Paradygmatyczne aktualizacje we współczesnej surdopedagogice

• Autorzy: Urszula Bartnikowska

Warianty tytułu

EN

Paradigmatic revisions in contemporary deaf education

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł prezentuje spojrzenie na surdopedagogikę w historycznym kontekście. Ukazuje przemiany, jakie zachodzą w samej surdopedagogice, na tle zmian zachodzących w pedagogice ogólnej oraz pedagogice specjalnej. W tekście omówione zostały nieaktualne paradygmaty wraz z uzasadnieniem błędności ich założeń. Przedstawiono również współczesne paradygmaty surdopedagogiki: społeczno-kulturowy, normalizacyjny, emancypacyjny i interpretatywny. Artykuł podkreśla potrzebę akceptacji ścierania się dwóch głównych paradygmatów: medycznego i społeczno- kulturowego. Pozwalają one maksymalnie, a jednocześnie z humanistycznym szacunkiem pomagać osobom z uszkodzonym słuchem.

EN

The main goal of the article is to present deaf education in a historical context. It depicts the transformations which are occurring in deaf education itself in comparison with the changes which are taking place both in general and special education. The article discusses outdated paradigms and false assumptions behind them. It also presents the contemporary paradigms of deaf education: socio-cultural, normalization, emancipatory and interpretative paradigms. The article emphasizes the need for accepting the clash of the two paradigms: the medical paradigm and the socio-cultural one. It is argued that they allow the most effective and, at the same time, the most respectful ways of helping people with hearing impairments.

Słowa kluczowe

PL

uszkodzenie słuchu; zmiana paradygmatu surdopedagogika

EN

hearing impairments; change of the paradigm; deaf education

• Wydawca: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Czasopismo: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Rocznik: 2013
• Numer: 4(22)
• Strony: 37-45

Twórcy

autor

Urszula Bartnikowska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski,

Bibliografia

• Brown, M.P., Paatsch, L. (2010). Beliefs, practices, and expectations of oral teachers of the deaf.
• Deafness and Education International, 12(3), 135–148.
• Consultation on Alternative Approaches for the Education of the Deaf, http://unesdoc.unesco.org/
• images/0006/000632/063211eo.pdf (dostęp: 13.02.2013).
• De Clerc, G.A. (2010). Deaf epistemologies as a critique and alternative to the practice of science:
• An anthropological perspective. American Annals of the Deaf, 154(5), 435–446.
• Dolnick, E. (1993). Deafness as culture. Atlantic Monthly, 272, 37–53.
• Dziemidowicz, Cz. (1996). Dziecko głuche i język ojczysty. Bydgoszcz: Tanan.
• Harvey, M.A. (1985). Toward a dialogue between the paradigms of family therapy and deafness.
• American Annals of the Deaf, 130(4), 305–314.
• Jones, S. (2004). Problematizing the familiar: Deaf students as researchers of deaf people. Qualitative
• Social Work, 3(1), 27–38.
• Kirejczyk, K. (1967). Ewolucja systemów kształcenia dzieci głuchych. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Korzon, A. (1996). Totalna komunikacja jako podejście wspomagające rozwój zdolności językowych
• uczniów głuchych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
• Krause, A. (2010). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza
• Impuls.
• Kuhn, T. (1968). Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: PWN.
• Kwieciński, Z. (2000). Tropy – ślady – próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza. Toruń–Olsztyn:
• Edytor.
• Lane, H. (1996a). Constructions of deafness. Disability and Society, 10, 171–190.
• Lane, H. (1996b). Maska dobroczynności – deprecjacja społeczności głuchych. Warszawa: WSiP.
• Mason, D.G. (1994). Bilingual/bicultural deaf education is appropriate. Occasional Monograph
• Series, 2, 44.
• Mertens, D.M. (1991). Implications for teacher effectiveness research in deaf education from the
• cognitive paradigm. W: D.S. Martin (red.), Advances in Cognition, Education and Deafness.
• (s. 342–347). Washington: Gallaudet University Press.
• Obasi, Ch. (2008). Seeing the deaf in “deafness”. Journal of Deaf Studies and Deaf Education,
• 13(4), 455–465.
• Padden, C., Humphries, T. (1988). D eaf i n America – Voices f rom a culture. London: Harvard
• University Press.
• Padden, C., Humphries, T. (2005). Inside Deaf Culture. London: Harvard University Press.
• Paul, P.V., Moores, D.F. (2010). Introduction: Toward an understanding of epistemology and deafness.
• American Annals of the Deaf, 154(5), 421–427.
• Plutecka, K. (2005). Obraz pedagoga specjalnego w aspekcie nowoczesnych paradygmatów pedeutologicznych.
• Szkoła Specjalna, 2, 113–119.
• Plutecka, K. (2006). Kompetencje zawodowe surdopedagoga z wadą słuchu. Kraków: Oficyna
• Wydawnicza Impuls.
• Siegel, L. (2000). The educational and communication needs of deaf and hard of hearing children:
• A statement of principle on fundamental educational change. American Annals of the Deaf,
• 145(2), 64–77.
• Paradygmatyczne aktualizacje we współczesnej surdopedagogice 45
• Simms, L., Thumann, H. (2007). In search of a new, linguistically and culturally sensitive paradigm
• in deaf education. American Annals of the Deaf, 152(3), 302–311.
• Speck, O. (2005). Niepełnosprawni w społeczeństwie: podstawy ortopedagogiki. Gdańsk: GWP.
• Szczepankowski, B. (1999). Niesłyszący – głusi – głuchoniemi. Wyrównywanie szans. Warszawa:
• WSiP.
• Śliwerski, B. (2009). Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia, klasyfikacje, badania. Kraków:
• Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Tomaszewski, P. (2004). Polski Język Migowy – mity i fakty. Poradnik Językowy, 6, 59–72.
• Tomaszewski, P., Rosik, P. (2003). Czy Polski Język Migowy jest prawdziwym językiem? W:
• M. Świdziński, T. Gałkowski (red.), Studia nad kompetencją językową i komunikacyjną niesłyszących.
• (s. 109–143). Warszawa: Wydawnictwa UW.
• Tomaszewski, P., Rosik, P. (2007). Sygnały niemanualne a zdania pojedyncze w Polskim Języku
• Migowym: gramatyka twarzy. Poradnik Językowy, 1, 33–49.
• Tucker, B.P. (1998). Deaf culture, cochlear implants, and elective disability. Hastings Center Report,
• 28(4), 6–14.
• Wang, Y. (2010). Without boundaries: An inquiry into deaf epistemologies through a metaparadigm.
• American Annals of the Deaf, 154(5), 428–434.
• Zalewska, M. (1998). Psychologiczne aspekty stwierdzenia głuchoty u dziecka. W: J. Rola (red.),
• Wybrane problemy psychologicznej diagnozy zaburzeń rozwoju dzieci. (s. 177–186). Warszawa:
• WSPS.