Wpływ sposobu użytkowania na zawartość i rozmieszczenie cynku w profilach rędzin

• Autorzy: Martyn W. , Niemczuk B.

Warianty tytułu

EN

Effect of the way rendzinas are used on the contents and distribution of zinc in rendzina profiles

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była analiza zawartości oraz rozmieszczenia cynku w profilach rędzin różnie użytkowanych (las, pole uprawne). Badania przeprowadzono na Wyżynie Lubelskiej. Pobrano próbki z 10 profili glebowych wytworzonych z margli kredowych (5 profili gleb leśnych i 5 profili gleb uprawnych). W pobranych próbkach glebowych oznaczono podstawowe właściwości fizyczne, chemiczne i fizykochemiczne. Oznaczono całkowitą zawartość cynku w mieszaninie stężonych kwasów HNO3 i HClO4 (1 : 1), a także formę Zn rozpuszczalną w roztworze 1 mol HCl∙dm-3. Na zawartość cynku całkowitego w rędzinach miały wpływ poziomy genetyczne, przy czym poziomy próchniczne były istotnie bogatsze w badany pierwiastek niż skały macierzyste. Poziomy próchniczne były również bardziej zasobne w formę cynku, ekstrahowanego 1 mol HCl∙dm-3. W rędzinach leśnych jak i uprawnych zaznaczyła się tendencja zmniejszania zawartości zarówno cynku całkowitego jak i rozpuszczalnego w 1 mol HCl∙dm-3 wraz z głębokością profili.

EN

The aim of the study was to analyse the contents and distribution of zinc in the profiles of rendzinas that were used in different ways (forest, arable field). The experiment was carried out on the Lublin Highland. Samples were collected from 10 soil profiles formed from chalk marls (5 profiles from forest soils and 5 profiles from arable soils). Basic physical, Chemical, and physicochemical properties were marked in the soil samples. Total contents of zinc were marked in a mixture of concentrated acids HNO3 and HClO4 (1 : 1), and also the form of zinc soluble in 1 mol HCl∙dm-3. The contents of the total forms of zinc in rendzinas were influenced by genetic levels - humus levels had significantly higher contents of zinc than mother rock levels. Humus levels also had higher contents of the form of zinc extracted 1 mol HCl∙dm-3. In both forest rendzinas and arable rendzinas a tendency was observed for the contents of total zinc and zinc soluble in 1 mol HCl∙dm-3 to decrease with the depth of the profiles.

Słowa kluczowe

PL

cynk; lasy; pola uprawne; profile glebowe; redziny; rozmieszczenie cynku; uzytkowanie gleb; zawartosc cynku

EN

zinc; forest; cultivation field; soil profile; rendzina soil; zinc distribution; soil use; zinc content

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 542
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.771-779,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Martyn W.

• Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Szczebrzeska 102, 22-400 Zamość

autor

Niemczuk B.

Bibliografia

• Bogda A., Maciejewska A., Mynarski J. 2002. Rozpuszczalne formy Cu i Zn w kwaśnych glebach Grzbietu Kamienickiego Gór Izerskich. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 482: 65-71.
• Czekała J., Jakubus M. 2000. Występowanie miedzi, cynku i manganu w glebach uprawnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 471: 219-228.
• Dąbkowska-Naskręt H., Bartkowiak A. 2000. Analiza specjacyjna cynku w glebach użytkowanych rolniczo w pobliżu dróg. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 471: 229-235.
• Gancarczyk-Gola M., Palowski B. 2005. Metale ciężkie i pH powierzchniowych warstw gleby wokół centrów przemysłowych oraz na terenach wolnych od zanieczyszczeń. Rocz. Glebozn. 56(1/2): 59-66.
• Gembarzewski H., Korzeniowska J. 1996. Wybór metody ekstrakcji mikroelementów z gleb i opracowanie liczb granicznych przy użyciu regresji wielokrotnej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 434: 354-364.
• Gębski M., Stępień W., Mercik S. 2000. Ocena metod oznaczania metali ciężkich w glebie w oparciu o ich zawartości w roślinach. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 472: 267-273.
• IUNG 1985. Metody oznaczania ruchomych form mikroelementów w glebie do rutynowych oznaczeń w stacjach chemiczno-rolniczych (wspólna ekstrakcja w 1 M HCl). Mat. IUNG O/Wrocław, niepublikowane: 29 ss.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawn. Nauk. PWN Warszawa: 398 ss.
• Kawałko D. 2000. Zawartość manganu, cynku i miedzi w glebach wytworzonych z różnych skał macierzystych na terenie Slężańskiego Parku Krajobrazowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 471: 313-318.
• Kobierski M., Wojtasik M., Jaworska H. 2005. Porównanie właściwości gleb brunatnych różnie użytkowanych. Ekologia i Technika XIII(6): 240-246.
• Kopeć M., Mazur K., Noworolnik A. 2000. Wpływ wapnowania łąki górskiej na ograniczenie ruchomych form pierwiastków śladowych w glebie (Czarny Potok). Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 472: 403-411.
• Korzeniowska J., Stanisławska-Głubiak E. 2008. Przydatność niektórych roztworów ekstrakcyjnych do oceny zawartości przyswajalnych form mikroelementów w glebie. Rocz. Glebozn. 59(3/4): 152-159.
• Kotowski M., Kotowska U. 2000. Uwalnianie i migracja glinu, cynku, miedzi i ołowiu w glebach bielicoziemnych pod wpływem zakwaszania. Acta Agrophysica 31: 1-78.
• Kucharzewski A., Nowak L., Dębowski M. 2004. Wpływ niektórych właściwości gleby na zawartość form rozpuszczalnych i całkowitych Zn, Cu i Mn w glebach województwa dolnośląskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 502: 189-197.
• Łabętowicz J., Rutkowska B. 2002. Wpływ odczynu na stężenie mikroelementów w roztworze glebowym gleb uprawnych w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 482: 337-342.
• Malczyk P. 1996. Metale ciężkie w glebach wybranych ekosystemów leśnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 434: 599-603.
• Stępień W., Mercik S., Pikuła D. 2004. Wpływ substancji organicznej na mobilność metali ciężkich w glebie w doświadczeniu mikropoletkowym. Rocz. Glebozn. 55(4): 149-156.
• Strączyńska S., Strączyński S. 2000. Niektóre chemiczne właściwości gleb odłogowanych i użytkowanych rolniczo. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 471: 543-547.
• Wójcikowska-Kapusta A. 1998. Rola czynnika antropogenicznego w kształtowaniu właściwości chemicznych oraz zasobności w niektóre mikroelementy gleb wytworzonych z lessów. AR Lublin, Rozp. Habilit. 209: 67 ss.
• Uziak S., Melke J., Klimowicz Z. 2001. Wpływ użytkowania na zawartość metali ciężkich w glebach „Ściany Wschodniej”. Acta Agrophysica 48: 127-132.
• Zabłocki Z., Podlaska J., Kupicz A. 2007. Zawartość metali ciężkich w glebach uprawnych i leśnych, położonych w strefie oddziaływania emisji zanieczyszczeń z elektrowni „DOLNA ODRA”. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 520: 563-570.
• Zalecenia nawozowe 1990. Cz. I. Liczby graniczne do wyceny zawartości w glebach makro- i mikroelementów. Wyd. IUNG, Puławy P(44): 26 ss.