Miasto świateł, światła miasta czy. ..światło w mieście? Sztuczne oświetlenie w kontekście przestrzeni miejskiej

• Autorzy: Monika Rosińska , Piotr Luczys

Warianty tytułu

EN

City of Lights, Lights of The City or... Light In The City? Artificial Light in the Context of Urban Space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The history of artificial light (kerosene, electric, LED) is at the same time the history of the origins of the urban landscape. Beginning with Benjamin's Passages, in which the light brings into view the enshrouded alleys of Paris, through numerous artistic projects of the 19th and the 20th century, M. Bille's anthropological and A. E. Stamp's behavioural studies, ending with the concept of the intensity of light as the indicator of the metropolitan potential of a given region of the world (e.g., NASA World Lights project), as well as an element of the anesthetisation of urban iconosphere (e.g., light and laser design), the light is also becoming an inherent element of research within urban and spatial studies. Usually, however, the subject of light occurs 'additionally', 'by the way', as a 'supplement', and not as the primary theme, i.e., the basic line of reflection and the mutual realm of presented ideas. Considering the fact that artificial light generated the phenomena unknown thus far (e.g., light pollution, over-illumination, etc.) and led to the modern victory of humanising and familiarising urban space (e.g., 'nightlife', traffic, etc.), it is, however, necessary to define its role within social processes, as well as its location in the realm of urban and spatial sociology interests, as equivalent in relation to other topics. The article is an attempt to 'rehabilitate' the subject of light within the realm of social sciences and to point out possible explanation paths concerning the reflection on 'cities of light'.

Słowa kluczowe

EN

CITY LIGHTS; URBAN LANDSCAPE

• Wydawca: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Rocznik Lubuski
• Rocznik: 2009
• Tom: 35
• Numer: 2
• Strony: 131-159
• Rodzaj publikacji: ARTICLE

Twórcy

autor

Monika Rosińska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza ,

autor

Piotr Luczys

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza ,

• Monika Rosinska, c/o Uniwersytet Adama Mickiewicza, Instytut Socjologii, ul. Szamarzewskiego 89 C, 60-568 Poznan, Poland

Bibliografia

• Bacelar A. (2004), The contribution of vehicle lights in urban and peripheral urban emdronments, [w:] „Lighting Research and Technology", nr 1(36).
• Bakewell F. C. (1853), Electric Science. It's history, phenomena and applica-tions, Wyd. Ingram, Cooke, and Co., Londyn.
• Baldwin P. C. (2004), In the Heart of Darkness: Blackouts and the Social Geography of Lighting in the Gaslight Era, [w:] „Journal of Urban History", nr 5(30).
• Barrows W. E. (1912), Light, photometry and illumination, Wyd. McGraw-Hill, Nowy Jork.
• Baumgarth Ch. (1978), Futuryzm, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Bazerman Ch. (1999), The Languages of Edison's Light, Wyd. MIT Press, Cambridge.
• Bell L. (1902), The Art of Illumination, Wyd. McGraw Publishing Co., Nowy Jork.
• Benjamin W. (2005), Pasaże, Wyd. Literackie, Kraków.
• Benko G. (1993), Geografia technopolii, Wyd. PWN, Warszawa.
• Bidwell S. (1899), Curiosities of light and sight, Wyd. Swan Sonnenschein & Co., Londyn.
• Bille M., Sorensen T. F. (2007), An anthropology of luminosity, [w:] „Journal of Materiał Culture", nr 3(12).
• Bliss H. H. (1920), Elements of applied electricity, Wyd. Journal of Electricity, San Francisco.
• Bloch L. (1912), The Science of Illumination. An outline of the principles of artificial lighting, Wyd. John Murray, Albemarle Street, Londyn.
• Bouman M. J. (1987), Luxury and Control: The Urbanity of Street Lighting in Nineteenth-Century Cities, [w:] „Journal of Urban History", nr 4(14).
• Bullough J. D., Brons J. A., Qi R., Rea M. S. (2008), Predicting discom-fort glare from outdoor lighting installations, [w:] „Lighting Research and Technology", nr 3(40).
• Castells M. (2007), Społeczeństwo sieci, Wyd. PWN, Warszawa.
• Chłopecki J. (2007), Miasto - aglomeracja - metropolia, [w:] B. Jałowiecki, „Globalny świat metropolii", Wyd. Naukowe „Scholar", Warszawa.
• Clay R. S. (1911), Treatise on practical light, Wyd. MacMillan and Co., Londyn.
• Clegg B. (2002), Light Years & Time Travel: An exploration of mankind's enduring fascination with light, Wyd. John Wiley & Sons, Nowy Jork.
• Dahme H.-J., Rammstedt O. (2008), Wprowadzenie, [w:] Georg Simmel. Pisma socjologiczne, red. H.-J. Dahme, O. Rammstedt, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Duffy T. (1897), The language of light, or the mirror of truth, Wyd. San Francisco.
• Durgin W. A. (1912), Electricity. Its history and development, Wyd. A. C. McClurg & Co., Chicago.
• Eccles J. R. (1917), Lecture notes on light, Wyd. Cambridge University Press, Londyn-Edynburg.
• Eco U. (1972), Pejzaż semiotyczny, Wyd. PIW, Warszawa.
• ECO U. (1996), Nieobecna struktura, Wyd. KR, Warszawa.
• Flowerdew J. (2004), The Discursive Construction of a World-Class City, [w:] „Discourse Society", nr 5(15).
• Glazebrook R. T. (1912), Light. An elementary text-book, theoretical and practical, Wyd. Cambridge University Press, Londyn-Edynburg.
• Graham S. (2002), Communication Grids: Cities and Infrastructure, [w:] Global Networks, Linked Cities, red. S. Sassen, Wyd. Routledge, Nowy Jork-Londyn.
• Graham S., Maryin S. (2004), Telecommunications and the city: electronic spaces, urban places, Wyd. Routledge, Nowy Jork.
• Hajdamowicz R. (2007a), Iluminacja jako narzędzie estetyzacji miasta, [w:] Wizualność miasta. Wytwarzanie miejskiej ikonosfery, red. M. Krajewski, Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
• Hajdamowicz R. (2007b), Iluminacja środowiska zamieszkania, [w:] „Czasopismo Techniczne", z. 2-A.
• Hamm B. (1990), Wprowadzenie do socjologii osadnictwa, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa.
• Hausman W. J., Hertner P., Wilkins M. (2008), Global Electrification. Multinational enterprise and international finance in the history of light and power 1878-2007, Wyd. Cambridge University Press, Nowy Jork.
• Houstoun R. A. (1915), A treatise on light, Wyd. Longmans, Green and Co., Londyn-Nowy Jork.
• Jałowiecki B. (1999), Metropolie, Wyd. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
• Jałowiecki B. (2000), Społeczna przestrzeń metropolii, Wyd. Naukowe „Scholar", Warszawa.
• Jałowiecki B. (2000), Warszawa jako metropolia europejska?, [w: ] Globalizacja polskich metropolii, red. A. Kukliński, J. Kołodziejski, T. Markowski, W. Dziemianowicz, Wyd. Oficyna Wydawnicza „Rewasz", Pruszków.
• Jałowiecki B. (2007), Czy Warszawa staje się miastem Trzeciego Świata?, [w:] Globalny świat metropolii, red. B. Jałowiecki, Wyd. Naukowe „Scholar", Warszawa.
• Jałowiecki B. (2007), Miasto jako przedmiot badań semiologii, [w:] „Globalny świat metropolii", red. B. Jałowiecki, Wyd. Naukowe „Scholar", Warszawa.
• Jałowiecki B. (2007), Polskie miasta w procesie metropolizacji, [w:] Globalny świat metropolii, red. B. Jałowiecki, Wyd. Naukowe „Scholar", Warszawa.
• Jałowiecki B. (2007), Przestrzeń ludyczna - nowe obszary metropolii, [w:] „Globalny świat metropolii", red. B. Jałowiecki, Wyd. Naukowe „Scholar", Warszawa.
• Johnston S. F. (2001), A history of light and colour measurement. Science in the shadows, Wyd. Institute of Physics Publishing, Bristol- Philadelphia.
• Karlen M., Benya J. (2004), Lighting Design Basics, Wyd. John Wiley & Sons, New Jersey.
• KarwiŃSKA I. (2008), Warszawa. Polski neon / Polish neon, Wyd. Agora, Warszawa.
• Knez L, Kers Ch. (2000), Effects of Indoor Lighting, Gender, and Age on Mood and Cognitive Performance, [w:] „Environment and Behavior", nr 6(32).
• Kowalska A., Kamiński Ł. (2008), Zrób to w Warszawie!, Wyd. Agora, Warszawa.
• Kowalski M., Wyroba J. (2007), Sztuczna iluminacja jako element mistyfikujący przestrzeń architektoniczną, [w:] „Czasopismo Techniczne", z. 2-A.
• Krajewski M. (2003), Kultury kultury popularnej, Wyd. Naukowe UAM, Poznań.
• Kryza F. T. (2003), The Power of Light: The epic story of man's ąuest toharness the sun, Wyd. McGraw-Hill, Nowy Jork.
• Lepenies W. (1997), Trzy kultury. Socjologia między literaturą a nauką, Wyd. Poznańskie, Poznań.
• Lista G. (2002), Futuryzm, Wyd. Arkady, Warszawa.
• Maunder M. (2007), Lights in the sky. Identifying and Understanding Astro-nomical and Meteorological Phenomena, Wyd. Springer-Verlag, Londyn.
• McQuire S. (2005), Immaterial Architectures: Urban Space and Electric Light, [w:] „Space and Culture", nr 2(8).
• Merleau-Ponty M. (2001), Fenomenologia percepcji, Wyd. Aletheia, Warszawa.
• Mitchell W. J. (1999), E-topia, Wyd. MIT Press, Cambridge.
• Newsham G. R., Aries M. B. C, Mancini S., Faye G. (2008), Indhddual control of electric lighting in a daylit space, [w:] „Lighting Research and Technology", nr 1(40).
• Park B. (1889), The age of electricity. From Amber-Soul to Telephone, Wyd. Charles Scribner's Sons, Nowy Jork.
• Peiper T. (1985), Miasto. Masa. Maszyna, [w:] Artykuły programowe Awangardy Krakowskiej, tom 1, red. T. Peiper, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• POLO A. Z, (1996), Conversation with Steven Holi, [w:] „El Croąuis", nr 78.
• Rewers E. (2005), Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Wyd. Universitas, Kraków.
• Riemens P., Loyink G. (2002), Local Networks: Digital City Amsterdam, [w:] Global Networks, Linked Cities, red. S. Sassen, Wyd. Routledge, Nowy Jork-Londyn.
• ROUSSEAU Ch. M. (1913), The Analysis of Light. A force of naturę, Wyd. 1660 Sacramento Street, San Francisco.
• Sant'Elia A. (1978), Architektura futurystyczna (1914), [w:] Futuryzm, red. Ch. Baumgarth, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Schopenhauer A. (1896), On the wisdom of Life, [w:] A. Schopenhauer, The art of controversy. And other posthumous papers, Wyd. Swan Sonnenschein fe Co. i MacMillan & Co., Londyn-Nowy Jork.
• Schopenhauer A. (1900), Psychological Observations, [w:] A. Schopenhauer, „Essays of Schopenhauer: Translated by Mrs. Rudolf Dircks", Wyd. The Walter Scott Publishing Co., Londyn-Nowy Jork.
• Schopenhauer A. (1900), Thinking for Oneself, [w:] Essays of Schopenhauer: Translated by Mrs. Rudolf Dircks, red. A. Schopenhauer, Wyd. The Walter Scott Publishing Co., Londyn-Nowy Jork.
• Schopenhauer A. (1909), The world as Will and Idea, vol. 1, Wyd. Kegan Paul, Trench, Triibner & Co., Londyn.
• Schopenhauer A. (1909), The world as Will and Idea, vol. 2, Wyd. Kegan Paul, Trench, Triibner & Co., Londyn.
• Schopenhauer A. (1909), The world as Will and Idea, vol. 3, Wyd. Kegan Paul, Trench, Triibner & Co., Londyn.
• Schutz E. (2001), Wprowadzenie, [w:] Kultura techniki. Studia i szkice, red. E. Schiitz, Wyd. Poznańskie, Poznań.
• Sedlak W. (1980), Bioelektronika - środowisko i człowiek, Wyd. Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
• Sedlak W. (1980), Homo electronicus, Wyd. PIW, Warszawa.
• Sedlak W. (1986), Na początku było jednak światło, Wyd. PIW, Warszawa.
• Sekuła E. A., Ślęzak-Tazbir W. (2008), Nocna zmiana. Miejska semioza po zmroku, [w:] Szata informacyjna miasta, red. B. Jałowiecki, W. Łukowski, Wyd. Naukowe „Scholar" i Wyd. Academica, Warszawa.
• Sharpe W. Ch. (2008), New York Nocturne. The city after dark in literaturę, painting, and photography, 1850-1950, (red.), Wyd. Princeton University Press, Princeton.
• Simmel G. (2005), Mentalność mieszkańców wielkich miast, [w:] Socjologia, red. G. Simmel, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Simmel G. (2006), Filozofia krajobrazu, [w:] Georg Simmel. Most i drzwi. Wybór esejów, red. W. Lipnik, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Simmel G. (2006), Florencja, [w:] Georg Simmel. Most i drzwi. Wybór esejów, red. W. Lipnik, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Simmel G. (2006), Socjologia zmysłów, [w:] Georg Simmel. Most i drzwi. Wybór esejów, red. W. Lipnik, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Simmel G. (2006), Wenecja, [w: ] Georg Simmel. Most i drzwi. Wybór esejów, red. W. Lipnik, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Simmel G. (2007), O istocie kultury, [w:] Georg Simmel. Filozofia kultury. Wybór esejów, red. W. Kunicki, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Simmel G. (2008), Socjologia przestrzeni, [w:] Georg Simmel. Pisma socjologiczne, red. H.-J. Dahme, O. Rammstedt, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Sławińska K. (2008), Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, Wyd. W.A.B., Warszawa.
• Stamps A. E., Smith, S. (2002), Environmental Enclosure in Urban Settings, [w:] „Environment and Behavior", nr 6(34).
• Szacki J. (2008), Wstęp do wydania polskiego, [w:] Georg Simmel. Pisma socjologiczne, red. H.-J. Dahme, O. Rammstedt, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Szczepański M., Ślęzak-Tazbir W. (2008), Miejska perfumeria, [w:] „Re-sPublica Nowa", nr 3(193).
• Szczepański M., Ślęzak-Tazbir W. (2008), Ulica odziana w zapach, [w:] „Czas Kultury", nr 1.
• Thomas C. J., Bromley R. D. F. (2000), City-centre Revitalisation: Problems of Fragmentation and Fear in the Evening and Night-time City, [w:] „Urban Studies", nr 8(37).
• Tiedemann R. (2005), Wprowadzenie, [w:] Pasaże, red. H.-J. Dahme, O. Rammstedt, Wyd. Literackie, Kraków.
• Trotter A. P. (1911), Illumination. Its distribution and measurement, Wyd. MacMillan and Co., Londyn.
• Tuan, Yi-Fu (1987), Przestrzeń i miejsce, Wyd. PIW, Warszawa.
• Tyler W. (1838), Light: its properties and effects, Wyd. Religious Tract Society, Londyn.
• Tyndall J. (1893), Light and electricity. Notes of two courses of lectures before the Royal institution of Great Britain, Wyd. D. Appleton and Company, Nowy Jork.
• Warder G. W. (1900), Imdsible Light, or The Electric Theory of Creation, Wyd. G. W. Dillingham Co., Nowy Jork.
• Weiss R. J. (1996), A brief history of light and those that lit the way, Wyd. World Scientific, Singapur.
• Whybrow N. (2005), Street Scenes: Brecht, Benjamin & Berlin, Wyd. Intellect Books, Bristol.
• Wolfreys J. (2007), Writing London. Volume 3. Inventions of the City, Wyd. Palgrave MacMillan, Nowy Jork.
• Wright L. (1882), Light. A course of experimental optics, Wyd. MacMillan and Co., Londyn.
• Znaniecki F. (1971), Nauki o kulturze. Narodziny i rozwój, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Znaniecki F. (1988), Wstęp do socjologii, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Znaniecki F. (1991), Rzeczywistość kulturowa, [w:] Pisma filozoficzne. Tom 2, red. F. Znaniecki, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• http://earthobservatory.nasa.gov/Features/CitiesAtNight/
• http://earthobservatory.nasa.gov/Study/Lights/
• http://kurierplus.com/?module=displaystory&story_id=1807&format=prin t&edition_id=89
• http://malgorzataratajczak.pl/
• http://oswietlenie.topp-hair.info/pierwsze.html
• http://science.nasa.gov/headlines/y2000/astl5nov_l.htm
• http://visibleearth.nasa.gov/
• http://wiadomosci.gazeta.p1/Wiadomosci/l,80708,5879832, Wladze_miejs kie_Oksfordu_nie_chca_Bozego_Narodzenia.html
• http://www.cherryflava.com/cherryflava/2007/04/star_wars_episo.html
• http://www.globe.gov/GaN/
• http://www.polishneon.com

Identyfikatory

CEJSH db identifier

10PLAAAA085824