Exogenous and endogenous functions of mining towns of the Silesian voivodeship, Poland

• Autorzy: Arkadiusz Heder
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Towns are of particular interest to geography which examines them in various objective and theoretical aspects. The concept of function is associated with the role which a particular town plays in the area, and this function is the entirety of socio-economic activity carried out in the town. The concept of the economic base of towns, which is used in this paper, distinguishes two groups of town inhabitants, namely such whose work directly contributes to the development of the town, the so-called primary builders (exogenous), and secondary builders (endogenous) who support the first group. This article presents the results of the study of changes in the function of 30 towns in the Silesian voivodeship in which coal mining is still carried out or has ended (18 mining towns and 12 post-mining towns). These towns have different sizes: small ones (up to 20,000 inhabitants; n=6), medium (20 to 100 thousand inhabitants; n=15), and large (with population of over 100,000 inhabitants; n=9). The study was conducted with the use of the indirect measurement of economic base method based on the location ratio, but in a modified form - i.e. the employee surplus rate. The analysis of functional changes in the mining towns of the Silesian voivodeship was performed in five aspects, in relation to: 1) the opening of the economy indicator, with the use of data concerning employment in the exogenous and endogenous group; 2) the employee surplus rate, determining the functional type of towns according to the dominant PKD [Polish Classification of Business Activities] section on the basis of the exogenous group; 3) the structure of exogenous functions of towns; 4) change of the exogenous function of towns; 5) the employee surplus rate, determining the share of section C (mining) in the exogenous function of towns. The analysis showed that in the period of 1996-2009 there has been a change in the functional type, from industrial to service type, in 8 towns; however, mining is still the primary branch of business activity in 11 towns studied, especially in small ones. Today, many service-based towns specialise in trade (n=7), and a small group of towns specialises in non-market services (n=4), which shows that the process of changes in this respect is still ongoing and the towns studied cannot be regarded as towns having a substantial share of higher-order services.

Słowa kluczowe

EN

economic base; functional structure; employee surplus rate

• Wydawca: Sciendo
• Czasopismo: Environmental & Socio-economic Studies
• Rocznik: 2013
• Tom: 1
• Numer: 2
• Strony: 43-54

Daty

wydano

2013-06-01

online

2015-05-23

Twórcy

autor

Arkadiusz Heder

• Department of Economic Geography, Faculty of Earth Sciences, University of Silesia, Będzińska Str. 60, 41-200 Sosnowiec, Poland,

Bibliografia

• Beaujeu-Garnier J., Chabot G. 1971. Zarys geografii miast. PWE, Warszawa: 163-170.
• Choriew B. 1965. Issledownije funkcjonalnoj struktury gorodskich posielenij SSSR (w swiazji s zadaczami ich ekonomikogeogrqaficzeskoj tipołogji). WOP, Geografia, no. 66.
• Dziewoński K. 1967. Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast, Studium rozwoju pojęć, metod i ich zastosowań. IG PAN, Prace Geogr., 63, PWN, Warszawa: 38-68.
• Harris Ch. 1943. A functional classification of cities in the United States. Geographical Review, 33.[Crossref]
• Jerczyński M. 1973. Studia nad strukturą funkcjonalną miast, PAN IG, Prace Geogr., 97, Zakł. Narod. im. Ossolińskich, PAN: 54-58.
• Jerczyński M. 1977. Funkcje i typy funkcjonalne miast (zagadnienie dominacji funkcjonalnej). [in:] Statystyczna charakterystyka miast. Funkcje dominujące. Statystyka Polski, nr 85, GUS, Warszawa.
• Liszewski S., Maik W. 2000. Osadnictwo. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, vol. XIX, Kurpisz Publ. House, Poznań: 161-181.
• Maik W. 1992. Podstawy geografii miast. UMK, Toruń: 27-44.
• Rajchel D. 2001. Przemiany struktury funkcjonalnej i bazy ekonomicznej miast śląska opolskiego. Doctoral thesis, UO, Wydz. Ekon., Opole: 166-239.
• Rajman J. 1972. Klasyfikacja typologiczna miast i osiedli miejskich aglomeracji górnośląskiej okręgu przemysłowego. Folia Geogr., Ser. Geogr.-Oecon., PAN, PWN, Warszawa- Kraków: 23-36.
• Skiba L. 1988, Czynnik ludzki w strukturze funkcjonalnej miasta przemysłowego. Prace Nauk. Akad. Ekon. im. O. Langego we Wrocławiu.
• Słodczyk J. 2001. Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Uniw. Opol., Studia i monografie, 298, Opole: 55-75.
• Suliborski A. 1983. Niektóre problemy badań funkcji miast w świetle podstawowych założeń koncepcji systemowej. Acta Univ. Lodz., Folia Geogr., 2: 3-16.
• Suliborski A. 2010. Funkcjonalizm w polskiej geografii miast. Publ. House of UŁ, Łódź: 81-99,112-121.
• Tkocz M. 2006. Przemiany funkcjonalne miast konurbacji katowickiej w latach 1989-2003, [in:] Słodczyk J., Szafran E., (ed.) Kierunki przekształceń struktury gospodarczej i społeczno-demograficznej miast. Uniw. Opol., Opole: 71-83.
• Walkiewicz D. 2006. Przemiany struktury funkcjonalnej miast wojewódzkich w latach 1975-1995. Publ. House of Uniw. Łódz., Łódź.
• William-Olsson W. 1953. Ekonomisk karta oper Europa. Stockholm.
• Zuzańska-Żyśko E. 2006. Małe miasta w okresie transformacji. Studium w regionie śląskim. Śląsk Publ. House, Katowice.

Identyfikatory

DOI

10.1515/environ-2015-0012