Ocena skuteczności działania zbiornika wstępnego w Mściwojowie

• Autorzy: Czamara A. , Grzeskow L.

Warianty tytułu

EN

The assessment of the pre-dam reservoir efficiency in Msciwojow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbiorniki wstępne, z filtrami biologicznymi przyczyniają się do poprawy jakości wody w zbiornikach retencyjnych. Ograniczają one dopływ zanieczyszczeń do zbiornika głównego. Na przykładzie nowo wybudowanego zbiornika w Mściwojowie na Wierzbiaku, zaprojektowanego w Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, oceniono skuteczność działania zbiornika wstępnego w eliminacji biogenów, dopływających ze zlewni rolniczej do zbiornika głównego, wskutek procesów biochemicznych, zachodzących w zbiorniku wstępnym. W okresie od lipca 2005 r. do lipca 2006 r. przeprowadzono okresowe oznaczenia stężeń wskaźników biogennych: amoniaku, azotynów, azotanów i fosforanów na dopływie do zbiornika (cieki: Wierzbak i Kałużnik) oraz na odpływie ze zbiornika wstępnego. Stwierdzono dużą zmienność stężeń biogenów w ciągu roku. Na podstawie wykonanych oznaczeń stężeń biogenów, dla przyjętych średnich rocznych przepływów w ciekach, obliczono ładunki biogenów dopływających i odpływających ze zbiornika wstępnego i na tej podstawie określono skuteczność jego działania. Zbiornik wstępny przyczynia się do znacznej, ok. 65% eliminacji dopływających biogenów. Największej redukcji uległ ładunek azotynów - o ok. 80%, natomiast najmniejszej NH₄ i fosforanów - o około 30%. Zastosowana metoda ochrony wód powierzchniowych z wykorzystaniem zbiorników wstępnych jest bardziej ekonomiczna i mniej pracochłonna niż ogólnie stosowane metody. Zalecana jest do poprawy jakości wody w małych zbiornikach, zlokalizowanych w zlewniach rolniczych, na których terenie stosuje się nawozy, przyczyniające się do eutrofizacji wód powierzchniowych. Zbiorniki wstępne, usytuowane powyżej zbiornika głównego, mogą zapobiegać katastrofom ekologicznym, stanowią również dodatkową rezerwę wody.

EN

Pre-dams, with biofilters are the way of water quality improvement in storage reservoirs; they limit the inflow of pollutants to the main reservoir. Taking as an example the existing Mściwojów Reservoir on the Wierzbiak River, designed at University of Environmental and Life Sciences, the authors estimated the effectiveness of improvement of water quality, caused by biochemical processes, in the pre-dam. In the period from July 2005 to July 2006 the authors measured periodically the concentrations of biogenic (the ammonia, nitrites, nitrates and phosphates) on the inflow to the reservoir (the River Wierzbak and Kałużnik) and on the outflow from the pre-dam. Variability of biogen concentration in the course of the year was very high. For the average annual biogen concentration and the average annual flows in water-courses, the biogen loads was calculated. On the experimental object, pre-dam caused approx. 65% elimination of biogen inflowing to the main reservoir. The elimination of nitrites carried out ca 65%, phosphates 30%. The method is more economic and less laborious than generally used methods of surface water protection. It is especially recommended to improve water quality in small reservoirs, in agricultural watershed, where fertilization causes eutrophication of the surface water. Pre-dam reservoirs, situated above the main reservoir, may prevent ecological disasters in the main reservoir and are an additional reserve of water.

Słowa kluczowe

PL

filtry biologiczne; jakosc wody; ograniczanie zanieczyszczen; pierwiastki biogenne; zanieczyszczenia wod; zbiornik Msciwojow; zbiorniki retencyjne; zbiorniki wodne; zbiorniki wstepne

EN

biological filter; water quality; pollution reduction; biogenic element; water pollution; Msciwojow Reservoir; retention reservoir; water reservoir

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 528
• Opis fizyczny: s.361-371,rys.,tab.,fot.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Czamara A.

• Instytut Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

autor

Grzeskow L.

• Instytut Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-363 Wrocław

Bibliografia

• BAC S., ROJEK M. 1999. Meteorologia i klimatologia w inżynierii środowiska. Wydawnictwo AR we Wrocławiu: 314 ss.
• CHEŁMICKI W. 1997. Degradacja i ochrona wód. Cz. I. Jakość. Uniwersytet Jagielloński, Kraków: 252 ss.
• CHEŁMICKI W. 2002. Woda. Zasoby, degradacja, ochrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 306 ss.
• CZAMARA W., WIATKOWSKI M., WOJARNIK K. 2000. Ocena pierwszego etapu pracy zbiornika wstępnego w Mściwojowie. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, Inżynieria Środowiska XI(385): 81-90.
• GROCHOWICZ E., KORYTKOWSKI J. 1999. Ochrona przyrody i wód. WSiP, Warszawa: 120 ss.
• GOMÓŁKA E., SZAYNOK A. 1997. Chemia wody i powietrza. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław: 434 ss.
• KAJAK Z. 1998. Hydrologia-Limnologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 360 ss.
• MICHALIK E. 2004. Identyfikacja i ocena oddziaływań antropogenicznych na zasoby wodne dla wskazania części wód zagrożonych nie osiągnięciem celów środowiskowych. Monografia nr 318, Politechnika Krakowska, Kraków.
• MIODUSZEWKI W. 1996. Mała retencja a ochrona zasobów wodnych. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu. Konferencje XI(289): 127-134.
• PREJZNER J. 1996. Chemia z elementami chemii środowiska. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk: 217 ss.
• PROJEKT ZBIORNIKA MŚCIWOJÓW. 1996. Opracowanie Instytutu Inżynierii Środowiska Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław (maszynopis).
• WIATKOWSKI M., CZAMARA W., KUCZEWSKI K. 2006. Wpływ zbiorników wstępnych na jakość wody w zbiornikach głównych. Monografia. Wyd. Inst. Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze: 121 ss.