego zastosowania.

EN

The paper uses hermeneutic and comparative methods to analyze the notions of the capitalist system developed by Francis Fukuyama and Immanuel Wallerstein. The author highlights the differences between these two models. The article focuses on two theoretical approaches to the contemporary stage of globalization. Under the first approach, liberal democracy and capitalism are seen as the most perfect system and the only one free from internal contradictions. The existing economic and social differences are seen as a quantitative and transitional feature rather than a quantitative and permanent one. In the perspective adopted by Wallerstein, heterogeneity is seen as a permanent feature of the modern world, and capitalism is defined as a system full of inherent conflicts leading to an imminent decline. The analysis of world systems discussed in the text makes it possible to trace the ideological foundations of the contemporary stage of globalization. It also puts a question mark over the theory of modernization, which had its heyday in the 1990s and under which social changes take place in an identical, linear way in all societies, while the Western economic and political model is meant for universal application. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitalizm; Globalizacja; Ideologia; Teoria ekonomii

EN

Capitalism; Globalization; Ideology; Economic theory

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 1-2
• Strony: 27-47

Twórcy

autor

Gabriela Ziewiec

Bibliografia

• Barber B., [2005], Dżihad kontra McŚwiat, Muza, Warszawa.
• Bauman Z., [2000], Globalizacja i co z tego dla ludzi wynika, PIW, Warszawa.
• Braudel E, [1971], Historia i trwanie, Czytelnik, Warszawa.
• Cardoso F.H., Faletto E., [2008], Zależność a rozwój w Ameryce Łacińskiej. Próba interpretacji socjologicznej, Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, Warszawa.
• De Soto H., [2002], Tajemnica kapitału. Dlaczego kapitalizm triumfuje na Zachodzie a zawodzi gdzie indziej, Fijorr Publishing, Warszawa-Chicago.
• Frank A.G., [1987], Rozwój niedorozwoju, [w:] Stemplowski R., Ameryka Łacińska. Dyskusja o rozwoju, Czytelnik, Warszawa.
• Fukuyama E, [1991], Czy koniec historii?, Wydawnictwo Pomost, Nowy Jork-Warszawa.
• Furtado C., [1982], Mit rozwoju gospodarczego, Państwowe Wydawnictwa Ekonomiczne, Warszawa.
• Halperin T., [2008], ECLAC in its historical setting, "Cepal Review", No. 94, pp. 7-26.
• Kay C., [1989], Latin American Theories of Development and Underdevelopment, Routledge, London.
• Klein N., [2004], No logo, Świat Literacki, Izabelin.
• Knöbl W, [2006], Teorie, które nie przeminą: niekończąca się historia teorii modernizacji, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, wybór i opracowanie Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M., Szacki J., Ziółkowski M., t. 2, Scholar, Warszawa.
• Kołodko G., [2008], Wędrujący świat, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Kowalik T., [2005], Systemy gospodarcze. Efekty i defekty reform i zmian ustrojowych, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Kozak Z., [2001], Ekonomia zacofania i rozwoju, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Marks K., Engels E, [1961], Ideologia niemiecka, [w:] Dzieła, t. 3, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Merton R.K., [1982], Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Ocampo J.A., [2001], Raul Prebisch and the development agenda at the dawn of the twenty-first century, "Cepal Review", No. 75, pp. 23-37.
• Pajestka J., [1983], Prolegomena globalnej racjonalności człowieka, PWE, Warszawa.
• Pollock D., Kerner D., Love J. L., [2001], Raul Prebisch on ECLAC's achievements and deficiencies: an unpublished interview, "Cepal Review", No. 75, pp. 9-22.
• Popper K., [1993], Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1, Urok Platona, WN PWN, Warszawa.
• Prebisch R., [1959], International trade and payments in an era of coexistence. Commercial policy in the underdeveloped countries, "The American Economic Review", Vol. 49, No. 2, pp. 251-273.
• Schumann H., [1999], Pułapka globalizacji. Atak na demokrację i dobrobyt, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Stiglitz J., [2004], Globalizacja, WN PWN, Warszawa.
• Stiglitz J., [2006], Szalone lata dziewięćdziesiąte. Nowa historia najświetniejszej dekady w dziejach świata, WN PWN, Warszawa.
• Szacki J., [1981], O szkołach naukowych (zarys problematyki), [w:] Szkoły w nauce, red. Goćkowski J., Siemianowski A., Ossolineum, Wrocław.
• Szlajfer H., [1985], Modernizacja zależności. Kapitalizm i rozwój w Ameryce Łacińskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Wallerstein L, [2001], Globalizacja czy epoka przejściowa?, "Lewą Nogą", nr 13/01, s. 136-155.
• Wallerstein L, [2004], Koniec świata jaki znamy, Scholar, Warszawa.
• Wallerstein L, [2005], Czym był Trzeci Świat?, "Bez Dogmatu", nr 63, s. 13-15.
• Wallerstein L, [2006a], Nowoczesny system-świat, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, wybór i opracowanie Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M., Szacki J., Ziółkowski M., t. 2, Scholar, Warszawa.
• Wallerstein L, [2006b], Na rozstaju dziejów, "Niezbędnik inteligenta", nr 12 (2547), s. 4-7.
• Wallerstein L, [2007a], Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa.
• Wallerstein L, [2007b], Europejski uniwersalizm. Retoryka władzy, Scholar, Warszawa.
• Wallerstein L, [2008], Utopistyka. Alternatywy historyczne dla XXI wieku, Oficyna Wydawnicza Bractwa "Trojka", Poznań.