Zawartość tłuszczu oraz tokoferoli w nasionach krajowych odmian szarłatu (Amaranthus cruentus L.) w warunkach zróżnicowanego nawożenia makroelementami

• Autorzy: Skwarylo-Bednarz B.

Warianty tytułu

EN

Content of fat and tocopherols in seeds of Polish varieties of Amaranthus cruentus L. in conditions of diversified fertilization with macroelements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W doświadczeniu polowym przeprowadzonym w latach 2005-2006 zbadano wpływ zróżnicowanego nawożenia makroelementami na zawartość tłuszczu oraz α-, β-, γ- i δ- tokoferolu w nasionach krajowych odmian szarłatu. Czynnikami doświadczenia były: dwie odmiany szarłatu– Rawa i Aztek oraz trzy wzrastające poziomy nawożenia NPK (1 – bez nawożenia, 2 – 90 N kg·haˉ¹, 60 P2O5 kg·haˉ¹, 60 K2O kg·haˉ¹; 3 – 130 N kg·haˉ¹, 70 P2O5 kg·haˉ¹, 70 K2O kg·haˉ¹). Na podstawie wyników badań można wnioskować, że zawartość tłuszczu w nasionach szarłatu była istotnie uzależniona od odmiany oraz wariantu nawożenia makroelementami. Szczególnie dużą zawartość tłuszczu w nasionach uzyskano przy najwyższym poziomie nawożenia NPK. Wyższą zawartością tłuszczu w nasionach cechowała się odmiana Aztek niż Rawa. Stwierdzono, że odmiany szarłatu istotnie różnią się między sobą zawartością: α, β, γ-tokoferolu oraz całkowitą ich ilością. Wyższą zawartością α- i γ-tokoferolu oraz ogólną ich zawartością cechowały się nasiona odmiany Aztek niż Rawa. Nasiona odmiany Rawa posiadały istotnie więcej β-tokoferolu niż odmiany Aztek. Nawożenie wzrastającymi dawkami NPK miało istotny wpływ tylko na ilość β-tokoferolu w nasionach szarłatu.

EN

The influence of diversified fertilization with macroelements on content of fat and α-, β-, γ- and δ-tocopherol in the seeds of polish varieties of amaranthus was investigated in the field experiment carried out in the years 2005-2006. The experiment involved: two varieties of amaranthus – Rawa and Aztec, and three increasing levels of NPK fertilization (1 – no fertilization; 2 – 90 N kg haˉ¹, 60 P2O5 kg haˉ¹, 60 K2O kg haˉ¹; 3 – 130 N kg haˉ¹, 70 P2O5 kg haˉ¹ , 70 K2O kg haˉ¹). The results reveal, that the content of fat in the seeds of amaranthus largely depended on the variety of the plant and the variant of fertilization with macroelements. Exceptionally high content of fat in the seeds was observed at the highest level of NPK fertilization. Higher content of fat was found in the seeds of Aztek variety. It was observed, that both varieties of amaranthus differ in the content of α, β, γ- tocopherol and their total amount. Higher content of α, and γ-tocopherol as well as their total amount was found in the seeds of Aztek variety. The seeds of Rawa variety contained significantly more β- tocopherols than the seeds of Aztek variety. Fertilization wit increasing dosages of NPK had a significant influence only on the amount of β-tocopherol in the seeds of amaranthus.

Słowa kluczowe

PL

szarlat; szarlat wiechowaty; Amaranthus cruentus; nasiona; odmiany roslin; odmiany krajowe; zawartosc tluszczu; tokoferole; zawartosc tokoferoli; nawozenie; mikroelementy

EN

amaranth; Amaranthus cruentus; seed; plant cultivar; domestic cultivar; fat content; tocopherol; tocopherol content; fertilization; macroelement

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2010
• Tom: 15
• Numer: 2[178]
• Opis fizyczny: s.409-415,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Skwarylo-Bednarz B.

• Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Szczebrzeska 102, 22-400 Zamość

Bibliografia

• Bobrzecka D., Faruga A., Domska D., Mikulski D., Wojciechowska B., 1999. Wpływ nawożenia NPK, B, Cu i Zn na plon zielonki szarłatu (Amaranthus cruentus L.) oraz jej wartość jako paszy dla kur. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 468, 291-299.
• Bressani R., Gonzales J.M., Elias L.G., Melgar M., 1987. Effect of fertilizer application on the yield, protein and fat content, and protein quality of raw and cooked grain of three amaranth species. Plant Foods for Human Nutrition, 37, 59-57.
• Bressani, R., 1994. Composition and nutritional properties of amaranth. In: Amaranth-biology, chemistry and technology. Ed O. Paredes-Lopez, CRC Press, London, 185-206.
• Dodok L., Modhir A.A., Halásová G., Poláček I., Hozová B., 2006. Importance and utilization of amaranth in food industry Part I. Characteristic of grain and average chemical constitution of whole amaranth flour. Molecular Nutrition & Food Research, 38, 4, 378-381.
• Gunstone F.D., Harwood J.L., Dijkstra A.J., 2007. The lipid handbook. CRC Press, Taylor & Francis Group, 73.
• Januszewska-Jóźwiak K., Synowiecki J., 2008. Charakterystyka i przydatność składników szarłatu w biotechnologii Żywności. Biotechnologia, 3(82), 89-102.
• Lehmann J.W., Putnam D.H., Qureshi A.A., 1994. Vitamin E isomers in grain amaranth (Amaranthus spp.). Lipids, 29 (3), 177-181.
• Leon-Camacho M., Garcia-Gonzalez D.L., Aparicio R., 2001. A detailed study of amaranth (Amaranthus cruentus L.) oil fatty profile. Eur Food Res.Technol., 213, 349-355.
• Li Y., Wang Z., Sun X., Tang K., 2008. Current opinions on the functions of tocopherol based on the genetic manipulation of tocopherol biosynthesis in plant. J. Int. Plant Biol., 50, 1057-1069.
• Munne-Bosch S., 2005. The role of α-tocopherol in plant stress tolerance. J. Plant Physiol., 162, 743-748.
• Nalborczyk E., Wróblewska E., Marcinkowska E., Roszewski R., 1994. Amaranthus – perspektywy uprawy i wykorzystania. Wyd. SGGW, Warszawa.
• Nogala-Kałucka M., Lampart-Szczapa E., Krzyżostaniak I., Siger A., 2009. Natywne antyoksydacyjne biokomponenty preparatów łubinowych. Żywność – Nauka, Technologia, Jakość, 4(65), 70-78.
• Panfili G., Fratianni A., Irano M., 2003. Normal phase high-performance liquid chromatography method for the determination of tocopherols and tocotrienols in cereals. Journal Agriculture Food Chemistry, 51, 3940-3944.
• Prokopowicz D. 2001. Właściwości zdrowotne szarłatu (Amaranthus cruentus L.). Medycyna Wet., 57(8), 559-562.
• Ratusz K., Wirkowska M., 2006. Charakterystyka nasion i lipidów amarantusa. Rośliny Oleiste, XXVII, 243-250.
• Rutkowska J., 2006. Amaranthus - roślina przyjazna człowiekowi. Przegląd Piekarski i Cukierniczy 1, 6-10.
• Skwaryło-Bednarz B., Brodowska M.S. 2009. Amaranth (Amaranthus cruentus L.) as a plant with pro-health properties. W: Pierwiastki, środowisko i życie człowieka. Praca zbiorowa pod red. K. Pasternaka, 280-287.
• Skwaryło-Bednarz B., Krzepiłko A. 2008. Zróżnicowane nawożenie NPK w szerokorzędowej uprawie szarłatu (Amaranthus cruentus L.) a całkowita zdolność antyoksydacyjna liści oraz gleby pod tą rośliną. Acta Agrophysica, 2(1), 161, 173-182.
• Skwaryło-Bednarz B., Krzepiłko A., 2009. The effect of various NPK fertilizer doses on total antioxidant capacity of soil and amaranth leaves (Amaranthus cruentus L.). Int. Agrophysic, 23(1), 61-66.
• Skwaryło-Bednarz B., Nalborczyk E., 2006. Uprawa i wykorzystanie amaranthusa. Wieś Jutra, 4 (93), 52-55.
• Songin H. 1999. Szarłat. W: Szczegółowa uprawa roślin, t.1. Praca zbiorowa pod red. Jasińska Z., Kotecki A., 235-262.
• Szymańska R., Nowicka B., Kruk J., 2009. Witamina E – metabolizm i funkcje. Kosmos, 58(1-2), 199-210.
• Tömösközia S., Baracskaia I., Schönlechnerb R., Berghoferb E., Lásztitya R., 2009. Comparative study of composition and technological quality of amaranth. Gross chemical composition, amino acid and mineral content. Acta Alimentaria, 38 (3), 341–347.
• Wijtmans M., Pratt D.A., Valgimigli L., Dilabio G.A., 2003. 6-Amino-3-pyridinols: towards diffusion- controlled chain-breaking antioxidants. Angew. Chem. Int. Ed. Engl., 42, 4370-4373.