Koncepcja odpowiedzialności w działalności gospodarczej - jej ewolucja oraz wpływ na współczesną polską rachunkowość

• Autorzy: Katarzyna Kosmala-McLullich , Marta Sikorska , Jerzy Gierusz

Warianty tytułu

Accountability Concept - Historical Developments and the Influence on Accounting in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie, jak kształtowało się przez wielki pojęcie odpowiedzialności w Polsce w kontekście prowadzenia ksiąg rachunkowych i badania sprawozdań finansowych. Proces kształtowania się odpowiedzialności analizowany jest w sześciu społeczno-politycznych fazach w oparciu zarówno o polską jak i anglojęzyczną literaturę tak, aby zapewnić możliwie pełen wzgląd w to, jak to pojęcie było rozumiane i stosowane w praktyce na przestrzeni wieków. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents an overview of historical and cultural evolution of account-ability discourse in Poland and an exploration of the significance of historically transmitted accountability processes in contemporary Poland. Accountability processes are analysed, based on both English and Polish literature, in six socio-politically determined development phases, so as to provide insights into how ways of being accountable were understood and operationalised over time. This paper concludes that neither the importance of accountability as embracing substance of organisational conduct and performance in daily business transactions nor its influence on transition economy as a whole is emphasised in contemporary Poland. Further, the role of accounting and reporting in these communicative processes are undermined.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Działalność gospodarcza; Rachunkowość; Sprawozdanie finansowe; Historia; Przegląd literatury

EN

Business activity; Accounting; Financial statements; History; Literature review

• Czasopismo: Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego
• Rocznik: 2005
• Numer: nr 2
• Strony: 69-87

Twórcy

autor

Katarzyna Kosmala-McLullich

autor

Marta Sikorska

autor

Jerzy Gierusz

Bibliografia

• Balcerowicz L. (1999), Państwo w Przebudowie, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Barnett C. R. (1958), Poland: Its People, Its Society, Its Culture, Hraf Press, New Haven.
• Bartmiński J. (1993), Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin.
• Bersińska A., Golec M., Karmańska A. (1997), Koncepcja True and Fair View w praktyce światowej i w Polsce, Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP nr 39, str. 12-29.
• Bień W. (1997), Dorobek rachunkowości i organizacji księgowych w Polsce, w Rachunkowość, Historia, Perspektywy, SKwP, Warszawa, s. 8-12.
• Brus W. (1956), O roli prawa wartości w gospodarce socjalistycznej, w Ekonomiści dyskutując prawie wartości, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Burchell S., Clubb C., Hopwood A. (1985), Accounting in its Social Context: Towards a History of Value Added in the United Kingdom; Accounting, Organisation and Society, s. 381-413.
• Collin P.H., Joliffe A., Koźminska B. (2001), Słownik rachunkowości Peter Collin Publishing & Wydawnictwo Wilga, Warszawa.
• Coy D., Fisher, M., Gordon T. (2001), Public Accountability: A New Paradigm for College and University Annual Reports, Critical Perspectives on Accounting, nr l, s. 1-31.
• Dowigałło Z. (1998), Słownik ekonomiczny przedsiębiorcy, Wydawnictwo Znicz, Szczecin.
• Duchacek I. D. (1973), Rights and Liberties in the World Today: Constitutional Promise and Reality, Clio Press Inc, Santa Barbara CA.
• Francis A. (1999), Poland: The Return to Europe, w Pushing Back the Boundaries: The European Union and Central and Eastern Europe, pod red. M. Mannin, Manchester University Press, Manchester.
• Garfmkel H. (1984), Studies in Ethnomethodology, Polity Press, Cambridge.
• Geertz C. (1979), Meaning and Order in Moroccan Society: Three Essays in Cultural Analysis, Cambridge University Press, Cambridge.
• Geertz C. (1973), Thick Description: Toward and Interpretive Theory of Culture, The Interpretation of Cultures: Selected Essays by Clifford Geertz, Basic, New York.
• Gierowski J.A. (1985), Historia Polski 1764-1864, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Gierusz B. (1996), Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, ODDiK, Gdańsk.
• Gierusz J., Kaiser A., Pałczyńska-Gościniak R. (1999), Księgowość w Gdańsku w XV i XVI wieku, w Ciesielska Acta Cassubiana, Instytut Kaszubski, Gdańsk, str. 49-64.
• Główczyk J. (2000), Uniwersalny słownik ekonomiczny, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Gmytrasiewicz M., Karmańska A., Olchowicz I. (1999), Rachunkowość finansowa, Difin, Warszawa.
• Hannerz U. (1992), Cultural Complexity: Studies in the Social Organisation of Meaning, Columbia University Press, New York.
• Ihnatowicz I., Maczak A., Zientara B., Żarnowski J. (1999), Społeczeństwo Polskie od X do XX Wieku, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Instrukcja Ministra Finansów z dnia 11 maja 1954 roku w sprawie podstawowych zasad prowadzenia księgowości przez jednostki gospodarki uspołecznionej (M.P. A-51, póz. 694).
• Jaruga A., Bailey D. (1998), "Poland", w Alexander D., Archer S. (red.), 3rd Eds. European Accounting Guide, Harcourt Brace Professional Publishing, London.
• Jaruga A., Walinska E. and Baniewicz A. (1996), The Relationship between Accounting and Taxation in Poland" The European Accounting Review, 5 (Supplement), s. 883-897.
• Jaruga A. (1993), Changing Rules of Accounting in Poland, The European Accounting Review nr l, s. 115-126.
• Jaruga A. (1979), The Accountancy Profession in a Centrally Planned Economy: The Polish Case, Accountant's Magazine, nr 880, s. 428-30.
• Jeavons T. H. (1994), Stewardship Revisited: Secular and Sacred Views of Governance and Management, Non-Profit and Voluntary Sector Quarterly, nr 23 (3), s. 107-122.
• Klimas M. (1998), Podręczna encyklopedia rachunkowości, Poltex, Warszawa.
• Kolankiewicz G., Lewis P. G. (1998), Poland: Politics, Economics and Society, Pinter Publishers, London.
• Kosmala MacLullich, K. (2003), The True and Fair View Construct in the Context of Polish Transition Economy: Some Local Insights, European Accounting Review, Vol. 12, No. 3, str. 465-488.
• Kostrowicka L, Landau Z., Tomaszewski J. (1996), Historia gospodarcza Polski w XIX i XX wieku, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Krasowski K., Krzymkowski M., Sikorska-Dzięgielewska K., Walachowicz J. (1993), Historia ustroju państwa, Ars Boni et Aequi, Poznań.
• Krzywda D. (1999), Rachunkowość finansowa, Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Warszawa.
• Krzywda D., Bailey D., Schroeder, M. (1996) The impact of accounting regulation on financial reporting in Poland, w Garrod N., McLeay S., Accounting in Transition London: Routledge, s. 61-89.
• Krzywda D., Bailey D., Schroeder, M. (1995), A Theory of European Accounting Development Applied to Accounting Change in Contemporary Poland, The European Accounting Review, 4, s.625-657.
• Lipiński B., Kotowicz, T. (1930), Księgowość a podatki: Zasady i Praktyka, Warszawa.
• Litwińczuk H. (1995), Prawo bilansowe, Konieczny i Kruszewski, Warszawa.
• Luty Z., (1995) red. Rachunkowość finansowa, Fundacja Rozwoju Rachunkowości, Warszawa.
• Nierzwicka M. (2001), Ewolucja zasady true and fair view w polskim prawie bilansowym po 1990 roku, ZTR 4, SKwP, Warszawa.
• Normanton E. L. (1971), "Public Accountability and Audit Reconnaissance", in Smith, B and Hague, D. (red), The Dilemma of Accountability in Modern Government: Independence Versus Control, Macmillan, London.
• Pallot J., (1991), "The Legitimate Concern with Fairness", Accounting, Organizations and Society, 16: 201-208.
• Penc J. (1997), Leksykon biznesu, Agencja Wydawnicza "Placet", Warszawa.
• Perks R. (1993), Accounting and Society,: Chapman Hali, London.
• Pomykało W. (1995), Encyklopedia biznesu, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Roberts J., Scapens R. (1985), "Accounting Systems and Systems of Accountability: Understanding Accounting Practices in Their Organisational Contexts", Accounting, Organisation and Society, s. 443-465.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1991 roku w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz. U. 10, póz. 35).
• Sawicki K. (red.) (1999), Rachunkowość finansowa, Polskie Wydawnictwa Ekonomiczne, Warszawa.
• Siwoń B. (1936), Rachunkowość bilansowa, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Handlu Zagranicznego we Lwowie, s. 5, Lwów.
• Skrzywan S. (1967), Rachunkowość w Polsce Ludowej, w Bien W., Skrzywan S., Terebucha E., (red.), Rachunkowość polska, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Skrzywan S. (1956), O pełną kontrolę wewnętrzną, Rachunkowość nr 6, s. 243-247.
• Słownik współczesnego języka polskiego (2000), Wydawnictwo Cykada, Warszawa.
• Smolski R., Smolski M., Stadtmuller E.H. (1999), Słownik Encyklopedyczny Edukacja Obywatelska, Wydawnictwa Europa, Warszawa.
• Szyrnczak M. (1998), Słownik języka polskiego, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa.
• Taylor P., Turley T. (1986), The Regulation of Accounting, Basil Black-well, Oxford.
• Ustawa z dnia 19 października 1991 roku o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz o biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz. U; 111, póz. 480).
• Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz.U. nr 121 póz 591).
• Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. z 2002r. nr 76, póz. 694 - tekst ujednolicony).
• Wecławowicz (1996), Contemporary Poland: Space and Society, UCL Press, London.
• Wierzbicka A. (1997), Understanding Cultures through their Key Words, Oxford University Pres, Oxford.
• Wojciechowski E. (1964), Zarys rozwoju rachunkowości w dawnej Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Wróblewski J. (1965), Niektóre problemy teorii rachunkowości, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 1959 roku w sprawie podstawowych zasad prowadzenia księgowości, inwentaryzacji, sporządzania sprawozdań finansowych oraz przechowywania dowodów księgowych (M.P. Nr 102, póz. 546).